Egzamin, 1


  1. Dlaczego nie wszystkie obszary chronione są uznawane za rezerwaty ścisłe?

  2. W jaki sposób można zachować bioróżnorodność w Parkach Narodowych?

  3. Kataster wodny / Do czego służy i co to jest kataster wodny w RZWG?

  4. Pozwolenia wodno-prawne: rodzaje działalności i rodzaje budowli. Kto je wydaje, co określa, co zawiera, reguluje? Rodzaje pozwoleń wodno-prawnych, na jakiej podstawie wydaje się pozwolenia wodno-prawne ( na podstawie operatu wodno- prawnego), kto jest do tego uprawniony?

  5. Elementy oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ).

  6. Sposoby eliminowania hałasu.

  7. Podział gruntów antropogenicznych / Grunty antropogeniczne - definicja, cechy je charakteryzujące.

  8. Co to jest zanieczyszczenie powietrza?

  9. Retencja. Dlaczego ważne jest magazynowanie wody w zbiornikach retencyjnych?

  10. Tabela stężeń

  11. Filtr powolny i pospieszny (Warszawa).

  12. Strefy ochronne wód podziemnych; pośrednie, bezpośrednie. Strefa ochronna - wyznaczanie.

  13. Promieniowanie jonizujące - ochrona przed promieniowaniem, źródło promieniowania.

  14. Klasy wód podziemnych. Klasy czystości PIOS.

  15. Podkreśl grunty szczególnie podatne na działanie czynników antropogenicznych (zagrożone antropopresją).

  16. Warunki, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze.

  17. Co to jest plan ochrony? Cele ochrony. Ochrona ścisła i częściowa.

  1. Grunty antropogeniczne wg Drągowskiego.

  2. Cechy obszarów perspektywicznych dla wysypiska (obszarowo perspektywiczne dla wysypisk).

  3. Zanieczyszczenia bakteriologiczne - miano coli.

  4. Jak ograniczyć emisję zanieczyszczeń ze źródeł stacjonarnych?

  5. Tabela stężeń FeSO4, Cl, amoniak (podkreśl odpowiednie)

  6. Parametry fizyczno - chemiczne wód określane w terenie.

  7. Zagrożenia środowiska radonem.

  8. Formy ochrony przyrody.

  9. Najbardziej toksyczna grupa z węglowodorów.

  10. Sztuczne zbiorniki wodne.

  11. Jakie metody stosuje się w systemie zintegrowanych składowisk odpadów komunalnych?

  12. Co powoduje migrację glinu w środowisku wodno-lądowym?

  13. Co to jest przepływ nienaruszony?

  14. W jakim % zaopatrują nas wody podziemne? (83%)

  1. Koagulacja - odczynniki, dlaczego AlSO4.

  2. Zanieczyszczenia ropopochodne. Sposoby eliminowania zanieczyszczeń ropopochodnych.

  3. Co podlega RZGW?

  4. Sposoby unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

  5. BZT5

  6. ChZT

  7. Odżelazianie, odmanganianie (filtry).

  8. Jak można zmniejszyć promieniowanie wodami w pomieszczeniu?

  9. Jaką rolę pełni magnez w środowisku?

  10. Smog

  11. Ograniczenia w wykorzystaniu odpadów

  12. Rolnictwo ekologiczne - cechy

  13. Albedo.

  14. Reintrodukcja.

  15. Co to jest pułapka ekologiczna?

  16. Opisać obieg dowolnego pierwiastka w przyrodzie (cykl geochemiczny Ca; obieg siarki).

  17. W jakim celu przeprowadza się badania gruntów antropogenicznych?

  18. Podsadzka mokra i sucha

  19. Wymienić zanieczyszczenia atmosfery i krótko opisać (chyba ich wpływ na glebę).

  20. Dlaczego polskie rzeki mają małą dyspozycyjność?

  21. Wśród podanych gruntów (np. less, piasek rzeczny) podkreślić te, które łatwo ulegają zanieczyszczeniu - antropopresji.

  22. Metody oczyszczania ścieków.

  23. Narysować sposoby składowania gruntów antropogenicznych na mokro, na sucho, na mokro.

  24. Geochemiczny obieg Pb

  25. Opisać wpływ człowieka na obieg dowolnego pierwiastka w przyrodzie.

  26. Korzystanie z wód - powszechne, zwykłe, szczególne.

  27. W jaki sposób zagospodarowuje się odpady z kopalni węgla?

  28. Wymień skutki oddziaływania pyłowych zanieczyszczeń na środowisko.

  29. Narysować i opisać rodzaje zwałowisk przy kopalniach odkrywkowych.

  30. Definicja Parku Narodowego, Krajobrazowego. Funkcje PN.

  31. Pierwiastki synergiczne, antagonistyczne względem Pb

  32. Określ czynniki naturalne i antropogeniczne wpływające na zachowanie się budowli zabytkowych

  33. Jak ograniczyć emisje zanieczyszczeń?

  34. Jak można zinterpretować zmiany składu alkaliów w …… powierzchniowej?

  35. Jaką rolę pełni CO2 w procesach hydrogeochemicznych?

  36. Jaką rolę stanowi CO2, w procesach hydrogeologicznych?

  37. Postaci azotu w środowisku

  38. Metody określania wieku wody

  39. Na czym polega utlenianie.

  40. Od czego zależy twardość wody?

  41. Makro i mikroskładniki i ich normy w wodach pitnych.

  42. Fizyko - chemiczne metody oczyszczania/dezynfekcji/uzdatniania wód

  43. Wymień najważniejsze elementy opisu makroskopowego gruntu antropogenicznego.

  44. Wymień 5 instytucji, dla których konieczne jest zbadanie ewentualnego wpływu na środowisko.

  45. Trzy największe Parki Narodowe

  46. Podział stref hydrogeochemicznych wg Pesca.

  47. Toksyczność.

  48. Degradacja gleby. Formy i skutki degradacji gleb.

  49. Rodzaje nasypów i składowisk.

  50. Dawka ekspozycyjna, pochłonięta.

  51. Bilans wodny Polski. Odpływ roczny / 1 mieszkaniec.

  52. Porównanie parków narodowych, krajobrazowych, rezerwatów.

  53. Obszary chronione. Kategorie obszarów chronionych.

  54. Jaki % ujmujemy z poziomów Q, a jaki ze starszych?

  55. Pierwiastki najbardziej szkodliwe dla człowieka.

  56. Efekt cieplarniany i kwaśne deszcze.

  57. Antagonizm

  58. Mechaniczne uzdatnianie wody z uwzględnieniem odgazowania

  59. Główne, poboczne i śladowe pierwiastki.

  60. Wymień po dwa przykłady gruntów antropogenicznych z klasy I, II, III.

  61. Zakreśl najlepszą ochronę przed promieniowaniem jonizującym (dom drewniany, las, szkło, środkowe pomieszczenie w budynku z wielkiej płyty).

  62. Co to jest monitoring? Monitoring wód podziemnych. Schemat monitoringu.

  63. Co powoduje SO4 w przyrodzie?

  64. Określenie oddziaływania na środowisko jakiejś inwestycji.

  65. Jaki rodzaj przemysłu zrzuca najwięcej ścieków?

  66. Jaki % ścieków wymagających oczyszczania nie jest oczyszczany?

  67. Jakie działalności ochrony wodnej przeprowadzone przez RZWG ( region. zarząd wód) i opisać zmiany w gospodarce wodnej w przeprowadzaniu zarządzania wodą.

  68. Jedno z pierwszych towarzystw ochrony przyrody w Polsce

  69. Sposoby zagospodarowania odpadów powęglowych (węgiel kamienny).

  70. Normy wód pitnych.

  71. Strefy ochronne źródeł (ujęć).

  72. Podąć nazwę organizacji od lat działającej na rzecz ochrony środowiska (JOLN).

  73. Podaj, do której grupy gruntów antropogenicznych wg Drągowskiego należą.

  74. Zasady wyboru lokalizacji składowisk.

  75. Narysować i opisać składowanie odpadów w utworach osadowych.

  76. Jak działa siarka na środowisko?

  77. W jaki sposób zmieniono organizację RZGW i jak wpłynie to na polepszenie ochrony środowiska?

  78. Strefy oczyszczania w Starej Miłosnej.

  79. Przegląd odpadów.

  80. Problemy projektowania i eksploatacji składowisk.

  81. Utlenialność.

  82. Statyczne zasoby dyspozycyjne. Zasoby eksploatacyjne. Zasoby dynamiczne.

  83. Ustawy podstawowe w systemie ochrony środowiska

  84. Najstarsza instytucja zajmująca się ochroną przyrody - państwowa 1919r

  85. Prawo wodne-ustawa, która nie została znowelizowana. Rodzaje korzystania z wód, na czym polega zwykłe/ szczególne korzystanie z wód. Na czym polega nowe prawo wodne.

  86. Ekologia. Ekosystem.

  87. Kryzys ekologiczny; kryzys funkcjonalny; klęska ekologiczna. Katastrofa ekologiczna.

  88. Klasyfikacja w oparciu o BZT, formy azotu.

  89. Przepisy.

  90. Toksykologia - definicja.

  91. Zapory. Badania przy budowie zapory. Zmiany obciążeniowe.

  92. Erozja przy zaporach zależy od.

  93. Składowiska.

  94. Filtry-jonity, dejonizacja -nie ma na filtrach (?-sens)

  95. Odpady niebezpieczne.

  96. Jaki wpływ na środowisko ma zbiornik Czorsztyński?

  97. Skład granulometryczny popiołów.

  98. Opisać zmiany w gospodarce wodnej po przeprowadzeniu zarządzenia wodno - prawnego.

  99. Korytarz ekologiczny, rodzaje. Insulacja terenu.

  100. Otulina.

  101. Jak można zinterpretować zmiany stężeń alkaliów w strefach powierzchniowych wód?

  102. Elementy zasilania i drenażu wód.

  103. Dlaczego utlenianie występuje razem z BZT5?

  104. Klasy infiltracji.

  1. Jakie wody uznawane są za kopaliny?

  2. Zagrożenia lasów.

  3. Wymienić obszary chronione i krótko scharakteryzować.

  4. Jak można neutralizować ołów?

  5. Wymień 5 substancji zanieczyszczających powietrze, dla których wyznaczone są normy.

  6. Wymienić minimum 3 rodzaje izolowania składowisk odpadów.

  7. Co to jest zanieczyszczenie? Źródła zanieczyszczeń.

  8. Sztuczne izolowanie składowisk odpadów - 2 sposoby.

  9. Pb - źródła zanieczyszczeń. Jakie choroby powoduje?

  10. W jakich sytuacjach usuwa się grunty?

  11. Obszar i teren górniczy.

  12. Obieg geochemiczny C; obieg biochemiczny węgla; jaką rolę pełni CO2 w obiegu biochemicznym?

  13. Co to jest synergizm?

  14. Skutki zanieczyszczeń

  15. Ochrona przed zanieczyszczeniem powietrza.

  16. Geosyntetyki.

  17. Raporty.

  18. Cmentarze.

  1. Dlaczego nie wszystkie obszary chronione są uznawane za rezerwaty ścisłe?

Ścisły rezerwat przyrody: obszar chroniony, w którym całkowicie zabroniona jest ingerencja człowieka w warunki życia organizmów i funkcjonowanie ekosystemów.

  1. W jaki sposób można zachować bioróżnorodność w Parkach Narodowych?

Bioróżnorodność - szansa na utrzymanie dobrej równowagi danego ekosystemu

Jest ona bardzo wskazana, np. porośnięte między łanami są barierami dla pasożytów.

  1. Kataster wodny / Do czego służy i co to jest kataster wodny w RZWG?

Kataster wodny jest systemem informacyjnym o gospodarowaniu wodami w którym gromadzone są i aktualizowane dane dotyczące:

Kataster wodny jest udostępniany do wglądu nieodpłatnie. Wyszukiwanie informacji, sporządzanie kopii dokumentów oraz ich przesyłanie odbywa się na podstawie przepisów ustawy - Prawo ochrony środowiska, regulujących zasady dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie.

  1. Pozwolenia wodno-prawne: rodzaje działalności i rodzaje budowli. Kto je wydaje, co określa, co zawiera, reguluje? Rodzaje pozwoleń wodno-prawnych, na jakiej podstawie wydaje się pozwolenia wodno-prawne ( na podstawie operatu wodno- prawnego), kto jest do tego uprawniony?

Pozwolenia wodno-prawne wydaje się na podstawie operatu prawnego, który okazuje się urzędnikowi.

