12.zobowiazanie.1, PRAWO RZYMSKIE skrypty prawo I rok


OBLIGATIO

Art. 353KC Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika spełnienia świadczenia, a dłużnik winien świadczenie spełnić. Zobowiązanie może polegać na działaniu lub zaniechaniu.

I.3.13.pr.:Zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do świadczenia komuś pewnej rzeczy według praw naszego państwa.

D. 44.7.3pr.: Istota zobowiązania nie polega na tym, żeby jakąś rzecz lub służebność uczynić naszą, ale żeby zmusić kogoś innego do dania nam czegoś lub czynienia wg praw naszego państwa.

G. 4.2: Skargą in personam jest ta, którą pozywamy ilekroć prowadzimy spór z kimś, kto jest wobec nas zobowiązany z kontraktu lub z deliktu, czyli gdy twierdzimy, że winien nam cos dać, czynić świadczyć.

G. 3.88:.Których najogólniejszy podział sprowadza się do dwóch rodzajów: każde bowiem zobowiązanie powstaje albo z kontraktu albo z deliktu.

D. 44.7.1pr. (Gai. 2 de rer. cott.): Zobowiązania rodzą się albo z kontraktu albo z deliktu, albo z samego prawa z różnych innych przyczyn (quodam iure ex variis causarum figures.).

Do kategorii obligationes ex variis causarum figuris Gaius zalicza w Res cottidiane: negotiorum gestio, tutelę, legat, solutio indebiti, iudex qui litem suam fecit, effusum vel deiectum, positum aut suspensum i exercitores navis aut cauponae aut stabuli de damno et furto.

Justynian podzielił tą trzecią kategorie Gaiusa na quasi delikty i quasi kontrakty. Nie tylko podzielił on źródła zobowiązań na cztery ale także kontrakty na realne, werbalne etc. i w każdej grupie po cztery kontrakty.

Kontrakty:

  1. konsensualne: powstające w drodze samego porozumienia

  2. werbalne: wypowiedzenie określonych słów powoduje powstanie zobowiązania

  3. realne : wręczenie rzeczy powoduje powstanie zobowiązania

  4. literalne: powstawały poprzez zaksięgowanie fikcyjnej pożyczki w codex accepti et expensi

Delikty: kradzież, wyrządzenie szkody majątkowej, rabunek i zniewaga

Quasi kontrakty: indebitum solutum, negotiorum gestio, tutela, communio, legatum per damnationem

Quasi delikty: iudex qui litem suam fecit, effusum vele deiectum, positum aut suspensum, furtum vel damnum in navi aut caupone aut stabulo

Elementy zobowiązania:

  1. Podmiot: strony zobowiązania wierzyciel i dłużnik (wyjątkowo osoba 3 np. poręczyciel), osoby oznaczone od momentu powstania zobowiązania

Wielość podmiotów stosunku zobowiązaniowego: po jednej lub po obu stronach zobowiązanie występuje kilka osób. Regułą jest podzielność zobowiązania (zobowiązanie dzieli się na tyle części ile jest osób po jednej ze stron zobowiązania. Wyjątkiem od zasady podzielności zobowiązanie jest solidarność czynna (wierzycieli) lub bierna (dłużników). Przy solidarności czynnej, każdy z wierzycieli może żądać spełnienia całości świadczenia od dłużnika, ale jeżeli dłużnik spełni całość świadczenia do rąk jednego z wierzycieli solidarnych, zwalnia się ze zobowiązania wobec pozostałych. Przy solidarności biernej wierzyciel może domagać się całości świadczenia od któregokolwiek z dłużników solidarnych, ale jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełni całość świadczenia do rąk wierzyciela, zwalnia ze zobowiązania pozostałych dłużników solidarnych.

Problem rozliczeń regresowych.

Solidarność wynika zawsze z umowy między stronami lub z przepisu prawa. W prawie rzymskim solidarność wynikała z legatu damnacyjnego, ze współwłasności, ze stipulatio, z niektórych rodzajów spółki.

  1. Przedmiot: świadczenie, czyli określone zachowanie się dłużnika zgodne z treścią zobowiązania i mające na celu zadośćuczynienie słusznemu interesowi wierzyciela (zasadniczo interes majątkowy, niekiedy niemajątkowy np. ochrona dóbr osobistych). Przedmiot świadczenie: rzecz materialna, do której odnosi się świadczenie

Świadczenie: