Przedmiot etyki i źródła norm moralnych.
NORMY - stanowią o specyficznym charakterze etyki. Normy są dla niej tym co ją wyróżnia od innych nauk. Etyka jest więc nauka normatywna.
ŹRÓDŁO ZASAD MORALNYCH- źródłem tym jest po prostu sama rozumna natura ludzka ( z natury czynią) , która zobowiązuje każdego normalnego człowieka do spełnienia tych czynów, które stanowią w objawieniu treść zakonu Bożego
Źródłem poznania zasad moralnych zawsze w jakiś sposób jest natura i rozum. Rozum bowiem jest zdolny do poznania prawdy
.ŻYCIE MORALNE CZŁOWIEKA- nabiera charakteru jakiejś gry, w której jak w każdej grze wchodzi moment ryzyka i złego przypadku równe dobrze jak szczęśliwego trafu.
ETYKA- nie jest z istoty swojej nauką o szczęściu jest bowiem nauką normatywną a szczęście samo stoi poza normą i ponad nią
Przedmiotem wyboru zawsze jest jakaś droga, które człowiek powinien iść. Szczęście zaś nie jest drogą, ale celem każdej drogi człowieka.
ETYKA - wskazuje człowiekowi pośrednio drogę do szczęścia, Tak rozumiał jej rolę Arystoteles, podobnie rozumie Ewangelię.
ETYKA - rozumiana jako mądrość życiowa można zamknąć w 3 działach:
Jak żyć - aby sobie oraz przynajmniej niektórym innym zapewnić chociażby względną szczęśliwość , a przynajmniej uniknąć nieszczęść, o ile to od nas samych zależy
Jak postępować wobec innych- aby zyskać słuszny szacunek ludzi godnych szacunku lub przynajmniej nie zasłużyć na słuszną ich pogardę
Jak działać- by działalność okazała się sprawna a przynajmniej wolna od przywary nied
Problem miłosierdzia w dążeniu do sprawiedliwości
MIŁOSIERDZIE BOGA jest to właśnie dobro , które rodzi dobro na miejscu zła. Miłosierdzie nie akceptuje grzechu i nie patrzy nań przez palce, ale tylko i wyłącznie pomaga w nawróceniu z grzechu w różnych sytuacjach czasem naprawdę w ostatecznych i decydujących i na różne sposoby.
MIŁOSIERDZIE BOGA IDZIE ŚCIŚLE W PARZE ZE SPRAWIEDLIWOŚCIĄ
W INTERESIE CZŁOWIEKA i LUDZKOŚCI leży ostateczna sprawiedliwość nikt jedna nie powie że człowiek który ją przyjmuje jest przez to samo interesowny
Chrześcijańska interpretacja miłości.
MIŁOŚĆ - stanowi swoistą energię która jenda jedyna pozwala tak bardzo przybliżyć się do osoby wniknąć w jej świat poniekąd moralnie utożsamiać się z jej bytem.
W MIŁOŚCI Z NICZEGO SIĘ NIE ROZLICZA , ale pragniemy dobra jak najwięcej dla osoby miłowanej.
MIŁOŚĆ WYZWALA - to co w człowieku jest najszlachetniejsze znajdujemy się wówczas na biegunie przeciwległym do interesowności oraz utylitaryzmu
Człowiek i siebie i drugiego może miłować wedle jakiejś miary , którą ogarnia człowiek w ogóle jego sprawy jego cele i zadania.
Człowiekowi wolno chcieć dla siebie więcej dążności taka nie kłóci się z przykazaniem miłości.
MIŁOŚĆ sprzeciwia się bowiem kapitalizmowi i sprzeciwia się tezauryzacji skłania natomiast człowieka w stronę szczodrości.
MIŁOŚĆ OSOBY odczuwa się o wiele mocniej żarliwiej niż miłość społeczeństwa. A przecież człowiek miłuje swą ojczyznę , klasę , grupę , organizację.
MIŁOŚĆ -ta idzie jednak zawsze poprzez konkretne osoby
PRZYKAZANIE MIŁOŚCI - domaga się od człowieka miłości do innych ludzi bliźnich w pełnym zaś swoim brzmieniu domaga się miłości do osób. Bóg , którego przykazanie miłości wymienia na pierwszym miejscu jest najdoskonalszym Bytem osobowym
PRZYKAZANIE MIŁOŚCI- tylko opiera się na normie personalistycznej jako na zasadzie zawierającej treść negatywną i pozytywną
PRZYKAZANIE MÓWI: Miłuj osoby”
Norma personalistyczna jako zasada mówi: „ OSOBA JEST TA KIM BYTEM , ŻE WŁAŚCIWE I PEŁNOWARTOŚCIOWE ODNIESIENIE DO NIEJ STANOWI MIŁOŚĆ
Metafizyczna interpretacja miłości w odniesieniu do upodobania i pożądania.
MIŁOŚĆ- jest uwarunkowana przez wspólny stosunek osób do tego samego dobra, które one wybierają jako cel i któremu się podporządkowują
MĘŻCZYZNA DLA KOBIETY- jest nie tylko środkiem do celu czyli przedmiotem używanym do osiągnięcia własnego celu.
Tylko miłość może wykluczyć używanie jednej osoby przez drugą
We wszelkiej miłości zawiera się upodobanie czy życzliwość . Miłość pomiędzy kobietą a mężczyzną jest jedną z konkretyzacji miłości w ogóle w której owe wspólne elementy miłość zawiera się w sposób specyficzny.
Ta obustronna łatwość upodobania w sobie jest owocem popędu seksualnego , rozumianego jako właściwość i siła natury ludzkiej
UPODOBANIE- trudno wytłumaczyć nie przyjmując wzajemnego przenika się rozum i wola
UPODOBANIE - to coś więcej niż ów stan świadomości przeżywającej takie lub inne wartości . Ma ono za przedmiot osobę i płynie też z całej osoby
UPODOBANIE - należy do istot miłości i poniekąd już jest miłością jakkolwiek miłość nie jest tylko upodobaniem
W różny sposób można sobie upodobać osobę. Reakcja wzruszeniowo- afektywna bierze wydatny udział w upodobaniu i wyciska na nim swoiste piętno. Uczucia same z siebie nie mają mocy poznawczej mają natomiast moc nastawiania i orientowania aktów poznawczych - to właśnie najwyraźniej zaznacza się w upodobaniu
UPODOBANIE - wciąż się bardzo ściśle z przeżyciem wartości . Osoba drugiej płci może dostarczyć szeregu przeżyć różnorodnej wartości
UPODOBANIE to nigdy nie ograniczało się do wartości częściowych
UPODOBANIE - na którym ta miłość się opiera nie może rodzić się tylko z widzialnego i zmysłowego piękna , ale powinna uwzględnić całkowicie i dogłębnie piękno osoby
POZĄDANIE- stanowi jeden z elementów miłości nawiązuje się pomiędzy kobietą a mężczyzną
POŻĄDANIE-
zakłada odczucie zmysłowe jakiegoś braku , które to przykre odczucie mogłoby zostać usunięte za pośrednictwem określonego dobra
sugeruje uniesienie o cha charakterze użytkowym
MIŁOŚĆ POŻĄDANIA
nie sprowadza się do samych pożądań . w miłości tej krystalizuje się tylko obiektywna potrzeba bytu skierowana do drugiego bytu , który jest dla pierwszego dobrem i przedmiotem dążenia . W świadomości tej os. , która jest podmiotem takiego dążenia , miłość pożądania nie zaznacza się tylko jako pragnienie dobra dla siebie „ CHCĘ CIEBIE BO TY JESTEŚ DOBREM DLA PODMIOTU - Kobieta dla mężczyzny mężczyzna dla kobiety
nie utożsamia się z samymi pożądaniami zmysłowymi to jednak stanowi ona ten aspekt miłości w którym zwłaszcza gdy chodzi o relację y- x najłatwiej mogą się osadzać postawy zbliżone do utylitarystycznych
zakłada realną potrzebę dzięki której „ ty jesteś dobrem dla mnie”
Etyczny wymiar walki o sprawiedliwość społeczną czy jakoś tak.