Operat składa się z dwóch części: opisowej i graficznej.

Część opisowa: - dane dotyczące zakładu ubiegającego się o zezwolenie

- ilość …… i skład ścieków

- jaki ma być stworzony rodzaj urządzeń pomiarowych

Część graficzna: - mapy i plany urządzeń wodnych

- przekroje podłużne i poprzeczne - geologiczne i urządzeń wodnych.

Pozwolenia wodno-prawne nadaje się na ściśle określony czas i na odpowiednich warunkach. Urząd może je cofnąć, jeżeli się ich nie przestrzega.

Rodzaje działalności i budowli, dla których konieczne jest uzyskanie pozwolenia wodno - prawnego,

1) Pobór wód podziemnych i powierzchniowych 1) porty

2) Wprowadzenie ścieków do wód lub do ziemi 2) mosty

3) Korzystanie z wód w celach rybackich 3) przystanie

  1. Elementy oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ).

1) zmiany pokrywy ziemi 11) stacje paliw

2) zmiany warunków hydrogeologicznych 12) wysypiska śmieci

3) hałas i wibracje 13) płoty, ogrodzenia

4) urbanizacja 14) kanały

5) lotniska 15) zbiorniki retencyjne

6) linie kolejowe 16) wykopy i wyrobiska

7) drogi i szlaki 17) tunele, konstrukcje podziemne

8) przemysł 18) studnie wiercone, kopane

9) nawożenie 19) gospodarka na roli

10) hałdy

  1. Sposoby eliminowania hałasu.

W mieście:

Możliwe jest zmniejszenie poziomu hałasu w mieście przez odpowiednie planowanie urbanistyczne. Najlepszym sposobem jest podział miasta na strefy akustyczne, rozdzielenie obiektów hałaśliwych i wymagających ciszy, oraz przestrzeganie tych stref w planowaniu nowych obiektów. Przy planowaniu stref akustycznych miasta należy brać pod uwagę przeważający w danym rejonie kierunek wiatru - strefy hałaśliwe umieszczać po stronie zawietrznej. Można wykorzystać rzeźbę terenu np. trasy komunikacyjne umieścić w terenie niżej położonym, otoczonym pagórkami, nie umiejscawiać tras komunikacyjnych na rozległym terenie płaskim, natomiast osiedla mieszkaniowe na terenie wyżej położonym. Można także zastosować ekranowanie, czyli odgrodzenie obiektu hałaśliwego od wymagającego ciszy przy pomocy przegród urbanistycznych np. budynków, wałów ziemnych, pasów zieleni. Dobrym sposobem jest również stosowanie stref izolacyjnych, mogą to być np. parki, które pochłaniają nadmierny hałas. Należy także unikać czynników potęgujących hałas np. dużych powierzchni odbijających fale dźwiękowe (woda, kostka kamienna, beton). Stosowanie odpowiednich kształtów gabarytów i proporcji niektórych wnętrz urbanistycznych jak ulice, place czy tunele również może być pomocne w eliminowaniu hałasu w mieście.

  1. Podział gruntów antropogenicznych / Grunty antropogeniczne - definicja, cechy je charakteryzujące.

Grunt antropogeniczny - grunt nasypowy utworzony z produktów gospodarczej, przemysłowej i bytowej działalności człowieka. Są to grunty powstałe przy udziale działalności człowieka. Zawiera dużą zawartość substancji organicznych. Mogą być zmienione, przetworzone naturalne grunty, np. Grunty poflotacyjne. Dzielimy je na grunty budowlane (antropogeniczne i rodzime) i nasypowe.

Grunty antropogeniczne: (budowlane)

a) odpady stałe powstałe w górnictwie i gospodarce

b) grunty nasypowe

Odpady stałe są:

- przemysłowe - związane ze strefą działalności produkcyjnej

- rolnicze - związane ze strefą działalności produkcyjnej

- komunalne - strefa działalności konsumpcyjnej.

Nasypy:

- grunty nasypowe niekontrolowane: składowane bez kontroli cech fizycznych rzutujących na zagęszczenie gruntów

- grunty nasypowe kontrolowane: określa się cechy mat. w trakcie formowania.

  1. Co to jest zanieczyszczenie powietrza?

Wprowadzenie do atmosfery obcych elementów - substancji stałych, ciekłych albo gazowych, które mogą ujemnie oddziaływać na człowieka, przyrodę ożywioną i nieożywioną lub powodować inne szkody, niszczenie.

Źródła zanieczyszczeń:

a) naturalne (erupcje wulkanów, pyły);

b) antropogeniczne (z fabryk).

Ochrona przed zanieczyszczeniem powietrza:

Zapobieganie przekraczaniu dopuszczalnych stężeń substancji zanieczyszczających powietrze, ograniczenie emisji substancji wprowadzanych przez urządzenia: cyklony, multicyklony, filtry tkaninowe, elektrofiltry.

Źródło emisji zanieczyszczeń: miejsce, w którym występuje wydalanie substancji zanieczyszczających:

  1. Retencja. Dlaczego ważne jest magazynowanie wody w zbiornikach retencyjnych?

Retencja - zdolność do gromadzenia zasobów wodnych i przetrzymywania ich przez dłuższy czas. Magazynowanie wód w celu ich wykorzystania w czasie np. suszy.

Musimy retencjonować wodę, ponieważ nasze rzeki mają małą dyspozycyjność. Aż 40 % wody odpływa w okresach wezbraniowych. Polska retencjuje ok. 3,5 km3 wody - to 6 % ogólnego odpływu wód. Czechy - 12 % wody retencjonowane; Bułgaria - 15 % wody retencjonowane.

Retencja naturalna - torfowiska i bagna, lasy, gleby i grunty, śnieg, zbiorniki wodne.

Retencja sztuczna - sterowana (jeziora podpiętrzone, zbiorniki), niesterowalna (żwirownie, glinianki).

  1. Filtr powolny i pospieszny (Warszawa).

Filtracja - stosujemy w dwóch systemach:

Filtry:

Powolne - 0,1 - 0,3 m/h - mają ogromną powierzchnię - hektary. Na powierzchni filtra rozwija się błona bakteryjna: tworzy się samoczynnie na złożu. Utlenia zanieczyszczenia znajdujące się w wodzie. Błona zatrzymuje ok. 98 - 99 % zawiesin. Wydajność filtra maleje, gdyż narasta błona bakteryjna. Filtry te czyszczą bardzo dobrze, ale wolno.

Pośpieszne - 6 - 20 m/h - procesy zachodzą w calej strefie grubości filtra. Woda przepływa szybciej 30 - 50 m/h. Błona tworzy się n piaskach, wewnątrz filtra. Opory na filtrze są coraz większe i musimy płukać filtry, w odwrotnym kierunku. Aby pozbyć się błony narastającej pomimo szybkiego płukania stosuje się chlorowanie. Gdy tworzy się dużo osobników w filtrze, mogą pojawić się procesy gnilne. Błona zawiera: glony, bakterie, pierwotniaki, sinice, okrzemki.

  1. Strefy ochronne wód podziemnych; pośrednie, bezpośrednie. Strefa ochronna - wyznaczanie.

Obszar, na którym obowiązują …………… nakazy i zakazy ……………………………… użytkowania gruntów ………………………… wody.

Strefę ochronną określa rejonowy organ ……………… (pełnomocnik wojewody) - wszystkie większe ujęcia muszą mieć strefę ochronną.

Teren strefy ochrony dzielimy na:

Teren ochrony bezpośredniej - obejmuje grunty, na których usytuowane jest ujęcie wody oraz otaczający je pas gruntu o szerokości licząc od zarysu budowli i urządzeń 8 - 20 m. Jest wyznaczany w zależności od charakteru ujścia:

8 - 10 m dla wód podziemnych - studnie wiercone

10 - 15 m dla studni kopanych

10 - 20 m dla studniach kopanych z poziomów drenażowych

15 - 20 m dla źródeł

Jeżeli wybudowaliśmy ujęcia na rzece, to strefę ochronną obejmujemy:

- miejsce pobrania

- grunty, na których jest ujęcie

- pas gruntu 15 - 20 m od budowli związanych z ujęciem

Teren ochrony pośredniej - obejmuje obszar zasilania ujęcia wody, jeżeli czas przepływu wody do granicy obszaru zasilania do ujęcia jest dłuższy od 25 lat. Do wyznaczania tego terenu potrzeba przyrodnika.

Teren ten dzielimy na strefę wewnętrzną i zewnętrzną.

Wyznacza się obszar ograniczony 30-dniowym czasem dopłynięcia wody z warstwy wodonośnej do ujęcia - strefa wewnętrzna. Robi to geolog lub hydrogeolog. W ciągu 30 dni związki patogenne, jeśli się dostaną - giną.

Strefa zewnętrzna: (pośrednia) - czas 25 lat wymiany wody, przelicza się to na km. Żywotność studni technicznie liczy się na 25 lat.

  1. Promieniowanie jonizujące - ochrona przed promieniowaniem, źródło promieniowania.

Promieniowanie - wysyłanie i przenoszenie energii na odległość (ciepło, światło, fale elektromagnetyczne, radiowe). Promieniowanie jonizujące - promieniowanie, które wywołuje w obojętnych elektrycznie atomach i cząstkach materii zmiany w ładunkach elektrycznych, czyli jonizację.

Powstaje we wnętrzu atomu. Polega na wybijaniu z atomu elektronu. Czas trwania stanu wzbudzenia 10-5 - 10 - ……

Gdy napromieniowana energia znajduje się w obrębie silnego pola elektromagnetycznego, to część produktów jonizacji może zostać usunięta lub reaguje z ich składnikami, początkując łańcuch przemian fizyko-chemicznych, co w tkankach żwywych może stać się przyczyną zmian i zaburzeń popromiennych.

Źródła promieniowania:

1) Naturalne: 2) Sztuczne

- powietrze 52 % - energetyka jądrowa

- ziemia i budynki (V, Th) - opad po próbnych wybuchach jądrowych

- żywność - podróże samolotem

- promieniowanie kosmiczne - medycyna (diagnostyka, terapie)

Rodzaje promieniowania:

- korpuskularne: nośnikiem energii są cząstki pochodzące z jąder atomowych, np. cząstka α, β, proton lub neutron;

- elektromagnetyczne: nośnik energii to fala elektromagnetyczna, cząstka γ, x.

  1. Klasy wód podziemnych. Klasy czystości PIOS.

Są 4 klasy czystości PIO

Ś

Ia - wody o najwyższej jakości, bardzo czyste, o naturalnym chemizmie, najkorzystniejsze środowisko hydrogeochemiczne, wysokie walory, przemysł spożywczy i farmaceutyczny - bez uzdatniania.

Ib - wysoka jakość, o naturalnym chemizmie, bardzo słabo zmienione antropogenicznie - bez uzdatniania.

II - wody o średniej jakości, naturalne lub słabo zanieczyszczone antropogeny, konsumpcja - proste uzdatnianie.

III - niska jakość, zanieczyszczone; mogą mieć naturalny chemizm i wymagają skomplikowanej technologii oczyszczania.

  1. Podkreśl grunty szczególnie podatne na działanie czynników antropogenicznych (zagrożone antropopresją).

Iły pstre, poznańskie Wapienie muszlowe

Lessy Pyły

Gliny zwałowe Zwietrzeliny

Grunty ekspansywne (pęczniejące) Paski rzeczne

  1. Warunki, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze.

a) substancje rozpuszczone 800 mg/dm3

b) amoniak 0,5 mg/dm3

c) azot azotanowy (N-NO3) 10 mg/dm3

d) benzen, benzopiren, heksachlorobenzen (zanieczyszczenia ropopochodne) 15 mg/dm3

e) chloraminy, chlorobenzeny

f) detergenty

g) DD5, 2,4D kwas dichlorofenoksy……

h) Cl- 300 mg/dm3

i) SO42- 200 mg/dm3

  1. Co to jest plan ochrony? Cele ochrony. Ochrona ścisła i częściowa.

Przyroda - ekosystemy + zespoły gatunkowe + osobniki (litosfera, hydrosfera, pedosfera) wraz z całym krajobrazem naturalnym i kulturowym.

Ochrona przyrody - ochrona wartości ekologicznych, naukowych, wychowawczych, estetycznych, historycznych i kulturowych w ramach istniejących układów ekologicznych. Działanie zapobiegające uszkodzeniu lub zniszczeniu elementów przyrody. W rozumieniu ustawy - zachowanie i właściwe korzystanie oraz odnawianie zasobów przyrody i jej składników.

