Zespół nr 1: GRUPA II

Katarzyna Leśniak

Paulina Matuszewska

Aneta Pierzynowska

SPRAWOZDANIE ĆWICZENIA NR 5

TEMAT:

Próby czynnosciowe układu krążenia:

• Test Harwardzki (step-up-test)

• Modyfikacja testu harwardzkiego wg Wołkowa i Jagiełły dla dzieci.

1. Cel ćwiczenia

Celem powyższego ćwiczenia było sprawdzenie wydolności fizycznej u badanych studentek.

Wydolność to zdolność człowieka do wykonania wysiłku fizycznego przy określonej sprawności fizjologicznych mechanizmów zapewniających efektywna i ekonomiczna adaptacje ustroju podczas pracy, oraz szybki powrót do stanu wyjściowego podczas wypoczynku.

Wydolność jest wskaźnikiem pozwalającym różnicować osobników pod względem sprawności ich organizmów do wykonywania wysiłków. Jest to bardzo ważne i przydatne w praktyce sportowej i rehabilitacji. Ocenia to ogólną sprawność zawodnika, pacjenta jak również pomaga w ocenie postępów działań terapeutycznych lub treningu.

Do czynników determinujących ogólną wydolność fizyczna należą:

1. cechy budowy somatycznej (m.in. wysokość i masa ciała)

2. potencjał energetyczny:

• beztlenowe procesy metaboliczne ( decydują o nich mięśniowe zasoby związków wysokoenergetycznych, aktywność enzymów oddechowych i glikolitycznych, pojemność buforowa krwi)

• tlenowe procesy metaboliczne ( o sprawności tych procesów decyduje maksymalna wentylacja i pojemność dyfuzyjna płuc, pojemność tlenowa krwi, pojemność minutowa serca, ilość krwi krążącej, dyfuzja tlenu na poziomie tkanek, utylizacja tlenu przez tkanki)

• rezerwy energetyczne ustrojowe i narządowe (zasoby energetyczne, sprawność współdziałających mechanizmów neurohormonalnych)

• termoregulacja

• koordynacja nerwowo-miesniowa:

• siła i szybkość ruchów

• technika ruchów

• czynniki psychologiczne i motywacja

• czynniki genetyczne i środowiskowe

• inne czynniki wpływające na wydolność fizyczna

• dieta

• stany chorobowe i stosowane leki

• rytmy biologiczne

• warunki otoczenia w których wykonywany jest wysilek fizyczny

Udział i znaczenie w/w czynników w kształtowaniu ogólnej wydolności fizycznej człowieka może się zmieniać w zależności od aktywności ruchowej.

Poziom wydolności występuje z takimi parametrami jak maksymalny pułap tlenowy (VO2 max), maksymalne HR, czas powrotu tętna do wartości spoczynkowych.

Dobór testu wysiłkowego do oceny wydolności fizycznej powinien być uzależniony od celu prowadzenia badań, możliwości wykonania danego wysiłku przez badanego, dostępnego wyposażenia itp.

Testy fizjologiczne wysiłkowe, możemy podzielić wg różnych kryteriów, np. rodzaju wysiłku, intensywności i innych. Wysiłek, na podstawie którego możemy ocenić wydolność fizyczna, może być wykonywany np. na stopniu o określonej wysokości np. test Margarii, test harwardzki i inne.

„Step-up-test” znany powszechnie jako test harwardzki, służy do oceny wydolności fizycznej na podstawie zmian częstotliwości skurczów serca pod wpływem określonego wysiłku fizycznego, tj. 5-minutowego wchodzenia w ustalonym rytmie na stopień o określonej wysokości.

Częstotliwość skurczów serca podczas wysiłku i jej powrót do normy po obciążeniu są różne u trenujących i nietrenujących. U osób trenujących wzrost częstotliwości skurczów serca przy takim samym obciążeniu jest niższy w porównaniu do osób, które nie trenujacych. Także czas powrotu do wartości spoczynkowych po wysiłku jest znacznie krótsza (ok. 3 min.). po wysiłku częstotliwość skurczów serca niejednokrotnie maleje poniżej wartości spoczynkowej. Częstość tętna po wysiłku służy do oceny zdolności adaptacyjnych układu krążenia do wysiłku fizycznego, wyrażanej w postaci wskaźnika sprawności fizycznej (FI)

Test harwardzki, opracowany w roku 1943 przez Brouha i wsp. ma wiele modyfikacji. Jedna z nich jest modyfikacja opracowana przez Wołkowa i Jagiełłe dla dzieci.

2. Materiały i metody badań

Użyte urządzenia:

• stoper - pomiar czasu

• metronom - ścisłe wymierzanie tempa wejścia i zejścia ze stopnia w teście harwardzkim

• stopień o wysokości 46 cm, w modyfikacji - 30 cm

W badaniu uczestniczyły studentki II roku AWF, kierunek WF: Katarzyna Lewandowska, Aneta Pierzynowska, Alicja Pilipczuk

Poniższa tabela przedstawia dane osób biorących udział w badaniach.

