Jakie zadanie spełnia mechaniczczne opracowanie ścian kanału?
Głównym celem mechaniczno - chemicznego opracowania kanałów jest :
Opracowanie mechaniczne ma na celu :
- usunięcie pozostałej miazgi zmienionej zapalnie lub miazgi w stanie zgorzelinowym
- udrożnienie i poszerzenie kanału przez usunięcie zębiny ze ścian kanału i kanalików zębinowych,
przylegających do kanału, które są zakażone.
- udrożnienie i poszerzenie kanału ma na celu umożliwienie szczelnego wypełnienia kanału ( zbyt wąski
kanał trudny do wypełnienia )
Opracowanie chemiczne :
- usunięcie resztek miazgi, opiłków zębiny powstające podczas mechanicznego opracowania kanałów,
skrzepy krwi, wysięki surowicze i ropne
- rozpuszczenie martwych tkanek
- dezynfekcja kanału - działanie bakteriobójcze; bakteriostatyczne
- usuwanie warstwy mazistej
- zmniejszenie ryzyka złamania narzędzia w kanale
Opracowanie mechaniczne na przemian z opracowaniem chemicznym.
Wymień metody wypełniania kanałów korzeniowych:
1. m. jednego ćwieka
2. m. kondensacji bocznej
- zimnej gutaperki
- ogrzanej gutaperki
3. m . kondensacji pionowej ciepłej gutaperki
4. m. kondensacji termomechanicznej
5. m. wstrzykiwania gutaperki = m. termoplastyczna Thermaphil, Obtura II, System B
(6.)system z przenośnikiem do umieszczania gutaperki
system próżniowego wypełniania jamy zęba
Podaj schemat postępowania w przypadku pomiaru długości kanału za pomocą endometru:
1. Podłączamy elektrody - jedną zakładamy na błonę śluzową pacjenta, a po włożeniu pilniczka do kanału
zakładamy drugą zaciskową elektrodę na narzędzie z ogranicznikiem.
2. Należy włączyć endometr.
3. Trzeba określić punkt referencyjny, oznaczenie do jakiego punktu orientacyjnego ma dochodzić
ogranicznik - od którego mierzymy długość roboczą do otworu fizjologicznego.
4. Powoli przesuwamy pilnik w kierunku wierzchołka korzenia - wskaźnik miernika zaczyna przesuwać
się na skali , kiedy końcówka instrumentu znajduje się do punktu oddalonego ok. 2-3 mm od otworu
wierzchołkowego.
5. Na wskaźniku miernika można określić otwór fizjologiczny, który znajduje się ok. 0,5-0,7 mm od
otworu anatomicznego ( po jego przekroczeniu zapal się czerwona lampka )
!!! Należy unikać kontaktu narzędzi pomiarowego z metalowymi wypełnieniami i uzupełnieniami prot.
Na czym polega dewitalizacja miazgi. Wymień powikłania i ich przyczyny.
Głównym składnikiem środków dewitalizujących jest paraformaldehyd stosowany w postaci past.
( Parapasta, Depulpin ). Dewitalizacja miazgi czyli jej uśmiercenie zachodzi na zasadzie mechanizmu -
uwalniany formaldehydu wywołuje koagulację białka ścian komórek, co prowadzi do denaturacji i w końcu do utraty ich życiowych funkcji. Utrwalenie miazgi jest nieodwracalne. Kompleks tkanka - formaldehyd ulega rozpadowi i działa jako bodziec dla wywołania reakcji immunologicznych. Oprócz działania dewitalizacyjnego paraformaldehyd mumifikuje miazgę i wytwarza linię demarkacyjną na granicy ozębnej.
Środek dewitalizujący należy założyć bezpośrednio na obnażoną miazgę, unikając ucisku i następnie przykryć go tamponem waty i zakładamy szczelny opatrunek fleczer ( zarobionym rzadko i bez ucisku ). W celu uzyskania dewitalizacji miazgi pasta paraformaldehydowa potrzebny jest okres 10-20 dni ( ok. 1 tydz. Dla z. jedno korzeniowych ; 2 tyg. Dla z. wielokorzeniowych )
Powikłania i przyczyny :
1. bóle następcze - wynikają z samego działania pasty z paraformaldehydem, często przyczyną jest zbyt
mocny ucisk tamponu waty na założony preparat ( należy wykonać wypełnienie czasowe bez ucisku na
ścianę dokomorową )
2. przesączanie na przyzębie brzeżne , może doprowadzić do martwicy dziąsła - nie prawidłowe i
nieszczelne założenie opatrunku fleczer
3. podrażnienie lub zapalenie tkanek okołowierzchołkowych - w skutek przedawkowania prep.
dewitalizującego.