Ochrona ścisła - bierna, całkowite zaniechanie ingerencji człowieka w stan ekosystemu i skł. przyrody.

Ochrona częściowa - czynna ochrona ekosystemu i przyrody, w celu przywrócenia stanu naturalnego lub ich utrzymania w stanie zbliżonym do naturalnego.

Plan ochrony - podstawowy dokument opracowany dla wskazanych form ochrony przyrody, zawierający opis form ochrony, cele prowadzenia działań ochronnych, katalog działań i sposoby ich realizacji.

Zakres działań:

- prace interwencyjne

- działanie prawne

- prace naukowo - badawcze dotyczące stanu i przeobrażeń przyrody

- wyznaczanie chronionych obiektów przyrody i ich granic

- opracowanie zasad ich użytkowania i udostępniania dla publiczności

- działanie na rzecz ochrony terenów o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych przed formami skażeń i dewastacji

- ochrona gatunkowa roślin i zwierząt.

Cele ochrony:

- zachowanie bioróżnorodności i dziedzictwa geologicznego;

- zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin i zwierząt wraz z siedliskami, poprzez utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu;

- ochrona zieleni w miastach i wsiach (ochrona drzew oraz krzewów);

- kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody;

- utrzymywanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów.

  1. Grunty antropogeniczne wg Drągowskiego.

I grupa - utwory powstające w wyniku niszczenia pierwotnej struktury skał i gruntów, przetransportowane i ponownie złożone. Nie zmieniły składu mineralnego, a zmieniły się cechy fizyczne (porowatość, in.).

Grunty rodzime, naturalne, ale przemieszane i ponownie złożone, małoszkodliwe dla środowiska.

Są to np.:

- grunty w nasypach kolejowych;

- materiał zwałowisk zewnętrznych i wewnętrznych kopalni odkrywkowych;

- grunty na hałdach pogórniczych.

II grupa - odpady o różnym stopniu przetworzenia, odpady komunalne, przemysłowe. Grunty powstałe w wyniku produkcji przemysłowej i wstępnej przeróbki kopalin np.:

- popioły, żużle z elektrowni;

- odpady z wytopu rud metali;

- materiały stałe z przeróbki ropy naftowej;

- osady poflotacyjne, pomiedziowe, posiarkowe.

Odpady komunalne: składowane 94,9 %, wyselekcjonowane jako surowce wtórne 3,1 %, unieszkodliwione przez spalanei i kompostowanie 2 %.

Bez odpadów komunalnych: wykorzystane 76,9 %, unieszkodliwione 20 %, gromadzone przejściowo 3,1 %.

III grupa - utwory stanowiące odpady bytowe (komunalne z gospodarstw domowych, powstałe w zakładzie pracy), rolnicze i technologiczno - budowlane (np. z rozbiórki budynków, gruz budowlany), osady z oczyszczalni ścieków.

Odpady bytowe dzielimy na:

- komunalne

- z oczyszczalni ścieków

- gruz budowlany.

  1. Zanieczyszczenia bakteriologiczne - miano coli.

Bakterie typu coli (typu kałowego) - w układzie pokarmowym, odporne na niekorzystne warunki środowiska. Bakterie te mają największe przeżycie, a więc nie może być ich wcale. Na podstawie zanieczyszczeń wyznacza się jedną ze stref ochronnych przez czas dopływu.

  1. Jak ograniczyć emisję zanieczyszczeń ze źródeł stacjonarnych?

  1. Parametry fizyczno - chemiczne wód określane w terenie.

Chemiczne - barwa, zapach, …………………, przezroczystość.

Fizyczne - konduktywność, pH, przewodność elektryczna.

  1. Zagrożenia środowiska radonem.

Ma znaczny udział w oddziaływaniu promieniowania jonizującego ze źródeł naturalnych. Można regulować porcję napromieniowania od radonu. Jest rezultatem rozpadu uranu w szeregu radonu.

Dociera do nas z: ……………… materiałów z jakich zbudowane są domy. Najmniej jest radonu w domach ……………… i budynkach z wapienia. Najwięcej domy z płyt ………….……… rośnie zawartość radonu , dlatego należy wietrzyć …………

………………………………………………………………………………

  1. Formy ochrony przyrody.

1. Ochrona obszarowa:

- parki narodowe (23 o powierzchni 313 371 ha) - Rada ministrów;

- rezerwaty przyrody - zarządzenie wojewody (1251 o powierzchni 141 200 ha);

- parki krajobrazowe - wojewoda (120 o powierzchni 2 482 200 ha);

- obszary chronionego krajobrazu - wojewoda (401 o powierzchni 6 840 200 ha); 16.10.1891);

Ochrona gatunkowa - ma na celu ochronę dziko występujących w Polsce gatunków rzadkich i zagrożonych (roślin Minister zwierząt); Minister Środowiska.

Ochrona indywidualna:

- pomniki przyrody (np. dąb Bartek) - wojewoda (33 231); 1996 rok, ponad 24 tyś. pomników, stanowiska dokumentacyjne przyrody nieożywionej - (np. fałd Śluchowicki, Kadzielnia, Maczuga Herkulesa).

- stanowiska dokumentacyjne (107 o powierzchni 842 700 ha), użytki ekologiczne (5830 o powierzchni 36 000 ha) i zespoły przyrodniczo - krajobrazowe (138 o powierzchni 59 600 ha) - wojewoda oraz władze lokalne (gmina, starostwo).

  1. Najbardziej toksyczna grupa z węglowodorów.

WWA - wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.

Węglowodory - WWA, metan, pestycydy (najdłużej utrzymują się w środowisku), chloroaminy, detergenty, wybuchy wulkanów, pożary lasów. Źródłem węglowodorów jest transport samochodowy i samolotowy i przemysł przetwórczy ropy naftowej; benzen - palenie papierosów, spalanie odpadów.

  1. Sztuczne zbiorniki wodne.

Powodziowe - przechwytują wodę powodziową, zatrzymują falę powodziową na rzece.

Żeglugowo - powodziowy - napełnia się w okresie powodzi, wodę oddaje powoli, żeby mogła istnieć żegluga.

Żeglugowy - wspomaga ruch rzeki w okresie suchym.

Energetyczny

Wyrównawczy - wyrównuje przepływy, przeciwpowodziowy, powstaje na rzece, przeciwdziała energii dennej, wstecznej, chroni przed niszczącą działalnością wody.

Suche zbiorniki powodziowe - powstają, gdy klimat jest zmienny, gdy istnieje niepewność do występowania opadów.

Komunalno - przemysłowy - jezioro Zegrzyńskie.

Przmysłowy

Rolniczy - przeciwdziała erozji gleb, małe podniesienie wilgotności środowiska.

  1. Jakie metody stosuje się w systemie zintegrowanych składowisk odpadów komunalnych?

Łączy się kilka metod:

1) Segregacja - stosuje się w dużych miastach, aby odzyskać surowce wtórne i je zagospodarować, np. makulatura, szkło, tworzywa sztuczne.

2) Kompostowanie - poddaje się jej pozostałe odpady.

3) Spalanie - odpady, które nie uległy biochemicznemu rozkładowi. Pozostałości po spalaniu składuje się.

Zastosowanie tych systemów pozwala na maksymalne zagospodarowanie odpadów i minimalizację ich szkodliwego oddziaływania.

  1. Co powoduje migrację glinu w środowisku wodno-lądowym?

Zakwaszenie środowiska, glin w środowisku kwaśnym migruje.

  1. Co to jest przepływ nienaruszony?

Są to zasoby rzeki, które mogą zostać pobrane dla potrzeb gospodarki, przemysłu, ludności, baz przekroczenia możliwości wydajności danej rzeki.

  1. W jakim % zaopatrują nas wody podziemne? (83%)

Wody zaopatrujące nas w 15 % - to stanowi 1,9 km3

Wody powierzchniowe w 83 % - to stanowi 10,4 km3

Kopalnie w 2 % - to stanowi 0,3 km3

Zasoby, z których korzystamy - 12,0 km3

  1. Koagulacja - odczynniki, dlaczego AlSO4.

Koagulacja: metoda chemicznego uzdatniania wody. Dodajemy do wody koagulat - ujemny ładunek elektryczny zanieczyszczenia mają dodatni ładunek - następuje zobojętnienie. Stosuje się najczęściej kłaczki glinu, sole glinu, np. Al2(SO4)3*18H2O

Flokulanty (organiczne lub nieorganiczne związki wielkocząsteczkowe) - środki wspomagające, przyspieszają i ułatwiają koagulację.

  1. Zanieczyszczenia ropopochodne. Sposoby eliminowania zanieczyszczeń ropopochodnych.

Węglowodory nie rozpuszczają się w wodzie, ale tworzą emulgaty, są zatopione w obrębie cząstek wody, są to związki mechaniczne. Najbardziej szkodliwe dla środowiska są węglowodory bardzo lekkie (np. paliwo lotnicze), gdyż bardzo szybko przedostają się do środowiska, szybko parują.

Przesłona - materiały spoiste, materiały syntetyczne odporne na węglowodory. Beton jest nieprzepuszczalny dla węglowodorów.

Najważniejsza jest profilaktyka, później są separatory. Separatory - urządzenia do oczyszczania wody np. z zanieczyszczeń ropopochodnych. Każda autostrada musi mieć rowy po obu stronach drogi i co pewną odległość musza być zainstalowane separatory. Separatory - duży zbiornik betonowy, szczelny, w którym znajduje się urządzenie, które służy do zgarniania z powierzchni wody. Woda spływa do tych zbiorników i tam następuje separacja węglowodorów.

Do oczyszczania środowiska używa się bakterii, które walczą z węglowodorami.

  1. Co podlega RZGW?

- Terenowe organy rządowe Administracji Ogólnej

- gminy i inne

  1. Sposoby unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

Odpady - uboczne produkty działalności człowieka, nieprzydatne w miejscu, w którym powstały. Są szkodliwe lub uciążliwe dla środowiska przyrodniczego. Są 2 grupy odpadów:

1) odpady komunalne - są na miejscach zamieszkanych, związane z bytowaniem ludzi, np. odpadki domowe, uliczne.

2) odpady przemysłowe - związane z działalnością gospodarczą, np. odpady poprodukcyjne, powstające w wyniku oczyszczania ścieków, z ferm hodowlanych i przemysłu wydobywczego.

Metody:

1) Segregacja - rozdziela się składniki na te, które mogą być zagospodarowane - wtórne, i pozostałe, które wymagają izolacji. Wtórne odzyskuje się i na nowo wprowadza do obiegu, są to np. szkło. Papier, tektura, metale, tworzywa sztuczne. Dzięki temu zmniejsza się ok. 30 % właściwej masy odpadów, które trafiają do środowiska.

Metoda ta jest tania, koszty ponosi się za kupno i ustawienie odpowiednich pojemników.

2) Składowanie - na wysypiskach jest to tania metoda. Jest też prosta, ale występują trudności:

- coraz trudniej jest znaleźć odpowiedni teren,

- jest niepełne unieszkodliwianie odpadów,

- wysokie koszty transportu.

Składowanie:

- na powierzchni

- przy powierzchni

- głęboko w masywie skalnym.

Składowiska:

a) Powierzchniowe

b) Odkrywkowe

c) Mieszane

d) Podziemne - np. w kopalniach. e) Głęboko w strukturach geologicznych.

(składowanie odpadów ciekłych lub gazowych)

3) Kompostowanie - jest to biochemiczne przetwarzanie odpadów w kompost. Kompost z odpadów komunalnych stanowi nawóz nadający się na gleby urodzajne i do rekultywacji terenów zdegradowanych. Część odpadów, która nie nadaje się do nawożenia, usuwana jest na wysypiska. Kompostownie w Radiowie.

4) Spalanie - najdroższa metoda unieszkodliwiania odpadów. Zalecana jest dla odpadów stanowiących zagrożenie epidemiologiczne, np. odpady ze szpitali. Otrzymuje się ciepło wykorzystywane do ogrzewania lub przetwarzane na energię elektryczną. Przed spalaniem oddziela się części palne od niepalnych. Spala się w temperaturze 900 - 10000C, celem pełnego unieszkodliwienia i utlenienia substancji mineralnych. Spalarnia na Targówku.

  1. BZT5

Określa zużycie tlenu w procesie mineralizacji związków organicznych przy współudziale mikroorganizmów w temperaturze 200C. Przeprowadza się 5-dobową inkubację próbki w cieplarce, odpowiednio rozcieńczoną, specjalnie przygotowaną wodę, która stanowi źródło tlenu.