L.P.	Imię i nazwisko badanej	wiek (lata)	masa ciała (kg)	wysokość ciała (cm)	aktywność ruchowa	stan zdrowia
1	Katarzyna Lewandowska	21	58	171	++	zdrowa
2	Aneta Pierzynowska	21	64	171	+++	zdrowa
3	Alicja Pilipczuk	21	75	174	+++	zdrowa

Aktywność ruchowa:

+ mała

++ średnia (tylko zajęcia na uczelni)

+++ duża ( zajęcia na uczelni + zajęcia dodatkowe)

METODA:

Badana przez 5 min wchodzi na stopień o wys. 46 cm, w rytmie 30m wejść na min ( na „raz i dwa” wejście, na „trzy i cztery” zejście; metronom należy ustawić na 120/min).

Po wykonaniu próby mierzymy tętno trzykrotnie przez 30 sek. metoda palpacyjną w pozycji siedzącej, poczynając od 1, 2 i 3 minuty.

Obliczamy wskaźnik sprawności fizycznej FI:

Czas pracy w sek. x 100

2 x suma trzech pomiarów tętna

FI =

Interpretujemy wyniki wg punktowej wartości wskaznika sprawności fizycznej:

Wskaźnik FI (pkt)	Ocena wydolności
Poniżej 55 55 - 64 65 - 79 80 - 89 powyżej 90	Zła Poniżej przeciętnej Przeciętna Dobra Bardzo dobra

W razie wystąpienia nadmiernego zmęczenia i braku kontynuacji wchodzenia na stopień, próbę można przerwać wcześniej.

Opracowany przez Wołkowa i Jagiełłe zmodyfikowany test harwardzki dla dzieci i młodzieży wykonywany jest w ten sam sposób z ta różnicą, że stopień jest niższy - ma 30 cm a wysiłek trwa 4min. Pomiaru tętna dokonujemy po wysiłku po 1, 2 i 3 minucie.

3. Wyniki badań

Test Harwardzki

Katarzyna Lewandowska

Alicja Pilipczuk

Imie i nazwisko	HR bezpośrednio po wysiłku	HR po próbie / min			Wskaźnik FI (pkt)	Ocena wydolności
				1			2	3
Katarzyna Lewandowska	180	138	112	100	42,85	Zła
Alicja Pilipczuk	198	126	108	100	44,9	Zła

Test z modyfikacją Wołkowa i Jagiełły

Alicja Pilipczuk

Katarzyna Lewandowska

Aneta Pierzynowska

Imie i nazwisko	HR bezposrednio po wysiłku	HR po próbie / min			Wskaźnik WHST	Ocena wydolności
				1			2	3
Katarzyna Lewandowska	136	98	78	72	51,2	Zła
Alicja Pilipczuk	138	86	72	66	53,5	Zła
Aneta Pierzynowska	144	76	70	66	56	Poniżej przeciętnej

4. WNIOSKI

Otrzymane wyniki zarówno w teście HARWARDZKIM jak i jego MODYFIKACJI WG WOŁKOWA I JAGIEŁŁY, wskazują na to, iż ocena wydolności badanych studentek zawiera się w przedziałach od poniżej przeciętnej do złej. Mogło mieć na to wpływ wiele czynników, np. fakt, iż osoby, które poddane zostały próbom, przed badaniem brały udział w zajęciach o dużej intensywności i nie miały odpowiednio długiego czasu potrzebnego na odpoczynek i regeneracje sił.

W modyfikacji wg Wołkowa i Jagiełły grupą badawczą, wg której określono normy oceniające wydolność, były dzieci i młodzież trenująca w wieku od 11 do 18 lat. Elementy te (trening, wiek oraz brak porównania do grupy dzieci nietrenujacych) wykluczają możliwość porównania wyników studentek do uzyskanych przez autorów modyfikacji testu.

Pomimo tego, iż ocena wydolności u badanych studentek w obu testach wyszła źle, to po analizie uzyskanych wartości częstości skurczów serca (różnica HR bezpośrednio po wysiłku i po 1,2 a szczególnie po 3 minucie) u wszystkich badanych osób możemy zaobserwować prawidłowa reakcje układu krążenia na zadana prace a tym samym jego dobra adaptacje do wysiłku o bardzo dużej intensywności.

5. PIŚMIENNICTWO

1. Halicka - Ambroziak H., Jusiak R., Martyn A., Opaszowski B., Szarska I., Tyszkiewicz M., Wit B. - Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego. Wydawnictwo AWF 2001.

2. Kozłowski S., Nazar K. - Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. Wydawnictwo PZWL 1994.

3. Halicka - Ambroziak H., Jusiak R., Martyn A., Opaszowski B., Szarska I., Tyszkiewicz M., Wit B. - Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego. Wydawnictwo AWF 2001.

---