SPRAWIEDLIWE- jest zawsze to co się komuś słusznie należy
MIŁOŚĆ - nie jest przedmiotem użycia
MIŁOŚĆ względem osoby jest wymaganiem sprawiedliwości
SPRAWIEDLIWOŚĆ - dotyczy rzeczy ( dóbr materialnych czy też moralnych np. dobrego imienia ze względu na osoby , osób więc dotyczy osób wprost bezpośrednio
Hierarchia wartości w dążeniu do dobra.
WARTOŚĆ OSOBY- pozostaje w najściślejszym związku z bytem osoby . Z natury czyli z racji tego jakim jest bytem osoba jest panem siebie samej i nie może być odstąpiona innej oni też zastąpiona przez inną w tym co domaga się udziału jej własnej woli i zaangażowania jej osobowej wolności
Skutki podejścia utylitarnego w życiu czy jakoś tak.
„UŻYWAĆ” - oznacza ono pewną obiektywną postać działania . Używać to tyle co posługiwać się jakimś przedmiotem działania jako środkiem do celu- do tego mianowicie do którego dąży działając podmiot .
Celem jest zawsze to , że względem na co działamy . Cel też sugeruje istnienie środków.
UTYLITARYZM jest znamienną właściwością mentalności oraz postawy życiowej współczesnego człowieka
UTYLITARYZM - akcentuje w całym działaniu człowieka użyteczność
Użyteczne jest to co , przynosi przyjemność a wyklucza przykrość przyjemność bowiem stanowi istotny symptom szczęścia człowieka. Być szczęśliwym to wedle założeń utylitaryzmu tyle co żyć przyjemnie.
Dla utylitarysty ważna jest przyjemność jako taka jego bowiem spojrzenie na człowieka nie odkrywa w tym człowieku wyraźniej złożoności materii i ducha jako dwóch współczynników tworzących jeden byt osobowy
Dla utylitarysty człowiek jest podmiotem obdarzonym zdolnością myślenia oraz wrażliwością.
PRZECIWNIK UTYLITARYZMU- jaki był Immanuel Kant ( Imperatyw moralny- żda aby osoba nie była środkiem do celu ale zawsze tylko celem w naszym postepowaniu.
Żądanie to odkrywa jedną z najsłabszych stron utylitaryzmu; jeżeli jednym dobrem i celem człowieka jest przyjemność jeżeli ona stanowi cała podstawę normy moralnej w ludzkim postępowaniu
UTYLITARYZM- może przeciwstawić tylko jakąś harmonizację egoizmów i to w dodatku wątpliwa gdyż jak widzieliśmy z egoizmu według jego założeń nie ma wyjścia.
UTYLITARYZM- wprowadza w ich wzajemny stosunek taki paradoksalny układ : Każda z osób zarówno y jak x nastawia się zasadniczo na zabezpieczenie własnego egoizmu a równocześnie godzi się na to aby służyć egoizmowi drugiej osoby , dlatego że to jej daje okazję do zaspokojenia własnego egoizmu.
Podmiotowość w działaniu człowieka.
CZŁOWIEK- posiada rozum że jest bytem rozumnym
Wg. Boecjusze OSOBA - to po prostu tyle co jednostka natury rozumnej
ROZUM - sprawia , ż osoba jest równocześnie wśród całego świata bytów jednym w swoim rodzaju podmiotem , podmiotem zupełnie różnym od tym jakimi są np. zwierzęta
U człowieka poznanie i pożądanie przybiera charakter duchowy i dlatego przyczynia się do ukształtowania prawdziwego życia wewnętrznego co u zwierząt nie zachodzi.