Ilość wyrażona w mg tlenu potrzebna do biochemicznego utleniania związków organicznych łatwo utleniających się, zawartych w 1l wody w warunkach tlenowych w temp. 200C. Wartości podaje się w mg O2/dm3.

  1. ChZT

ChZT (chemiczne zapotrzebowanie na tlen) - ten wskaźnik również określa ilość tlenu potrzebną do utlenienia materii organicznej jednak w tym przypadku bez udziału organizmów żywych. ChZT przyjmuje większe wartości od BZT. 
Wartości podaje się w mg O2/dm3.

  1. Odżelazianie, odmanganianie (filtry).

Odżelazianie:

- w wodach podziemnych Fe2+ jest równoważony jonami siarczanowymi i węglanowymi;

- Fe(HCO3)2 szybko ulega hydrolizie do Fe(OH)2 Fe(HCO3)2 + 2H2O Fe(OH)2 + H2CO3

- CO2, który jest w wodzie, wstrzymuje reakcję hydrolizy, hamuje przejście Fe2+ na Fe3+ - utrudnia wytrącanie się wodorotlenku żelaza;

H2CO3 H2O + CO2

4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

FeSO4 + 2H2O Fe(OH)2 + H2SO4

4Fe(OH)2 + O2 + H2O 4Fe(OH)3

Odmanganianie:

Mn (II) Mn (III)

MnO2

- napowietrzanie H2O i filtrowanie przez złoże pokryte tlenkami manganu;

Mn(OH)4 + MnO Mn2O3 + 2H2O

2Mn2O3 + O2 + 8H2O 4Mn(OH)4 MnO2 + 8H2O

  1. Jaką rolę pełni magnez w środowisku?

Magnez jest jednym z najpospolitszych pierwiastków, występuje w skorupie ziemskiej w ilości 2,74% pod postacią minerałów: dolomitu, magnezytu, kizerytu, biszofitu, karnalitu, kainitu i szenitu. W wodzie morskiej występuje w ilości około 1200 ppm, w postaci roztworu soli Mg2+.

Magnez wchodzi w skład chlorofilu, jony magnezu odgrywają też dużą rolę w utrzymywaniu ciśnienia osmotycznego krwi i innych tkanek, oraz uczestniczą w przekazywaniu sygnałów w układzie nerwowym.

  1. Smog

Mgła inwersyjna (smog) - powstaje w wyniku reakcji fotochemicznych. Wyróżnia się:

a) smog fotochemiczny kwaśny zdysocjonowane kwasy HNO3 i H2SO4

b) smog fotochemiczny utleniający ozon, tlenki azotu.

H3COONO2 - główny produkt reakcji fotochemicznej azotu przy obecności węglowodorów w atmosferze:

NO2 + hν NO + O

O2 + O O3

NO + O3 NO2 + O2

Powoduje:

a) Uszkadza rośliny, powoduje łzawienie oczu, starzenie się przedmiotów gumowych - kwaśne deszcze.

b) Wzrost zawartości ozonu w troposferze.

c) Ubytek ozonu w stratosferze - dziura ozonowa.

d) Efekt cieplarniany.

  1. Rolnictwo ekologiczne - cechy

Rolnictwo jest rozdrobnione, u nas 30 % ludności pracuje w rolnictwie, w innych krajach 2 - 3 %.

Rolnictwo jest:

1) intensywne

2) ekologiczne

a) biologiczne - nie stosuje się nawozów sztucznych, pestycydów. Może być kompost i nawozy produkowane z roślin motylkowych

b) zintegrowane (wyższa jakość produktów) - agroekosystem, gdzie równorzędnym celem z produkcją żywności jest ochrona żyzności gleby. Jakość żywności jest wysoka. Utrzymywanie plonów przy nawożeniu 40 % mniejszym, o wiele mniej pestycydów.

  1. Albedo

Stosunek promieniowania odbitego do promieniowania pochłoniętego.

  1. Reintrodukcja.

Przywracanie danego gatunku na określonym obszarze, który został zniszczony, np. ryś w Puszczy Kampinoskiej.

Im więcej gatunków, tym system odporniejszy.

  1. Co to jest pułapka ekologiczna?

Sytuacja, w której czas trwania zbiornika lub czas utrzymania się w zbiorniku warunków fizyczno - chemicznych, nie pozwoli na przejście pełnego cyklu rozwojowego danego organizmu, np. żaby.

  1. Opisać obieg dowolnego pierwiastka w przyrodzie (cykl geochemiczny Ca; obieg siarki).

Cykl geochemiczny - zespół procesów kierujących obiegiem materii (zamknięty, nie zawsze pełny).

Obieg mały - parowanie nad oceanem + opad.

Cykle biochemiczne - przemieszczanie się pierwiastków przy współudziale przyrody ożywionej (np. korzenie pobierają pierwiastki z gleby, jako składniki pokarmowe, drzewo gubi liście, pierwiastki wchłaniają się w podłoże).

WAPŃ: Występuje w stopie magmowym + krystalizacja skała magmowa (plagioklazy) + wypiętrzenie + procesy wietrzeniowe minerały rozpuszczają się + wody rzeki sprowadzają do dużych zbiorników lub wbudowywany w nowe minerały (sedymentacja muły wapienne, rafy wapienne) + diageneza (wapienie, dolomity) skała osadowa + ciśnienie + temperatura krzemiany Ca skały metamorficzne (marmury) + stopienie magma.

SIARKA: S przez organizmy do budowy białek, jak umierają szczątki na dnie zbiornika, bakterie przerabiają na H2S; z gipsu po wytraceniu się, opada na dno zbiornika bakterie na H2S; bakterie siarkowe utleniają; może wytrącić się gips.

  1. W jakim celu przeprowadza się badania gruntów antropogenicznych?

Badania te mają duże znaczenie zwłaszcza dla gruntów naturalnych, ponieważ może się okazać, że grunty ……… tak bardzo antropogeniczne.

  1. Podsadzka mokra i sucha

Sucha: bezpośredniego lokowania w wyniku oddzielenia węgla od skały płonej na dole w kopalni. Na górę wchodzi tylko węgiel. Odpad idzie do wyrobisk.

Mokra: urobek idzie na górę, tam jest flotowany, w postaci pulpy idzie w dół i tam składowany jest w wyrobiskach.

Podsadzka piaskowa jest lepsza, dobrze się zagęszcza. Najgorsza jest sucha bezpośredniego lokowania. Podsadzka mokra lepiej się zagęszcza w środowisku wodnym (nie ma tarcia), lepiej zajmuje całą przestrzeń wyrobiska od spągu do stropu.

  1. Dlaczego polskie rzeki mają małą dyspozycyjność?

Ilość wód, jakie możemy użyć do naszych celów.

Nasze rzeki mają małą dyspozycyjność. Aż 40 % odpływa w okresach wezbraniowych z ogólnego do ogólnego ……………

Dzieje się tak dlatego, ponieważ możliwości retencyjne naszej infrastruktury są małe. Mamy też niską lesistość kraju i nie mamy warunków magazynowania wody. Dlatego powinniśmy retencjonować wodę.

W Polsce retencjuje (magazynuje) się 3,5 - 4 km3 wody - to 6 - 8 % ogólnego odpływu wód.

Powinny powstawać zbiorniki np. czorsztyńskie, które retencjonowałyby wody w czasie wyżówki, aby móc korzystać z niej w czasie niżówki.

  1. Metody oczyszczania ścieków.

1) Mechaniczne - ściek poddaje się odtłuszczaczom, kratom, sitom. To wszystko oczyszcza ściek i usuwa to, co nie rozpuszczalne. Oczyszcza zawiesiny, usuwa tłuszcze, oleje.

2) Chemiczne - koagulacja (koagulat dodaje się do ścieku i zanieczyszczenia wytrącają się); wszystkie metody oparte na zjawisku sorpcji.

3) Biologiczne - usuwa ze ścieków zanieczyszczenia biologiczne i związki biogenne.

  1. Narysować sposoby składowania gruntów antropogenicznych na mokro, na sucho, na mokro.

Na sucho:

(Zwałowanie - składowanie na sucho bez użycia wody, odbywa się w środowisku lądowym.)

Są 3 metody zwałowania na składowisku zewnętrznym:

1) składowanie przedziałów

2) składowanie międzywałowe = bezładne

3) składowanie na stok

Składowanie gruntów antropogenicznych:

Wbudowanie zwałowisk gruntów organicznych w celach konstrukcyjnych. Usuwamy glebę i warstwami ……… nasyp. Miąższość warstwy zależy od: mat. zagęszczonego, wilgotności optymalnej, sprzętu zagęszczającego.

Na mokro:

1) Docelowe - pojemność jest założona na okres …………

2) Niedocelowe - na czas nieokreślony.

Takie składowisko, gdzie jako środka transportu używa się wody. W każdym składowisku wodnym musi być odprowadzanie wody. Woda niesie zawiesinę, powstają stożki: stożki zostają, a woda wynosi się poza składowisko. Składowisko powinno być 3-komorowe.

Rodzaje:

1) Nadpoziomowe - poprzez obwałowania wytwarza się daną pojemność.

2) Podpoziomowe - wykorzystanie wyrobisk, obniżeń.

3) Mieszane - wykorzystując obniżenie napełnia się osadem, potem jeszcze nadbudowuje.

  1. Geochemiczny obieg Pb

BZT5 - biochemiczne zapotrzebowanie na tlen. Na jego podstawie liczy się ładunek zanieczyszczeń. … substancje organiczne łatwo ulegające rozkładowi w warunkach tlenowych.

  1. Korzystanie z wód - powszechne, zwykłe, szczególne.

Korzystanie powszechne

Objęte są wszystkie wody śródlądowe, powszechne, stanowiące własność państwa oraz ……… wody wewnętrzne terytorialne. Wyjątek to: wody w stawach do hodowli ryb oraz wody w rowach. Powszechne korzystanie …………… wód podziemnych ……………………………………………………………………………………………………………………………………… każdy może korzystać z wód. Nie wymaga pozwolenia wodno-prawnego.

Korzystanie zwykłe

Odnosi się do wód powierzchniowych oraz wód stojących w rowach - własność właścicieli gruntów. Odnosi się do wód podziemnych oraz wód w studniach na gruntach należących do indywidualnego właściciela. Nie wymaga pozwolenia wodno-prawnego.

Korzystanie szczególne

Wymaga pozwolenia wodno-prawnego. Wydaje je organ organizacji państwowej na ściśle określony czas. Pozwolenie musi być uzyskane na pobór wód podziemnych i powierzchniowych.

Jest też pozwolenie na wprowadzenie ścieków do wód lub do ziemi, na wydobywanie żwirów, piasków, wycinanie lasów, korzystanie z wód w celach rybackich.

Pozwolenia wydają ……………………… (śluzy, tamy), ujęcia wód, mosty, urządzenia zabezpieczające wody przed ………

Na prawa z 1974 nie wymaga pozwolenia wodno-prawnego:

- pobór wód powierzchniowych nie przekraczający 50 m3/dobę

- wybudowanie studni nie przekraczającej 30 m głębokości i wydajności 15 m3/dobę

  1. W jaki sposób zagospodarowuje się odpady z kopalni węgla?

Odpady pochodzą z oddzielenia skały płonej od węgla. Na sucho - zwał, na mokro - flotacja, osady. W Polsce mamy Ok. 100 zwałowisk. Mają charakterystyczne zbocza nachylone tzw. na zwał - jest to kąt naturalnego zsypu. Zagęszcza się hałdy pogórnicze, z tym że mają one duży kąt i należy prowadzić wówczas makroniwelacje.

Dąży się do składowania pod ziemią jako podsadzki. Posadzki są: suche i mokre.

Odpadów używa się do budowy - nasypów kolejowych i drogowych, tam gdzie są duże niecki osiadań.

Zwałowiska - dotyczą skał nadkładu, skłony płone, przewarstwiają skały złożowe, nieużyteczne; Górny Śląsk; suche.

Składowiska - suche (dla odpadów komunalnych), mokre (dla odpadów przemysłowych), transport hydrauliczny przez H2O.

Popioły wykorzystuje się do celów:

a) konstrukcyjnych - domieszki do wyrobów budowlanych

b) podłoża - możliwość budowania na popiołach

c) robót inżynieryjnych - nasypy kolejowe i samochodowe.

Popioły po węglu kamiennym to popioły krzemianowo - glinowe.