4. martwica przyległej kości i wydzielanie się martwaków - przez założenie nieszczelnego wypełnienia
tymczasowego
5. uszkadzają tkankę miazgowo-ozębnową, która traci właściwości metaplastyczne i nie wytwarza twardej
blizny zamykającej otwór wierzchołkowy ( nie stanowi zapory dla bodźców patogennych) - wynika to
z działania samego środka d.
Wymień metody badania żywotności miazgi.
a. testy termiczne :
- na zimno - chlorek etylu, pałeczki lodowe
- na ciepło - rozgrzana gutaperka lub upychadło kulkowe
b. test elektryczny :
- prąd faradyczny
- prąd stały
* prawidłowa reakcja - na działanie bodźca reaguje bólem, który ustępuje po ustąpieniu bodźca
*nieprawidłowa reakcja - na działanie bodźca reaguje bólem, a po przerwaniu działania bodźca
dolegliwości bólowe przedłużają się.
c. test nawiercania zębiny - ból jako oznaka żywotności
d. laserowy przepływomierz Dopplera - stwierdza brak lub obecność krążenia krwi w miazdze
e test znieczulenia - przy lokalizacji bólu promieniującego ( z. przewodowe - czy ból minął; określenie
czy żuchwa czy szczęka )
f. test polegający na podświetlaniu zęba silnym źródłem światła - stwierdza pęknięcia twardych tk. zęba
wywołujące ból
1 wizyta
1. badanie żywotności miazgi
2. wstępne zdj. rtg
3. znieczulenie
4. izolacja od dostępu śliny ( koferdam, wałki ligniny, ślinociąg )
5. dezynfekcja pola opresyjnego wodą utlenioną
6. całkowite opracowanie ubytku
7. wypłukanie ubytku podgrzanym roztw. fizjologicznym soli
8. zmiana zestawu narzędzi na jałowe
Opisz procedurę ( krok po kroku ) postępowania w metodzie ekstyrpacji przeżyciowej
( w znieczuleniu ) w zębie trzonowym ........ (wizyty, czynności, używane instrumenty, leki,
materPolip miazgi, objawy kliniczne, zmiany morfologiczne, metody leczenia.
a. zmiany morfologiczne
Polip miazgi to również postać pulpopatie nieodwracalnych. Miazga mino działania bodźca, nie obumiera,
ale zaczyna proliferować - powstaje rozrost ziarniny z dużą ilością młodych naczyń i z komory zęba
wylania się polip miazgi. W obrębie ziarniny powstaje nacieki zapalne składające się z : limfocytów,
makrofagów i komórek plazmatycznych i tucznych. Powierzchnia polipa jest zwykle pokryta nabłonkiem
przeszczepionym z błony śluzowej jamy ustnej. Polip może utrzymywać się długo, ale po jakimś czasie
pojawiają się ogniska martwicy i miazga obumiera.
b. objawy kliniczne
bad. podmiotowe :
- pacjent nie zgłasza dolegliwości bólowych
- mogą również występować długotrwałe bóle o znacznym nasileniu
bad. przedmiotowe :
- widoczny ubytek wypełniony polipem wyrastającym z jamy zęba
- miazga wykazuje osłabioną lub zwiększoną wrażliwość
- reakcja na opukiwanie (-) lub (+)
c. metody leczenia :
Usunięcie polipa, ekstyrpacja miazgi w znieczuleniu i …….
Wymień powikłania w leczeniu endodontycznym.
* nieprawidłowe rozpoznanie i wybór niewłaściwej metody leczenia
1) niecałkowite wyłuszczenie miazgi
2) pominięcie ( nie znalezienia ) opracowanie kanałów dodatkowych
3) pozostawienie próchnicy na ścianie zęba
4) niewłaściwe zastosowanie środka dewitalizującego ( powikłania z tym związane omówione wyżej )
5) powikłania związane z nieprawidłowym opracowaniem kanałów :
- utrata długości roboczej, złe oznaczenie długości roboczej
- poszerzenie otworu fizjologicznego
- odchylenie od naturalnego przebiegu kanału
- opracowanie do zbyt małego rozmiaru
- złamanie instrumentu w kanale
6) złamanie korony zęba
7) perforacja w obrębie korzenia lub korony
8) nieprawidłowe wypełnienie kanałów :
- niedopełnienie lub przepełnienie kanałów ( przepchnięcie materiału poza wierzchołek )
- nieszczelność materiału wypełniającego kanał korzeniowy
- przepchnięcie materiału wypełniającego kanał do zatoki szczękowej lub kanału żuchwowego co może
wywołać :
a. silne bóle
b. parestezje nerwów
c. zaburzenia czucia
9) podrażnienie lub zapalenie tkanek okołowierzchołkowych
10) pionowe złamanie korzeni zębów
11) odma powietrzna
12) przebarwienie korony zęba
13) aspiracja narzędzi kanałowych do dróg oddechowych lub pokarmowych
Powikłania późne:
- przewlekle zapalenie tkanek okołowierzchołkowych
- resorpcja wewnętrzna ścian kanału korzeniowego
Wymień przydatność badania radiologiczne w diagnostyce i leczeniu endodontycznym.
a. diagnostyka :
1. ocena anatomii oraz patologii zębów i otaczających tkanek
2. wstępne wyznaczenie długości zęba
3. ocena wielkości komory i jej położenia
4. ocena rozległości wypełnienia i głębokości próchnicy
5. ocena liczby, przebiegu, szerokości i stopnia zakrzywienia kanałów
6. sprawdzenie obecności zmian okołowierzchołkowych
7. wyznaczenie grubości sklepienia komory
b. w leczenie endodontycznym
1. wyznaczenie długości roboczej kanału - zdjęcie wykonywane z narzędziem lub ćwiekiem
gutaperkowym.
