dr Magdalena Lachman

Katedra Literatury Polskiej XX i XXI wieku

Wydział Filologiczny

konsultacje w semestrze letnim 2008/2009:

al. Kościuszki 65, s. 401

poniedziałek 13.30-15.00

kontakt e-mailowy: [e-mail]

WSPÓŁCZESNE ŻYCIE KULTURALNE

DZIENNIKARSTWO, I ROK

TYP ZAJĘĆ: wykład zakończony oceną

CZAS TRWANIA ZAJĘĆ: 30 godz. (semestr letni 2008/2009)

TERMIN I MIEJSCE ZAJĘĆ: piątek 8.15-9.45, ul. Gdańska 107. s. 12

PODSTAWA ZALICZENIA (informacje ogólne):

• obecność na wykładzie (dopuszczalne maksymalnie 3 nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze)

• przystąpienie do sprawdzianu pisemnego 29 maja 2009 r.

• pozytywna ocena ze sprawdzianu pisemnego

UWAGA: studentów, którzy nie przystąpią do testu w wyznaczonym terminie, czeka osobne kolokwium na podstawie dodatkowo wskazanej literatury przedmiotu; ponadto będą oni musieli wykazać się także umiejętnością zilustrowania prezentowanej na zajęciach problematyki własnym przykładem i jego samodzielną analizą (w formie ustnej lub pisemnej - do ustalenia). Pod rozwagę!!!

BARDZO PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ ZE SZCZEGÓŁOWYMI WARUNKAMI ZALICZENIA PRZEDMIOTU W OSOBNYM ZAŁACZNIKU

CEL I TEMATYKA ZAJĘĆ:

• wyczulenie na szeroko pojętą problematykę współczesności - z perspektywy uczestnika i obserwatora

• wskazanie na mechanizmy typowe dla współczesnego życia kulturalnego

• przegląd instytucjonalnych przejawów współczesnego życia kulturalnego

• poddawanie analizie i refleksji nowych faktów artystycznych (na wybranych przykładach)

• poszukiwanie wyróżników współczesnych zjawisk artystycznych i uwarunkowań odbiorczych

• reagowanie na toczące się dyskusje i palące problemy współczesności

• wyrabianie nawyku śledzenia aktualnych wydarzeń artystycznych i kulturalnych oraz umiejętności ich relacjonowania i systematyzowania

• kształtowanie narzędzi pomocnych przy analizie, interpretacji i ocenie aktualnych wydarzeń kulturalnych i propozycji artystycznych

RAMOWY PRZEGLĄD ZAGADNIEŃ

[poruszanych na wykładach lub stanowiących dla Państwa źródło inspiracji przy myśleniu o zagadnieniach kultury współczesnej]

1. „Współczesne życie kulturalne”, czyli kilka problemów do nazwania

• „życie kulturalne” - sposoby rozumienia pojęcia

• ogólne zasady i mechanizmy typowe dla „życia kulturalnego”

• kategoria „współczesności” - możliwe definicje i sposoby rozumienia

• granice współczesności - kryteria wyodrębniania

• kategoria przełomu w kulturze i sztuce

• uczestnictwo w kulturze współczesnej - na czym polega i w czym się przejawia?

2. Sztuka w kontekście kulturowym - prognozy na teraz i przyszłość

• pojęcie kultury - sposoby rozumienia i ogólne definicje

• oblicza kultury masowej - pojęcie, specyfika i zasady oddziaływania (homogenizacja, zasada wspólnego mianownika, zawłaszczanie, „demokratyzacja” treści i odbioru...), postawy odbiorców i badaczy (krytyka i obrona)

• czynniki sterujące współczesną komunikacją artystyczną

• współczesność a uwarunkowania odbioru

• czy istnieje kanon kultury?

3. Instytucjonalne ramy kultury

• współczesne instytucje kultury - panorama

• sposoby popularyzacji osiągnięć artystycznych w ujęciu historycznym

• najważniejsze wydarzenia i cykliczne imprezy promujące współczesną sztukę

• cykliczne wydarzenia kulturalne w regionie łódzkim - perspektywy rozwojowe (np. Międzynarodowy Festiwal Komiksu; Festiwal Graffiti; Łópta - Łódzki Przegląd Teatrów Amatorskich, Łódzkie Spotkania Teatralne - ogólnopolski przegląd teatrów alternatywnych; Łódź Biennale; Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych; Camerimage, Festiwal Czterech Kultur; Tydzień Kultury Chrześcijańskiej...)