  1. Wymień skutki oddziaływania pyłowych zanieczyszczeń na środowisko.

a) Ograniczają oddychanie roślin, zwierząt i ludzi. U roślin zatykają szparki oddechowe, ograniczają fotosyntezę. Uszkadzają układ oddechowy - pylica.

b) Zmieniają skład chemiczny gleb i wód.

c) Wprowadzenie do łańcucha troficznego wielu pierwiastków i związków z prawdopodobieństwem ich toksycznego oddziaływania.

d) Zmiana składu chemicznego powietrza.

  1. Narysować i opisać rodzaje zwałowisk przy kopalniach odkrywkowych.

Wielkie zwałowiska kopalni odkrywkowych nie są zagęszczone zwałowarkami. Przed zwałowaniem trzeba. Jeśli grunty są słabe, np. torfy - trzeba je wybrać. Nawet pozostawione karpiny muszą być usunięte.

3 systemy:

1) na zwał - jest zwałowarka gąsienicowa, platforma, taśmociąg. Materiał idzie na wyciągnik i sypie się na dół. Gruby materiał zbiera się na dole. Jest to łatwe wykonanie, ale mogą zdarzać się osuwiska.

2) system przed zwał - zwałowarka sięga daleko wciągnikiem. Podjeżdża pod skarpę roboczą i sypie się jakby do końca. Przesuwa się od tyłu i sypie międzyzwały. Jest to najtrudniejszy system.

3) pośredni, międzywał - przesuwa się w obie strony.

  1. Definicja Parku Narodowego, Krajobrazowego. Funkcje PN.

Park Narodowy

1969 w Delhi.

- obszar rozległy, nie mniejszy niż 1000 ha;

- może obejmować 1 lub więcej ekosystemów nieprzekształconych użytkowaniem człowieka;

- władze centralne kraju zapewniają podstawy prawne, własny zarząd oraz utrzymanie z budżetu państwa;

- wyróżniający się szczególnymi wartościami naukowymi, przyrodniczymi, społecznymi, kulturowymi i wychowawczymi;

- ochrona polega na wyeliminowaniu lub ograniczeniu użytkowania terenu i zasobów ekologicznych, zachowania różnorodności biologicznej i kształtowanie równowagi rozwoju;

- ochrona przyrody ma pierwszeństwo przed innymi funkcjami, zadania określone w wieloletnich planach ochrony;

- obszar udostępniony do wypoczynku, turystyki, nauki, pod określonymi warunkami;

- obszar chroniony, na tym obszarze ochronie podlega cała przyroda i swoiste cechy krajobrazu.

Grunty rolne, leśne i inne nieruchomości w granicach Parku Narodowego pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu.

Decyzję o otworzeniu parku podejmuje Rada Ministrów.

Funkcje:

- ochrona przyrody

- naukowa (miejsce badań)

- dydaktyczna i edukacyjna (wyznaczanie ścieżek przyrodniczych, muzea, wystawy)

- turystyczna

- kulturowa i historyczna - opieka nad miejscami historycznymi i pamięci narodowej, np. obozy powstańcze.

Parki: Słowiński, Woliński, Wigerski, Biebrzański, Drawieński, Bory Tucholskie, Namiański, Białowieski, Kampinoski, Ujście Warty, Wielkopolski, Poleski, Świętokrzyski, Roztoczański, Karkonoski, Gór Stołowych, Ojcowski, Gorczański, Magurski, Babiogórski, Tatrzański, Pieniński, Bieszczadzki.

Kolejność powstawania PN - Białowieski, Świętokrzyski, Tatrzański, Babiogórski.

Obszary mateczne - obszar, gdzie przebiega wymiana materii, nie może być presji otoczenia.

Park Krajobrazowy

Obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe. Celem jego utworzenia jest zachowanie, popularyzacja i upowszechnienie tych wartości w warunkach racjonalnego gospodarowania.

Decyzję o utworzeniu podejmuje Wojewoda. Działalność parków krajobrazowych koordynuje Minister Środowiska, dyrektora powołuje wojewoda (jak położony na terenie kilku województw - dyrektora powołuje Minister).

Obszar ten pozostaje w wykorzystaniu gospodarczym.

Polska - 102 parki - 6,3 % powierzchni kraju.

Dla parków narodowych i krajobrazowych są sporządzane plany o ochrony na 20 lat, aktualizowane 5 - 10 lat, plan zagospodarowania przestrzennego.

Przy wyznaczaniu obszarów chronionych bierze się pod uwagę strefy alimentacji (strefy zasilania w wodę).

25 % kraju objęte ochroną, żeby H2O była czysta.

  1. Pierwiastki synergiczne, antagonistyczne względem Pb.

Antagonistyczne - Ca i Mg antagonistyczne w stosunku do Pb (utrudnia akumulację); ołów może łatwo rozprzestrzeniać się w organizmie, gdy jest brak Mg w łańcuchu żywieniowym.

Fe; wzrost zawartości Pb w organizmie przyspiesza wydalanie żelaza. Obniżenie zawartości Ca, Mg i P wzmaga akumulację Pb, zwłaszcza w kościach.

Synergiczne - alkohol jest synergiczny (ułatwia kumulację) w stosunku do Pb. Se; wzmaga on działanie Pb. We krwi 10 ppm Pb norma europejska 20 ppm.

  1. Jaką rolę pełni CO2 w procesach hydrogeochemicznych?

To najistotniejszy czynnik efektu cieplarnianego. Przyczyny: spalanie węgla, wycinanie lasu (deforestacja). Spadek asymilacji CO2 - następstwo w skali globalnej. Lasy zatrzymują 100 x więcej węgla niż grunty orne.

  1. Postaci azotu w środowisku.

Azot w stanie wolnym występuje w postaci N2.

Azot jest podstawowym składnikiem powietrza (78,09% masy). Wchodzi w skład wielu związków, takich jak: amoniak, kwas azotowy, azotany oraz wiele ważnych związków organicznych.

Jest dla życia na Ziemi jednym z najważniejszych pierwiastków. Wchodzi w skład wielu biocząsteczek, takich jak aminokwasy, nukleotydy i kwasy nukleinowe.

Ciekły azot - jest jednym z najczęściej stosowanych środków chłodzących, do uzyskiwania temperatur poniżej - 100°C, gdyż stosunkowo łatwo można go otrzymać przez skraplanie powietrza. Gazowy azot jest masowo stosowany do napełniania balonów i jako najtańsza z dostępnych atmosfera ochronna w wielu procesach przemysłowych.

  1. Metody określania wieku wody.

Izotopy. C14. Metoda trytowa.

  1. Od czego zależy twardość wody?

Głównie od jonów Ca i Mg.

Zmiękczanie:

Twardość węglanowa (przemijająca) - zmiękczanie termiczne, w 1000C węglany się wytrącają.

Dekarbonizacja - usuwanie twardości węglanowej; działanie na H2O wodorotlenkiem wapnia - mleko wapienne.

  1. Fizyko - chemiczne metody oczyszczania/dezynsekcji/uzdatniania wód

- koagulacja

- zmiękczanie wód

- zdemineralizowanie wód (poniżej 800 mg)

- odżelazianie i odmagnezowanie wód

- dezynfekcja wód - usuwanie skażeń bakteriologicznych, opierana na silnych utleniaczach - Cl lub O3.

Chemiczne - silne utlenianie; sole Ag i Cu; chlor; ozon.

Fizyczne - termiczne, działanie promieniowaniem ultrafioletowym, jonizującym, ultradźwiękami, ultrafiltracją.

Metody fizyczne oczyszczania wody:

a) Gotowanie w temperaturze 1000C, są jednak bakterie, które to przezywają i należy zwiększyć temperaturę do 1200C poprzez większe ciśnienie.

b) Pasteryzacja - umożliwienie bakteriom przejście z form zarodnikowych w formy wegetatywne, które zdolne są do rozmnażania, a potem doprowadza się do wrzenia.

c) Dezynfekcja - ostatni etap uzdatniania wody, usuwanie zanieczyszczeń bakteriologicznych.

d) Promieniowanie jonizujące - metody laboratoryjne.

e) Metoda ultrafiltracji - przepuszczamy wodę przez filtr o porowatości < 1μm.

  1. Wymień najważniejsze elementy opisu makroskopowego gruntu antropogenicznego.

Badania makroskopowe mają na celu określenie nazwy i rodzaju gruntów oraz niektórych jego cech fizycznych.

Przy badaniach trzeba uwzględnić:

- określenie barwy gruntu

- określenie czy grunt sypki czy spoisty

- ustalenie nazwy gruntu.

Nazwa gruntu

a) sypkie: wzrokowa ocena wielkości i ilości ziarn w poszczególnych frakcjach, stopień obtoczenia ziaren, skład mineralny.

b) spoiste: próba wałeczkowania, próba rozmakania, próba rozcierania, określanie stanu gruntu.

Poza tym określa się zawartość CaCO3, wilgotność gruntu, barwę. Czy grunt jest sypki czy spoisty. Czy grunt jest rodzimy czy antropogeniczny.

  1. Wymień 5 instytucji, dla których konieczne jest zbadanie ewentualnego wpływu na środowisko.

  1. Trzy największe Parki Narodowe

1. Biebrzański 59 223 ha 320 km szlaków

2. Kampinoski 36 533 ha 358 km szlaków

3. Bieszczadzki 27 834 ha

  1. Toksyczność.

Określa reakcje ekosystemów lub organizmów na stężenie składnika:

- ostra - oznaki, rozpoznawalne bezpośrednio po pobraniu zanieczyszczeń przez organizm jest to dawka letalna LD50; 50 % populacji wyeliminowane [mg/kg masy osobnika] tetrachlorodioksyna D50% = 0,022

- chroniczna - po pewnym czasie są oznaki toksyczności, teratogenność - deformacje, kancerogenność (zmiany nowotworowe), mutagenność (zmiany genetyczne). Próg przekroczony po długim czasie oddziaływania danego stężenia.

- ekologiczna - taka, do której organizm się przyzwyczaja. Musimy mieć dodatkowe nadkłady energii, żeby dostosować się do stężenia.

  1. Degradacja gleby. Formy i skutki degradacji gleb.

Degradacja gleb - zmiany mechaniczne (wywiewanie, wymywanie), zmiany chemiczne (środki ochrony roślin, nawozy), przesuszanie gleb, nadmierne nawilgocenie gleb, przekształcenia związane z górnictwem (przemieszczenie elementów górotworu, co prowadzi do deformacji ciągłych i nieciągłych, przekształcenia hydrogeologiczne i środowiskowe, wstrząsy górotworu, zmiany ukształtowania powierzchni).

Zniekształcenie jednej lub wielu właściwości gleb. Procesy degradacji powodują zmniejszenie aktywności biologicznej ………… glebowego, co zmniejsza produkcję biomas.

Skutki:

- niedobór składników pokarmowych;

- naruszone relacje między składnikami;

- niedostateczne zawilgocenie;

- intensywne zakwaszenie;

- brak tlenu;

- zachwianie równowagi jonowej;

- nadmierne stężenie soli;

- nadmierna mineralizacja;

- niszczenie poziomu próchniczego.

  1. Rodzaje nasypów i składowisk.

Formy przekształceń środowiska

1. Wyrobiska odkrywkowe

2. Składowisko nadpoziomowe

3. Wyrobiska - odkształcenia terenu ciągłe, niecki osiadań. Mogą też być nieciągłe, np. Boguszów - eksploatacja barytu.

4. Makroniwelacje terenu

5. Składowiska podpoziomowe wewnętrzne

6. Nasyp drogowy

7. Wymiana gruntów - wybiera się grunt słaby i zastępuje go gruntem zagęszczającym się.

8. Rekultywacja środowiska

9. Przekop

  1. Dawka ekspozycyjna, pochłonięta.

To miara jonizacji powietrza pod wpływem promieniowania X lub Y. Charakteryzuje ją liczba powstałych par jonów.

  1. Bilans wodny Polski. Odpływ roczny / 1 mieszkaniec.

Wody powierzchniowe:

1) Przychody: 2) Rozchody:

- opady - straty na parowanie, transpirację, retencję

- dopływ rzeczny spoza kraju - odpływ powierzchniowy

- odpływ podziemny

Zasilanie - dopływ atmosferyczny, opad 186 cm3

Średni opad w Polsce 600 mm/rok. Na S - 1000 mm/rok; teren nizinny - 300 mm/rok

Odpływ na 1 mieszkańca w roku, to: 1600 m3/rok.

Wyróżniamy lata:

a) normalne: na 1 mieszkańca odpływ wody 1600 m3/rok

b) suche: na 1 mieszkańca odpływ wody 900 m3/rok

c) mokre: na 1 mieszkańca odpływ wody 2000 m3/rok

  1. Obszary chronione. Kategorie obszarów chronionych.

1994 - Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych (IUCN).