CZŁOWIEK - OSOBA POSIADA WOLNĄ WOLĘ
Nikt inny nie może za mnie chcieć . nikt nie może podstawić swojego aktu woli za mój. Zdarza się że ktoś czasem bardzo chce ażebym ja chciał tego czego on chce. Wówczas najlepiej uwydatnia się owa nieprzerywalna granica pomiędzy nim a mną o której stanowi właśnie wolna wola.
CZŁOWIEK - nie tylko jest podmiotem działania ale bywa również i jego podmiotem
Kim jest ten kto działa - podmiot ten do kogo działanie się zwraca - przedmiot działania . Wiadomo już że jest on osobą zarówno
Zmysłowość i uczuciowość w psychologicznej analizie miłości.
ZMYSŁOWOŚĆ
Nie polega na tym , że y zmysłowo spostrzega x czy też ono jego
Polega zawsze a przeżyciu określonej wartości, która wiąże się z tym spostrzeżeniem zmysłowym
Przeszkadza przeżyciu piękna nawet piękna cielesnego zmysłowego wprowadza bowiem konsumpcyjne odniesienie do przedmiotu „ ciało” jest wówczas przeżywane jako możliwy obiekt użycia
Wraz z dojrzałością seksualną rozwija się także cała seksualna żywotność organizmu
Posiada przede wszystkim nastawienie podawcze : osoba drugiej płci jest ujmowana jako przedmiot pożądania właśnie ze względu na wartość seksualną , która kojarzy się bezpośrednio z samym ciałem w nim bowiem zmysły odnajdują przede wszystkim to co stanowi o odrębności o inności płciowej
Nie jest u człowieka „ czysta” ale w pewien sposób przetworzona pod kątem wartości
Musi więc być otwarta dla innych szlachetniejszych pierwiastków miłości
UCZUCIOWOŚĆ- zatrzymuje się przy całym człowieku drugiej płci
Nie jest konsumpcyjna
Wydaje się wolną od pożądania w tym znaczeniu w jakim pożądanie tego pełna jest zmysłowość
Jest subiektywna i karmi się to czasem aż do przesady tym przede wszystkim wartościami, które sam podmiot nosi w sobie do których lgnie świadomie i podświadomie
MIŁOŚĆ UCZUCIOWA
Trzyma dwoje ludzi blisko siebie. Miłość ta obejmuje pamięć i wyobraźnię a równocześnie udziela się woli. Uznaje się Dość powszechnie , że kobieta z natury bardziej uczuciowa a mężczyzna bardziej zmysłowy
Ma wpływ na wyobraźnię i pamięć a żyje równocześnie pod ich wpływem
Bardzo często bywa przyczyną rozczarowań
ZMYSŁOWOŚĆ- przeżycie wartości seksualnej związanej z ciałem jako w możliwym przedmiotem użycia
MIŁOŚĆ można pojmować jako pewną sytuację
MIŁOŚĆ rodzi się na podłożu popędu seksualnego
Realizm w etyce chrześcijańskiej.
ZMIENIA SIĘ REALIZM W ETYCE CHRZEŚCIJAŃSKIEJ W SWOISTY REALIZM NADNATURALNY
Rzeczywistość bowiem zostaje tutaj ujęta przez rozum oświecony wiarą , który dzięki temu zdolny jest przyjąć ten obraz rzeczywistości jaki mu ukazuje. Bądź wierny całej rzeczywistości , tak jak Ci ją ukazuje nie tylko rozum , ale również i wiara w świetle Objawienia. Jest to podstawowa zasada realizmu chrześcijańskiego w etyce.
Podmiotowe spojrzenie na człowieka i przedmiotowość w relacjach międzyludzkich.
Powinność w działaniu.
