PRZEBIEG POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

W postępowaniu administracyjnym można wyróżnić trzy jego fazy:

wszczęcie postępowania, postępowanie dowodowe i zakończenie postępowania.

a) Wszczęcie postępowania - może nastąpić na żądanie strony albo z urzędu. O tym, kto wszczyna postępowanie decyduje charakter sprawy, przede wszystkim określają to przepisy prawa materialnego. Organ admini­stracji w wyjątkowych przypadkach może, ze względu na ważny interes strony, wszcząć postępowanie z urzędu również w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Jednakże w toku postępowania organ musi uzyskać zgodę strony na jego kontynuowanie. Przy braku zgody postępo­wanie musi umorzyć (art. 61 § 2).

Wniosek złożony o wszczęcie postępowania poddany jest wstępnej oce­nie merytorycznej i formalnej organu administracji. Wstępna pozytywna ocena wniosku upoważnia organ prowadzący postępowanie do zawiado­mienia wszystkich osób będących stroną w sprawie o wszczęciu postępo­wania.

b) Istotą drugiej fazy postępowania jest ustalenie przez organ admi­nistracji stanu faktycznego sprawy na podstawie przeprowadzonych dowo­dów. Według art. 75 § l k.p.a. dowodem może być w postępowaniu admini­stracyjnym wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem; w szczególności dowodem mogą być: dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Organ administracji może w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje po­stanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodu. Fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu.

Postępowanie wyjaśniające może być przeprowadzone na rozprawie lub poza rozprawą. W świetle art. 89 k.p.a. organ administracji jest obo­wiązany przeprowadzić rozprawę wówczas ,gdy:

- zapewni to osiągnięcie celu wychowawczego,

- wymaga tego przepis prawa.

Organ powinien przeprowadzić rozprawę również wtedy, gdy:

- zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron,

- jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin (art. 89 § 2).

Organ administracji wzywa na rozprawę strony, świadków, biegłych oraz inne osoby i jednostki organizacyjne, organizacje, jeżeli ich udział w rozpra­wie jest uzasadniony ze względu na jej przedmiot.

Rozprawą kieruje wyznaczony do tego pracownik organu administracji, przed którym toczy się postępowanie. Postępowanie może się też toczyć przed organem kolegialnym. Nie stanowi przeszkody do przeprowadzenia rozprawy nieobecność na niej stron prawidłowo wezwanych. Jeżeli jednak zaszły poważne nieprawidłowości w wezwaniu stron na rozprawę, to wów­czas rozprawę się odracza.

Postępowanie może ulec zawieszeniu, jeżeli zachodzą zdarzenia, które przejściowo uniemożliwiają dalszy, prawidłowy bieg postępowania, bądź też czynią go przejściowo niecelowym. Zawieszenie postępowania administra­cyjnego może nastąpić z urzędu (ma wówczas charakter obligatoryjny), bądź na wniosek strony (wtedy ma charakter fakultatywny).

Kodeks (art. 105) przewiduje też możliwość umorzenia postępowania administracyjnego. Organ jest obowiązany umorzyć postępowanie, jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny stało się ono bezprzedmiotowe (np. śmierć osoby ubiegającej się o zmianę nazwiska). Jest to umorzenie obligatoryjne. Or­gan może umorzyć postępowanie (umorzenie fakultatywne), jeżeli zacho­dzą jednocześnie trzy warunki: wystąpi o to strona, na żądanie której wsz­częto postępowanie, nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie jest to sprzeczne z interesem społecznym. Umorzenie postępowania może nastąpić zarówno w I, jak i w II instancji. Umorzenie postępowania oznacza wydanie decyzji, która nie wywołuje skutków prawnych w sferze prawa materialne­go, a więc nie rozstrzyga sprawy co do jej istoty. Skutki powstają jedynie w sferze prawa procesowego, polegające na zakończeniu sprawy w danej instancji.

c) Postępowanie administracyjne kończy się wydaniem przez organ decyzji, co oznacza rozstrzygnięcie sprawy co do jej istoty (tj. me­rytorycznie), w całości lub części (art. 104 § 2). Jak wskazywaliśmy wyżej, sprawa może też się zakończyć (być załatwiona) przez zawarcie ugody między stronami postępowania, która po zatwierdzeniu przez or­gan administracji ma moc decyzji administracyjnej.

---