1. Rezerwaty przyrody - sanktuaria przyrody (brak w Polsce) - obszary do badań naukowych lub w celu odnowy dzikiej przyrody.

2. Rezerwaty ścisłe lądowe lub morskie (podtrzymanie naturalnych procesów tam zachodzących, cele badawcze, monitoring).

3. Parki narodowe.

4. Rezerwaty przyrody i obszarowe pomniki przyrody.

5. Obszary lądowe lub morskie czynnej odnowy gatunków i siedlisk = rezerwaty częściowe.

6. Parki natury i krajobrazowe.

7. Tereny chronionego krajobrazu

i inne obszary objęte ochroną prawną.

  1. Jaki % ujmujemy z poziomów Q, a jaki ze starszych?

Zasoby eksploatowane wód podziemnych w Polsce stanowią 14,6 km3. Z tej ilości udokumentowano z utworów:

Q 45 % zasobów = 9,4 km3

Trz 10 % zasobów = 1,5 km3

K 14 % zasobów = 2,1 km3

Starsze 11 % zasobów = 1,6 km3

  1. Pierwiastki najbardziej szkodliwe dla człowieka.

As, Pb, Hg, Cd, Be, S, Cu, Mg - złe oddziaływanie zależy od stężenia tych pierwiastków.

  1. Efekt cieplarniany i kwaśne deszcze.

Efekt cieplarniany: ocieplenie klimatu. Od 1975 roku koncentracja CO2 wzrosła od 280 do 350 ppm, metan z 800 do 1700 ppb, podtlenek azotu z 280 do 310 ppb. To zatrzymanie promieniowania podczerwonego, które ogrzewa powierzchnię Ziemi.

O2 i NOX - spalanie biomasy; CH4 - zatopione poletka ryżowe przez działanie anaerobowe mikroorganizmy, przeżuwacze.

W okresie krótszym niż 20 lat nastąpiło podwojenie CO2 w atmosferze.

NO2 - nawozy, ugory, wylesianie, spalanie.

Kwaśne deszcze: w procesie fotochemicznym siarki dużą rolę odgrywają promienie ultrafioletowe. Cząstki SO2 w powietrzu przechodzą w stan pobudzenia i łatwo reagują z tlenem z powietrzem. Ozon i NO2 to katalizatory tego procesu, czyli go przyspieszają. SO2 trwa około 6 dni w powietrzu, utlenia się dzięki procesowi katalitycznemu.

SO2 jest: w kropelkach wody, w powietrzu. W obecności soli glinu, manganu i miedzi i innych, prowadzi do powstania jonów SO42-, a proces ten jest 5 x bardziej wydajny niż proces fotochemiczny.

  1. Antagonizm

Utrudnia wchodzenie pierwiastków do organizmu i utrudnia ich oddziaływanie.

  1. Mechaniczne uzdatnianie wody z uwzględnieniem odgazowania

1) Filtrowanie wody

2) Odgazowanie wody

3) Usuwanie zapachów z wody przez napowietrzanie

4) Usuwanie zawiesin przez sedymentację.

Sedymentacja - woda wytrąca się szybko i zawiesiny opadają na dno. Badanie robi się w osadnikach, polega to na wytrącaniu się zawiesiny.

Degazacja chemiczna: są 2 metody - fizyczna i chemiczna

Fizyczna: silnie napowietrzamy wodę i zmniejszamy tym samym ilość CO2 i H2S. Może ona …………… pod zmniejszonym ciśnieniem lub w podwyższonej temperaturze.

Chemiczna: dodaje się do wody siarczan sodu Na2SO3

2 Na2SO3 + O2 2 Na2SO4

Na2H4 + O2 N2 + 2 H2O 4 Fe + 3O2 2 Fe2O3 dodajemy wiórki żelaza, aby pozbyć się gazu - tlen………

Napowietrzanie: często w wodzie są składniki H2S lub CO2, które nadają jej nieprzyjemny zapach - napowietrzanie powoduje wytrącanie tych substancji.

Filtracja:

Stosujemy w dwóch systemach: filtry powolne (0,1 - 0,3 m/h) oraz filtry pospieszne (6 - 20 m/h).

Filtry powolne: mają ogromną powierzchnię - hektary. Na powierzchni filtra rozwija się błona bakteryjna - tworzy się samoczynnie na złożu. Utlenia ona zanieczyszczenia znajdujące się w wodzie. Błona zatrzymuje 98 - 99 % zawiesin. Wydajność filtra maleje, gdyż narasta błona bakteryjna. Filtry te czyszczą bardzo dobrze, ale powoli.

Filtry pospieszne: procesy zachodzą w całej strefie grubości filtra. Woda przepływa szybciej: 30 - 50 m/h. Błona tworzy się na piaskach wewnątrz filtra. Opary na filtrze są coraz większe i musimy płukać filtry w odwrotnym kierunku. Aby pozbyć się błony narastającej pomimo szybkiego płukania stosuje się chlorowanie. Gdy tworzy się dużo organików w filtrze, mogą pojawić się procesy gnilne. Słona zawiera: glony, bakterie, pierwotniaki, sinice, okrzemki.

  1. Główne, poboczne i śladowe pierwiastki.

Główne: O2, H2, N2, C

Poboczne: S, Ca, Mg, Na, K, Cl

Śladowe: < 0,1 % zawartości w skorupie ziemskiej. Bardzo małe zawartości pierwiastków w środowisku biologicznym, np. Al, Si.

  1. Wymień po dwa przykłady gruntów antropogenicznych z klasy I, II, III.

I - grunty w nasypach kolejowych; na zwałowiskach kopalń odkrywkowych i hałdach pogórniczych; wały przeciwpowodziowe.

II - popioły i żużle z elektrowni; osady poflotacyjne (np. po flotacji Zn i Pb), pomiedziowe, posiarkowe.

III - śmieci, odpady na wysypiskach, odpady komunalne, domowe, budowlane (gruz budowlany), osady z oczyszczalni ścieków.

  1. Co to jest monitoring? Monitoring wód podziemnych. Schemat monitoringu.

Monitoring - śledzenie stężeń obiegu zanieczyszczeń. Kierunek nauki mający za zadanie pomiar poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego, zgodnie z naturalnym jego funkcjonowaniem, w celu określenia jego stanu (diagnoza), prognozowania kierunku, tempa i przebiegu zmian w celu podjęcia jego ochrony i ustalenia zasad racjonalnego nim gospodarowania.

  1. techniczny (zmiana stężeń, rozmieszczenie, dynamika);

  2. biologiczny - bioindykacja (rejestrujące i komunikujące) - wykorzystanie roślin lub zwierząt do rejestracji szkodliwego oddziaływania zanieczyszczeń (skutki zanieczyszczenia).

Monitoring jakości środowiska - jakości powietrza, wód powierzchniowych, podziemnych, Morza Bałtyckiego, gleby i ziemi, hałasu, pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego, lasów, przyrody, zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego.

Monitoring wód podziemnych - powtarzające się obserwacje dynamiki i chemizmu wód, ocena i prognozowanie jej jakości, interpretacja wyników badań oraz podejmowanie działań decyzyjnych zmierzających do likwidacji lub ograniczenia ujemnego wpływu czynników antropogenicznych.

Fazy monitoringu (przy składowaniu):

I FAZA - od uzyskania zgody do zamknięcia.

II FAZA - poeksploatacyjna.

Monitoring należy prowadzić 30 lat po zamknięciu składowiska. Jest to bardzo kosztowne.

Monitoring obejmuje poza dynamiką i chemizmem wód, również pomiary gazu ze składowiska (biogazu). Należy określać zawartość składników: metan, CO2, tlen w biogazie.

Zintegrowany monitoring - cel: kompleksowe badania środowiska, wybranych geosystemów Polski i zachowanie struktury krajobrazów kraju. Opiera się na koncepcji funkcjonowania systemu. Realizuje założenia zachowania geo- i bioróżnorodności całego kraju. W Polsce jest 7 stacji.

  1. Co powoduje SO4 w przyrodzie?

Kwaśne deszcze.

  1. Jaki rodzaj przemysłu zrzuca najwięcej ścieków?

a) paliwowo - energetyczny dostarcza do wód około 500 - 600 mln/m3

b) metalurgiczny 523 mln/m3

c) elektromaszynowy 50 mln/m3

d) przemysł lekki „tylko” 20 - 30 mln/m3

  1. Jaki % ścieków wymagających oczyszczania nie jest oczyszczany?

Ogniska zanieczyszczeń wód:

1) Ścieki z zakładów przemysłowych i miast.

2) Zanieczyszczenia wielkoobszarowe - rolnicze, z wadliwej gospodarki komunalnej.

Na 4840 zakładów odprowadzających 20 000 m3/rok ścieków, aż 40 % nie posiada oczyszczalni ścieków.

Ilość ścieków: 10 km3

8 km3 - ścieki przemysłowe; 2 km3 - ścieki komunalne.

W Polsce trzeba oczyszczać 3,5 km3 ścieków rocznie - z czego 30 % nie jest oczyszczana.
W Polsce jest 14 tyś. m3 ścieków z 1 km2 do oczyszczenia.

  1. Jedno z pierwszych towarzystw ochrony przyrody w Polsce.

Towarzystwo Tatrzańskie 1874 rok.

Najstarsza instytucja zajmująca się ochroną przyrody:

Liga Ochrony Przyrody 1820

Komisja Ochrony Przyrody

Galicyjskie Towarzystwo Leśne 1881

Polski Klub Ekologiczny 1820

  1. Normy wód pitnych.

Fe 0,5 mg/dm3

N - NO3 10 mg/dm3

N - NH4 0,5 mg/dm3

SO42- 200 mg/dm3

Cl- 300 mg/dm3

  1. Podaj, do której grupy gruntów antropogenicznych wg Drągowskiego należą.

Osady z oczyszczalni ścieków III

Gruz budowlany III

Materiał zwałowisk zewnętrznych kopalni odkrywkowych I

  1. Zasady wyboru lokalizacji składowisk.

Bierze się pod uwagę: kierunki rozchodzenia się wód podziemnych, cieki powierzchniowe, geologię, rodzaj odpadów, które się składuje oraz miejsce zamieszkania.

Zabronione w obszarach głównych użytkowych zbiornikach wód podziemnych, na obszarach otulin, parków narodowych, rezerwatów przyrody, lasów ochronnych, w dolinach rzek, w pobliżu wód śródlądowych, na terenach źródliskowych, bagiennych, jeziornych.

Zakres badań może być szeroki. Należy:

- zebrać materiały dotyczące bilansu wodnego (jakie opady, wielkość parowania), abyśmy wiedzieli jakich odcieków mamy się spodziewać;

- dynamika cieków powierzchniowych, powodzie;

- badania geologiczne, wynikiem jest dokumentacja geologiczna, inżynierska, hydrogeologiczna;

- należy określić model geologiczny podłoża (zmienność warstw);

- miąższość warstw.

Minimalna ilość otworów jakie musimy wykonać - 5.

  1. Jak działa siarka na środowisko?

W atmosferze występuje w postaci SO2 - dostaje się do niej w wyniku procesów mikrobiologicznych, pożarów lasów oraz ekshalacji wulkanicznych; 2 - 5 *106 tony dostaje się do atmosfery w wyniku wybuchu wulkanów. Jeden wybuch może dostarczyć do 1 mln ton SO2. W rejonach uprzemysłowionych udział siarki antropogenicznej to 85 %..

Antropogeniczne - spalanie ropy i węgla, emisja większa niż źródła naturalne (90% S w atmosferze), obszary uprzemysłowione (1 km2 - 30 ton S) kwaśne deszcze.

W wodzie - powstaje:

- z wietrzenia minerałów - ze zrzutu ścieków komunalnych

- z rozkładu materii organicznej - z kwaśnych opadów

- z spalania węgli

W glebach - dostaje się do gleby z opadami atmosferycznymi, nawozami organicznymi i mineralnymi. Wzrost zawartości siarki w glebach ma ujemny wpływ. Zakwasza je, a przy nieobecności tlenu, mogą powstawać substancje toksyczne. Zakwaszane gleby należy nawozić CaCO3 - neutralizacja.

H2S - źródło: wulkany, procesy gnilne, eksploatacja gazu i złóż siarki metodą otworową, powoduje uszkodzenie w drogach oddechowych i absorbuje się do krwi; jak duże ilości nie czuć zapachu.