POWINNOŚĆ MORALNA- łączy się z wolą do niej się odnosi jest po prostu jej powinnością . Z powinności wola staje się niejako reprezentantem zasadniczego interesu człowieczeństwa jego moralnego być albo nie być
POWINNOŚĆ MORALNA- którą przeżywa każdy normalny człowiek , świadczy o tym, że wola nie przestaje być sobą , że przy całym stworzeniu natury tkwi w niej pierwiastek zdrowia.
NATURA MOŻE BYĆ - źródłem norm moralnych . Człowiek najczęściej odwoluje się do natury jako do czegoś co wymaga i co zobowiązuje.
Popęd w kształtowaniu osoby
Instynkt to tyle co popęd
POPĘD- wskazuje na czynność popędzania a czynność taka wykonywana w stosunku do człowieka budzi w nim odruch sprzeciwu
POPĘD - pozostaje w jakim wyczuwalnym konflikcie z wolnością
CZŁOWIEK JEST Z NATURY ZDOLNY DO DZIAŁANIA - ponadinstynktownego . Jest zdolny do takiego działania również w dziedzinie seksualnej.
POPĘD - etymologicznie znaczy prawie to samo co instynkt
O POPĘDZIE SEKSUALNYM U CZŁOWIEKA , wówczas nie mamy na mysi wewnętrznego źródła określonych działań niejako z góry narzuconych
Popęd - pewien naturalny wrodzony każdemu człowiekowi kierunek dążności wedle którego cały jego byt rozwija się od wewnątrz i doskonali
NATURALNY KIERUNEK POPĘDU SEKSUALNEGO wskazuje na człowieka drugiej płci a nie na samą tylko „ drugą płeć” Przez to , że popęd zwraca się do człowieka wyrasta możliwość miłości
POPĘD SEKSUALNY - ma naturalną tendencję w człowieku do przechodzenia w miłość właśnie dlatego że oba przedmioty różniące się swymi płciowymi właściwościami psycho-fizjologicznymi są ludźmi w świecie zwierzęcym działa tylko instynkt płciowy
POPĘD SEKSUALNY - nie stwarza w człowieku gotowych wykończonych działań dostarcza niejako tworzywa dla tych działań przez to wszystko co pod wpływem dzieje się wewnątrz człowieka.
Wszystko to jednak nie odbiera człowiekowi zdolności samostanowienia wobec czego popęd znajduje się w naturalnej zależności od osoby . Jest jej podporządkowany a osoba wedle swego uznania może nim wedle tego uznania dysponować.
U człowieka z natury podporządkowany jest woli a tym samym poddany swoistej dynamice wolności, którą dysponuje wola.
Z popędem seksualnym nie wiąże się całkowita determinacja
POPĘD SEKSUALNY A ISTNIENIE
Istnienie całego gatunku homo jest najściślej uzależnione od tego popędu . Gatunek nie mógłby istnieć gdyby nie było popędu seksualnego i jego naturalnych skutków.
Rodzaj ludzki może być utrzymany w swym istnieniu tylko po d tym warunkiem , że poszczególni ludzie , poszczególni mężczyźni i kobiety , pary ludzkie za popędem
Seksualnym
POPĘD SEKSUALNY - zapewnia egzystencję tego gatunku jego istnienie . Istnienie jednakże jest pierwszym i podstawowym dobrem każdego bytu
Naturalna droga do zaistnienia człowieka prowadzi poprzez popęd seksualny
POPĘD SEKSUALNY POSIADA ZNACZENIE EGZYSTENCJALNE jest bowiem ściśle związany z istnieniem człowieka z istnieniem gatunku homo a nie jest związany tylko z fizjologią czy nawet psycho- fizjologią człowieka , która zajmują się nauki przyrodnicze. Istnienie nie stanowi właściwego i współmiernego przedmiotu żadnej nauki przyrodniczej
MIŁOŚĆ ta popędowi zawdzięcza płodność w znaczeniu biologicznym ale winna ona posiadać również właściwą sobie płodność miłości dwojga osób, kobiety i mężczyzny