• czasopisma kulturalne - modele, strategie, obiegi, funkcje i aktualne preferencje czytelnicze

• rola krytyki artystycznej w kreowaniu zapotrzebowania na konkretny typ twórczości

• wokół instytucjonalnej teorii sztuki

4. Miejsce muzeum i galerii we współczesnej kulturze

• muzeum - rys historyczny

• antropologiczny, socjologiczny i estetyczny wymiar muzeum

• retoryka muzeum a problem muzealizacji wytworów kultury

• koncepcje wystawiennicze i polityka kulturalna wybranych muzeów i galerii sztuki

• współczesne transformacje muzeum

• nowe inicjatywy muzealne na świecie i w Polsce (np. Muzeum Powstania Warszawskiego; Muzeum Socrealizmu; Muzeum Historii Żydów Polskich, Muzeum Sztuki Współczesnej...)

• formuła najważniejszych polskich muzeów i galerii nastawionych na prezentację sztuki współczesnej

• muzeum na miarę XXI wieku? (wizje i prognozy)

5. Kultura wobec praw rynku - uwikłania, korzyści, zależności

• komercyjny wymiar kulturowych praktyk - pułapka czy szansa?

• prawa rynku a status współczesnej sztuki

• w poszukiwaniu sponsora - mecenat artystyczny i jego obecne przejawy (geneza zjawiska, rola mecenatu)

• jak zdobyć odbiorcę, czyli wszystkie chwyty dozwolone - marketing w służbie kultury

• miejsce reklamy w kulturze współczesnej

• sztuka wobec reklamy

• „supermarketyzacja” sztuki i kultury - zjawisko, zasięg oddziaływania, środki zaradcze

• „Jak być dandysem w dobie kultury masowej?”

Konkursy i nagrody artystyczne

• status konkursów i nagród we współczesnej kulturze

• rola konkursów i nagród w życiu artystycznym XX i XXI wieku

• regulaminy i kryteria stosowane w konkursach - pytanie o trafność doboru

• charakterystyka wybranych nagród kształtujących oblicze współczesnej kultury

7. Marginalizacja roli książki w kulturze

• praktyki sankcjonujące degradację książki w kulturze

• materialny byt książek

• książka jako towar

• książka jako kłopotliwy kulturowy artefakt

• inicjatywy przeciwdziałające marginalizacji książki

• rynek wydawniczy i księgarski w Polsce

• „strategie medialne” literatury,

• wpływ „urynkowienia” na kształt i sposób funkcjonowania przekazów literackich

8. Prowokacja i skandal jako metody postępowania artystycznego

• prowokacja i skandal - reprezentatywne działania

• prowokacja a skandal

• z jakich pomysłów korzysta skandalista

• podstawowe funkcje prowokacji

• interaktywność - jakość sztuki czy odbioru?

• prowokacja zamierzona i prowokacja „nieświadoma” siebie

• potrzeba posiadania i naruszania tabu z perspektywy współczesności

9. W kręgu „prowokacji kulturowych”, czyli postawa antykonsumencka w przestrzeni publicznej

• przestrzeń publiczna jako sfera kształtowania postaw i wartości

• formy estetyzacji przestrzeni publicznej

• formuła „sztuki publicznej” - możliwości i ograniczenia

• działania (para)artystyczne w przestrzeni miejskiej

• ulica jako dzieło sztuki? - współczesne oblicze street-artu

• estetyka konsumencka i antykonsumencka a współczesne debaty nad kształtem kultury

• postawa antykonsumpcyjna w ruchach społecznych i działaniach artystycznych

• street art wobec reklamy (murale, graffiti, vlepki, subvertising; adbusting...)

• wywrotowy potencjał akcji artystycznych i paraartystycznych skierowanych przeciwko konsumpcyjnemu stylowi życia

• miejska sztuka zaangażowana - np. działalność Radykalnej Akcji Twórczej (RAT), grupy Twożywo, grupy Pif-Paf, Galerii Zewnętrznej AMS…

1. Feminizm jako prąd kulturowy i wyzwanie dla sztuki

• feminizm - geneza i rys historyczny zjawiska

• definicje i charakterystyka najważniejszych nurtów

• płeć (gender) jako kategoria kulturowa

• feminizm - ideologia czy nowa perspektywa interpretacji?

• feminizm a uwarunkowania języka

• feministyczna aksjologia, czyli w kręgu oceny faktów artystycznych

• her-story w sztuce

• sztuka feministyczna - „duch inności” czy badanie kobiecej tożsamości (?)

• krytyka feministyczna - specyfika, funkcje, zasady oddziaływania

• feminizm na gruncie polskim - znaczenie i perspektywy rozwoju

11. Kultura pod naporem mediów i nowych technologii

• komunikacja kulturowa a przemiany cywilizacyjne

• dzieło artystyczne w dobie reprodukcji technicznej

• upadek czy nowe możliwości „Galaktyki Gutenberga”?

• status kultury (audio)wizualnej

• znaczenie komiksu

• współczesna rola fotografii

• „medialność” jako jakość kultury

• cyberkultura i Internet - nowe obszary uczestnictwa w kulturze

2

---