  1. Strefy oczyszczania w Starej Miłosnej.

  1. Przegląd odpadów.

Ogółem 125 484 ton:

- odpady przeróbcze ze wzbogacenia węgla;

- odpady z flotacyjnego wzbogacania rud metali niezależnych;

- mieszanki popiołowo - żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych;

- popioły lotne z węgla kamiennego;

- żużle z procesów wypalania;

- stałe odpady z wapniowych metod odsiarczania spalin;

- skruszone skały;

- żużle;

- odpady z flotacji węgla;

- fosfogipsy;

- pozostałe.

  1. Problemy projektowania i eksploatacji składowisk.

- wielkość składowisk;

- lokalizacja;

- naturalne warunki izolacji;

- warstwy izolacyjne i drenażowe;

- wykorzystywanie wyrobisk poeksploatacyjnych;

- monitoring składowisk;

- nadzór geotechniczny;

- odgazowanie składowiska;

- technologia składowania i rekultywacji.

  1. Utlenialność.

Ilość wyrażona w mg O2 dostarczona przez nadmanganian potasu na utlenienie substancji organicznych zawartych w 1dm3 badanej wody.

  1. Statyczne zasoby dyspozycyjne. Zasoby eksploatacyjne.

Statyczne zasoby dyspozycyjne - ilość wód podziemnych zbiornika lub jego część, nadających się i możliwych do wykorzystania gospodarczego przy zachowaniu ograniczeń związanych z wymogami ochrony środowiska naturalnego. Określane są dla pewnej struktury geologicznej obszaru bilansowego.

Zasoby eksploatacyjne - dopuszczalna ilość poboru wody w ujęciu przy określonym sposobie eksploatacji i ograniczona warunkami techniczno - ekonomicznymi i ochroną środowiska. Konieczne jest uwzględnienie depresji.

Zasoby dynamiczne - ilość wody, która w jednostce czasu przepływa przez przekrój poprzeczny danego poziomu wodonośnego [l/s, m3/s, m3/doba]; stałe (najniższe stany wód podziemnych w wieloleciu), zmienne (ilość wody zawarta w strefie wahań zwierciadła wód).

  1. Ustawy podstawowe w systemie ochrony środowiska

Ochrona środowiska - polega na racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska, zgodnie z zasadą równoważnego rozwoju, przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom i przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego.

Definiuje podstawowe pojęcia dotyczące środowiska i jego racjonalnego wykorzystywania i gospodarowania. Postuluje też stworzenie funduszu ochrony środowiska.

1. 31 stycznia 1980 - o ochronie i kształtowaniu środowiska

2. 16 października 1891 - o ochronie przyrody; ochrona obszarowa - parki, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu.

  1. Najstarsza instytucja zajmująca się ochroną przyrody - państwowa 1919r

Liga Ochrony Przyrody - 1820 rok.

Komisja Ochrony Przyrody

Galicyjskie Towarzystwo Leśne - 1881 rok.

Towarzystwo Tatrzańskie - 1874 rok

LOP. Polski Klub Ekologiczny - 1929 rok.

  1. Prawo wodne-ustawa, która nie została znowelizowana. Rodzaje korzystania z wód, na czym polega zwykłe/ szczególne korzystanie z wód. Na czym polega nowe prawo wodne.

W 1918 r. w każdym zaborze istniały nowe przepisy dotyczące prawa wodnego. Jednolite przepisy chciał ustalić Gabriel Narutowicz - stworzył Komitet Redakcyjny, który tworzył komisję gospodarki wodnej i na zlecenie Narutowicza powstało prawo wodne.

19 września 1922 Sejm ustalił pierwszą Ustawę Wodną - dotyczyła całej Polski z wyjątkiem Śląska. Ustawa ta była nowelizowana do 1939 roku 14-krotnie.

W1974 roku - nowe Prawo Wodne.

Instytucje Zarządzające: Wojewoda (administracyjne), Główny inspektor Ochrony Środowiska (kontrolne).

Minister Ochrony Środowiska

Wojewoda

Użytkownicy - samorządy; …………, rolnictwo

Nowelizacja z 25kwietnia 1997r. Zmiany w gospodarce wodnej. Art. 19A

1) Zarządzanie wodami

a) ochrona zasobów wód poziemnych i powierzchniowych przed zanieczyszczeniami i nadmierną eksploatacją

b) ochrona przed powodzią i suszą

c) żegluga i energetyczne wykorzystanie wód

d) zapewnienie ludności i gospodarce wody o odpowiedniej jakości

e) zaspokojenie potrzeb ludności w zakresie zdrowa, higieny i odpoczynku.

2) Instrumenty zarządzania wodami:

a) warunki korzystania wód w dorzeczach

b) pozwolenia wodnoprawne

c) opłaty za korzystanie z wód i urządzeń wodnych

d) kataster gospodarki wodnej

Warunki korzystania z wód dorzecza określają:

a) ograniczenia korzystania z wód

b) kierunki działań w zakresie inwestycji gospodarki wodnej

c) bilans wodnogospodarczy dorzecza

d) wymagania ochrony środowiska

e) ustalenie aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego

f) ustalenia zawarte w zatwierdzonej dokumentacji hydrogeologicznej

g) wydane i obowiązujące pozwolenia wodnoprawne

h) charakterystykę fizjograficznoprzestrzenną dorzecza.

  1. Ekologia. Ekosystem.

Ekologia - nauka o zależnościach między żywymi organizmami a czynnikami biotycznymi (ożywionymi) i abiotycznymi, które na nie wpływają lub są przez to środowisko modyfikowane. Nauka, której przedmiotem rozważań jest ekosystem. Nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody.

Ekologia człowieka - interakcje człowieka z otoczeniem.

Ekotoksykologia - zajmuje się toksynami w odniesieniu do organizmu, skutki akumulacji/oddziaływania elementów szkodliwych.

Sozologia - nauka o ochronie środowiska, bez elementu kształtowania.

Ekosystem - część środowiska przyrodniczego z elementami przyrody ożywionej i nieożywionej (np. las, jezioro, rzeka).

a) zrównoważony (równowaga rozwoju cywilizacji i środowiska)
b) niezrównoważony (rozwój).

Sztuczny ekosystem - miasto.

  1. Kryzys ekologiczny; kryzys funkcjonalny; klęska ekologiczna. Katastrofa ekologiczna.

Kryzys ekologiczny - czas, kiedy środowisko zostaje zmienione przez jakąś grupę, w celu poprawienia swojej sytuacji, wpływa natomiast niekorzystnie na inne organizmy żyjące w tym środowisku.

Kryzys funkcjonalny - np. poprzez nadmierną eksploatację wód czy złe rolnictwo.

Klęska ekologiczna - lawinowo rosnąca degradacja środowiska naturalnego, spowodowana ingerencją człowieka w mechanizmy regulujące liczebność populacji, np. ciągły nadmiar wytwarzania energii cieplnej, wycinanie lasów.

Katastrofa ekologiczna - prowadzi do zmian nieodwracalnych (pożar, wybuch wulkanu, awaria atomowa, katastrofa tankowca).

  1. d

  2. Przepisy.

1. Prawo Ochrony Środowiska (27.04.2001) - reguluje słownictwo, ustala procedury, raporty o wpływie obiektu na środowisko.

2. Ustawa O Odpadach (27.04.2001) - reguluje np. zagospodarowanie odpadów komunalnych.

3. Prawo Geologiczne i Górnicze (04.02.1994, nowelizacja 01.01.2001) - składowanie odpadów w strukturach geologicznych, dokumentowanie geologiczne musi być bezpieczne dla środowiska.

4. Ustawa O Zagospodarowaniu Przestrzennym (07.07.1994, nowelizacja 2001)

5. Ustawa O Ochronie Gruntów Rolnych I Leśnych

6. Prawo Budowlane - określa warunki uzyskania pozwolenia, użytkowanie powszechne, użytkowanie zwyczajne; obiekt budowlany - każda budowla i budynek, budynek-przestrzeń zawarta w ścianach, przykryta dachem.

7. Ustawa O Zakazie Stosowania Wyrobów Azbestowych (19.06.1997)

8. Prawo Wodne (18.07.2001) - minister właściwy do spraw gospodarki wodnej, prezes KZGW (Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej), dyrektor regionalnego ZGW, wojewoda, organy jednostek samorządu terytorialnego.

9. Rozporządzenie w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów.

10. Rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia składowisk.

  1. c

  2. Zapory. Badania przy budowie zapory. Zmiany obiążęniowe.

Zapory dzielą się na:

1. Betonowe (murowane, żelbetonowe - beton, stal) …………rys. str. 15………………

a) betonowe

- ciężkie (sekcje z segmentami, szczeliny w zaporze - dylatacje służą do wyrównywania naprężeń,

odkształceń. Zapora nie pęka, a odkształcenia następują tak, jak podłoże się odkształca;

zapora ciężka z podłożem łączy się w taki sposób, że ogromną rolę odgrywa siła;

im powierzchnia kontaktu z gruntem jest większa, tym lepiej sprawuje się zapora;

podstawa jest zeschodkowana, powierzchniowe tarcie dzięki temu jest zwiększone);

- półciężkie - lekkie

b) żelbetonowe

- łukowe (udział zbrojenia jest większy, dolina głęboko wcięta; skały budujące

zbocza doliny muszą być wytrzymałe; masyw musi mieć duże siły, żeby

zapora nie połamała skałę);

- kilkułukowe (pożytek taki, że mało betonu idzie na budowę zapory oraz można

ją wykonywać na miękkim podłożu).

2. Z materiału miejscowego

- ziemne - zbudowane z gruntów sypkich, niespoistych (buduje się je warstwami co 0,5m, układa się warstwy, zagęszcza sprzętem)

- narzutowe - wykonywane z narzutu kamiennego, czyli z kamienia łamanego.

Badania przy budowie zapory:

- petrografia

- litologia

- tektonika

- ułożenie skał

- szczelinowatość

- podatność skał na wietrzenie

- ruchy masowe

- erozja

- szczelność skał podłoża

- wytrzymałość skał podłoża

- sejsmiczność

- zjawiska krasowe

- stosowane ładunki wybuchowe

- kolmatacja zbiornika

- materiały budowlane

Pod wpływem obciążeń następują zmiany:

- hydrologiczne

- klimatyczne

- fitozoogeniczne

- hydrogeologiczne

- przemienność właściwości skał

- uruchomienie lub uaktywnienie procesów geodynamicznych

- zmiany w strefie osiedleń i infrastrukturze

- budowli zabytkowych

- obszarów eksploatacji górniczych

- dla obszarów chronionych

- zubożenie walorów krajobrazowych w przypadku zapór betonowych.

  1. Erozja przy zaporach zależy od.

- budowy geologicznej

- urozmaicenia rzeźby linii brzegowej

- ekspozycji zboczy zbiornika (na S oprócz nawilgocenia również wysychanie - kurczenie)

- nachyleń zboczy

- kształtu i wielkości zbiornika

- natężenia falowania

- zakresu wahań zwierciadła wód w zbiorniku

- cieków wpływających do zbiornika

- materiału, który wypełnia zbiornik

- zamulenia

- rumowisk niesionych z wodą

  1. Składowiska.

Nadpoziomowe, mieszane, podpoziomowe. Te 3 typy mogą być mokre (laguny, stawy osadowe, osadniki) lub suche (zwałowiska, zwałowiska zewnętrzne, zwałowiska wewnętrzne, hałdy górnicze, wysypiska komunalne, nasypy budowlane). Zasada trójpolowa - do popiołów z energetyki cieplnej i elektrowni. Namywanie, odsączanie, wybieranie.

  1. x

  2. Odpady niebezpieczne.

Bytowo-gospodarcze (opakowania po lekach, szkło z laboratoriów), specyficzne (szpitale zakaźne, części ciała, posekcyjne, poporodowe, pooperacyjne), specjalne (radioaktywne z onkologii, toksyczne, chemiczne, niedające się spalić), bytowe (opatrunki, gips, ciała zwierząt po testach, zużyte środki farmakologiczne).

  1. z

  2. Korytarz ekologiczny, rodzaje. Insulacja terenu.

Korytarz ekologiczny - obszar pomiędzy dwoma lub wieloma obszarami chronionymi, niezabudowany, umożliwiający migrację roślin i zwierząt. Korytarze muszą być uwzględnione w studiach nad zagospodarowaniem gmin i przestrzennych planach miejscowych.

a) korytarz pełny - rzeka lub pasmo leśne z obudową przyrodniczą; 200 metrów szerokości.

b) korytarz okrojony - obszar 100 metrów.

c) korytarz rozszerzony - między budynkami 300 m.

d) korytarz obudowany - 50 m.

e) korytarz minimalny - 25 m.

c - e miasto.

Insulacja terenu - dzielenie ekosystemu na wysepki, zapobiegają temu korytarze ekologiczne, zapobiegają degradacji, różnorodności biologicznej.

  1. Otulina.

Strefa ochronna, wyznaczana indywidualnie, dla określonej formy ochrony przyrody, zabezpieczająca ją przed zagrożeniami zewnętrznymi.

  1. Elementy zasilania i drenażu wód.

Elementy zasilania wód - infiltracja efektywna, infiltracja z wód powierzchniowych, przesączanie z poziomów sąsiednich, dopływ z obszarów sąsiednich, dopływ wewnętrzny do rozpatrywanego podobszaru bilansowania (np. z obszarów wysoczyzn do jednostek dolinnych), dodatkowe zasilanie ze zrzutów wody.

Elementy drenażu wód - ewapotranspiracja (parowanie i inne formy drenażu wód z warstwy wodonośnej nie uwzględnione), drenaż do wód powierzchniowych, przesączanie do poziomów sąsiednich, odpływ do obszarów sąsiednich, odpływ wewnętrzny z podobszaru, eksploatacja wód, różnice bilansowe (błąd obliczeń lub retencja).

  1. Klasy infiltracji

Zależne od osadów, przez które woda infiltruje.

I - infiltracja bardzo dobra, wskaźnik infiltracji 0,3 (30% infiltracja efektywna) - żwiry, piaski wydmowe, sandrowe, rzeczne.

II - warunki dobre, wskaźnik infiltracji 0,25 - piaski, żwiry moreny czołowej, fluwioglacjalne.

III - warunki średnie; 0,2; piaski i mułki tarasów zalewowych, piaski pylaste.

IV - warunki złe, wskaźnik 0,05 - gliny zwałowe, iły zastoiskowe, deluwia gliniaste.

  1. Zagrożenia lasów.

- zanieczyszczenie środowiska, a przede wszystkim atmosfery;

- duża fragmentacja kompleksów leśnych i mała lesistość w Polsce centralnej;

- wzrost urbanizacji i uprzemysłowienia kraju;

- zmiany stosunków wodnych i niekorzystny bilans wodny kraju;

- zagrożenie szkodnikami i chorobami roślin;

- pożary lasów.

  1. Wymień 5 substancji zanieczyszczających powietrze, dla których wyznaczone są normy.

  1. Wymienić minimum 3 rodzaje izolowania składowisk odpadów.

    1. Bariery geologiczne - naturalne, są podstawowe. Jest to warstwa gruntu wyścielająca dno składowiska.

    2. Geosyntetyk nieprzepuszczalne płaty. Między płatami wykonuje się spaw lub zgrzewanie.

    3. Geomembrany - Stosowane jako uszczelnienie składowisk odpadów komunalnych. Wykonuje się z nich uszczelnienia w obrębie obiektów magazynowania i dystrybucji paliw płynnych.

  1. Co to jest zanieczyszczenie? Źródła zanieczyszczeń

Zanieczyszczenie - zwiększenie ilości jakiejkolwiek substancji lub formy energii w stopniu większym, niż środowisko jest w stanie przyswoić poprzez rozproszenie, rozkład, recykling lub zmagazynowanie w jakiejkolwiek nieszkodliwej formie.

Ogniska zanieczyszczeń:

a) punktowe (komin) - stacjonarne

b) liniowe (autostrady) - ruchome (pojazdy)

c) powierzchniowe (przemysł, miasto)

Źródła zanieczyszczeń:

  1. Sztuczne:

- eksperymenty naukowe - eksplozje nuklearne (izotopy)

- przemysłowe

- rozpylanie środków chemicznych (pestycydy)

- bytowe (gospodarstwa rolne, komunikacja, i in.)

  1. Naturalne

- kosmiczne (0,2 kg/km2)

- ziemskie

- biozanieczyszczenia

- pożary lasów

- burze piaskowe

- erupcje wulkaniczne

  1. l

  2. Pb - źródła zanieczyszczeń. Jakie choroby powoduje?

Źródła - odpady, ścieki, nawozy.

Wpływ - anemia, hamowanie enzymatyczne, zmniejszona produkcja tlenu, niewłaściwa synteza witaminy D, nefropatia, uszkodzenie mózgu, niewłaściwe funkcjonowanie nerwów, komplikacje ciążowe, przedwczesne urodzenia, obniżenie wzrostu, uszkodzenie serca, podwyższenie poziomu ciśnienia krwi.

  1. Obszar i teren górniczy.

Obszar górniczy - obszar, gdzie wydobywa się złoże. Jest mniejszy.

Teren górniczy - obszar związany z oddziaływaniem, dokąd sięga. Jest większy.

  1. Obieg geochemiczny C; obieg biochemiczny węgla; jaką rolę pełni CO2 w obiegu biochemicznym?

Cykl geochemiczny - zespół procesów kierujących obiegiem materii (zamknięty, nie zawsze pełny). Obieg materii, poszczególnych pierwiastków w skorupie ziemskiej, produkty działania wulkanów + magmy. Odkładane osady podczas hipergenezy, przy udziale atmosfery i biosfery. Pogrążane w głębsze partie skorupy ziemskiej; w procesach anatexis ponownie stopione dostarczają wtórnej.

Węgiel - pierwiastek biofilny, składnik niezbędny. Węgiel buduje biochemiczny obieg przy współudziale biosfery. Podstawowe źródło to CO2 zawarty w hydrosferze i atmosferze.

14C - promieniotwórczy (w górnych częściach atmosfery pod wpływem działania azotu i neutronu).

1) Obieg biochemiczny: polega na dwóch przeciwstawnych procesach:

a) przyswajanie CO2 z wody, powietrza przez rośliny fotosynteza - w wyniku czego wydziela się wolny dwutlenek węgla; proces redukcji; CO2 + H2O przerobione są przez rośliny na węglowodany, tłuszcze i białka, które są podstawą materii żywej.

b) utlenianie O2 z powietrza związków organicznych do CO2, to zostaje oddane atmosferze. Ten etap to

- oddychanie

- gnicie i butwienie po śmierci organizmu

W przypadku niedostatku tlenu mamy do czynienia z uwęgleniem - to prowadzi do powstania węgli, torfów.

Bituminizacja - powstaje ropa naftowa.

Węgiel zostaje wyłączony z obiegu biochemicznego. Przy spalaniu węgli, węgiel oddawany jest do atmosfery.

2) Obieg mineralny:

a) rozpoczyna się proces wytrącania CaCO3 w zbiornikach wodnych i śródlądowych; budowa szkieletów. Proces ten jest też przy udziale organizmów, obumarcie - to początek tworzenia się wapieni.

b) następnie CaCO3 rozpuszczany jest w procesach krasowych. Przeprowadza się CaCO3 w wodorowęglan - w miarę wędrówki uwalnia się część CO2 i istnieje szansa ponownego wytrącenia się CaCO3. Węgiel ostatecznie wypełnia: szczeliny i kawerny kalcytowe. Rozpuszczanie wapieni lub procesy metamorficzne - ucieczka CO2 do atmosfery i hydrosfery. Rozkład CaCO3 jest też w wyniku metamorfozy skał osadowych (pod wpływem temperatury i ciśnienia) - powstaje marmur. CO2, który powstał zostaje oddany do atmosfery.

  1. Co to jest synergizm?

Ułatwianie i wspomaganie w pobieraniu pierwiastków przez organizmy i wchodzenie pierwiastków w działania.

Ogólna prawidłowość przyrodniczego obiegu pierwiastków skażających środowisko biologiczne polega na tym, że podlegają one biologicznej akumulacji.

  1. Skutki zanieczyszczeń

  1. kwaśne deszcze

  2. smog fotochemiczny utleniający ozon, tlenki azotu

  3. smog fotochemiczny kwaśny zdysocjowane kwasy HNO3*H2SO4

  4. wzrost zawartości ozonu troposferze - wynik reakcji fotochemicznych oddziaływania promieniowania na NO

NO2 + hν NO + O

O2 + O O3

NO + O3 NO2 + O2

  1. ubytek ozonu w stratosferze - dziura ozonowa, w niższych partiach stratosfery przyczyną rozbijania ozonu jest promieniowanie słoneczne przy katalizatorach w postaci chlo…

    1. Ochrona przed zanieczyszczeniem powietrza.

Zapobieganie przekraczaniu dopuszczalnych stężeń substancji zanieczyszczających powietrze, ograniczanie substancji wprowadzanych przez urządzenia np. cyklony, multicyklony, filtry tkaninowe, elektrofiltry.

Źródła emisji zanieczyszczeń:

a) punktowe

b) liniowe

c) powierzchniowe

    1. Geosyntetyki

Geosyntetyki - jednocząstkowe płaty, nieprzepuszczalne.

I. Jednowarstwowe (płaty)

1. Nieprzepuszczalne (geomembrany)

a) ciągnione

b) taśmy

2. Przepuszczalne

a) tekstylia

- dzianiny (geodzianiny)

b) siatki (geosiatki)

- gęste siatki

- rzadkie siatki

c) tkaniny (geotkaniny)

- proste

- złożone

f) włókniny (geowłókniny)

- siębnowane

- przeciągane, hartowane

II. Wielowarstwowe (maty, geomaty)

1. Proste

2. Złożone (geokompozyty)

Geowłókna - służą do osłony warstw drenażowych lub geomembran lub są filtracyjne.

Bentomaty - maty wypełnione wewnątrz bentonitem.

    1. Raporty.

Raport:

  1. Charakterystyka zamierzenia inwestycyjnego przedsięwzięcia::

- lokalizacja

- rozwiązanie projektowe (technologie budowy składowiska)

- warunki eksploatacji

- właściwości fizyczne i chemiczne materiału składowanego

- kierunki rekultywacji.

  1. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.

  2. Charakterystyka terenu przewidzianego pod składowisko (przedsięwzięcie):

- warunki klimatyczne

- rzeźba terenu

- hydrografia

- budowa geologiczna

- warunki hydrochemiczne, warunki geologiczno - inżynierskie

- analiza tła hydrochemicznego wód podziemnych

- istniejące ogniska zanieczyszczeń

- pokrycie terenu szatą roślinną, gleba, warunki krajobrazowe.

  1. Ocena i prognoza oddziaływań projektowanego przedsięwzięcia na składowisko:

- zanieczyszczenie powietrza (pylenie i gazowe)

- hałas

- zagrożenie radiacyjne, czyli promieniowanie

- wpływ na wody powierzchniowe

- oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko geologiczne

- wpływ przedsięwzięcia na gleby

- wpływ przedsięwzięcia na szatę roślinną

- wpływ przedsięwzięcia na warunki hydrochemiczne

- wpływ przedsięwzięcia na chemizm wód powierzchniowych

- wpływ przedsięwzięcia na walory krajobrazowe.

  1. Kierunki wykorzystania (zagospodarowania) odpadów innych niż składowane.

  2. Wnioski.

    1. Cmentarze.

Najgroźniejsze dla wód są ciała chorych na gruźlicę.

Za cmentarze komunalne odpowiadają gminy.

Cmentarze wyznaniowe, np. katolicki, muzułmański, prawosławny, protestancki i inne.

Wyróżnia się groby pojedyncze i podwójne.

Grób ziemny - konieczność przykrycia ziemią 1m. Trumna minimum 1,5m powyżej zwierciadła wody. Jeżeli zwierciadło wody jest płytko, to można nadbudować cmentarz.

Każdy cmentarz musi być ogrodzony. Strefa ochronna: jeżeli nie ma wodociągów - 150 m, jak są wodociągi - 50 m.

0x01 graphic

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Egzamin zaoczne
Pytania egzaminacyjneIM
ANALIZA WYNIKÓW EGZAMINU GIMNAZJALNEGO DLA UCZNIÓW KLAS III
zadania egzaminacyjne
Egzamin 2008 2009
Egzamin poprawkowy I 2009 2010
Egzamin II ze statystyki luty 2007
312[01] 01 122 Arkusz egzaminac Nieznany (2)
Egzamin praktyczny Zadanie Nr 4
konta egzaminacyjne id 246765 Nieznany
EGZAMIN PKM2 pytania2011
na co nalezy zwrocic uwage przygotowujac uczniow do nowego ustnego egzaminu maturalnego
Egzamin z RP2 31 stycznia 2009 p4
piot egzamin
Egzamin 2005 1(1)
haran egzamin opracowane pytania

więcej podobnych podstron