2. ocena głębokości i kierunku opracowywania
3. ocena dopasowania ćwieka głównego w kanale
4. ocena wypełnienia kanałów
5. sprawdzanie postępu w leczeniu zmian okołowierzchołkowych.
W jakich przypadkach lekarz stom. może spowodować podrażnienie miazgi zęba na drodze
termicznej?
1. zbyt szybkie obroty turbiny i kątnicy
2. amalgamat bez podkładu
3. opracowywanie zębiny turbiną ( nawet z chłodzeniem )
opracowywanie szkliwa turbiną bez chłodzenia
wywanie szkliwa turbiną bez chłodzeniano - chemi
5. zdejmowanie kamienia ultradźwiękami bez chłodzenia
6. brutalne opracowywanie ubytków bez chłodzenia kątnicą szybkoobrotową ( często w znieczuleniu )
7. oparzenie lampą diodową do naświetlania wypełnień
8. lasery twarde do opracowywania ubytków
9. termokoagulacja np. przerośniętych brodawek dziąsłowych
10. nieodpowiednie wiertła : kształt, wielkość, ostrość
Zróżnicuj denudatio pulpae accidentalis i denudatio pulpae cariosa ( weź pod uwagę mechanizm
powstania, objawy, metody leczenia, rokowanie ).
Przypadkowe obnażenie miazgi = denudatio pulpae accidentalis
Podczas opracowywania ubytku próchnicowego może nastąpić przypadkowe obnażenie miazgi, polega na
niezamierzonym uszkodzeniu zdrowej zębiny oddzielającej dno ubytku od miazgi, bez naruszenia jej
ciągłości. < powikłanie toku leczenia próchnicy głębokiej
przyczyny :
1 - ześlizgnięcie się narzędzia z powodu braku oparcia lub niespokojnego zachowania pacjenta
2 - nieostrożne posługiwanie się narzędziem w pobliżu miazgi, szczególnie przy wykonaniu
kształtu retencyjnego.
3 - brak znajomości anatomii i topografii komory zęba
4 - duża komora lub nadmierne rozwinięte rogi miazgi ( z. mleczne , z. stałe z niedorozwojem
szkliwa )
5 - źle dobrane wiertło - wielkość
badanie podmiotowe - w momencie obnażenia występuje ból, który mija po kilkudziesięciu sekundach, nasilenie bólu uzależnione jest od : wielkości obnażenia, wrażliwości osobniczej pacjenta i od stanu miazgi ; u osób starszych odczucia bólowe są mniejsze, ze względu na zmiany zwyrodnieniowe w miazdze.
badanie przedmiotowe - w miejscu obnażenia miazga ma różowe zabarwienie, niekiedy uwypukla się w kierunku ubytku.
leczenie - przykrycie bezpośrednie przy użyciu prep. odontotropowych przeprowadzony w warunkach aseptycznych.
rokowanie - dobre wyniki w 90% jeśli zabieg przeprowadzony w warunkach aseptycznych.; w przypadku zainfekowania miazgi przez kontakt ze śliną lub obnażenie miazgi niejałowym wiertłem praktycznie przekreśla zachowanie jej przy życiu
Próchnicowe obnażenie miazgi = denudatio pulpae cariosa
Jest zabiegiem zamierzonym, spowodowanym doszczętnym usunięciem chorobowo zmienionej zębiny w
próchnicy głębokiej, drążącej do miazgi na przestrzeni nie większej niż 1 mm2. ; proces próchnicowy
dotarł do miazgi częściowo odwapnioną zębiną, ale nie wywołał w miazdze klinicznych oznak zapalenia
< powikłanie toku leczenia próchnicy głębokiej >
przyczyny : celowe całkowite usunięcie zębiny próchnicowej, która w jednym miejscu znajdowała się w bezpośrednim kontakcie z miazgą.
badanie podmiotowe - w momencie obnażenia pojawia się ból, który ustępuje po kilkudziesięciu sekundach.
badanie przedmiotowe - w dnie ubytku punktowo obnażona miazga, reagująca bólem, przemijającym po ustąpieniu bodźca lub nieco przedłużonym.
leczenie - przykrycie bezpośrednie przy użyciu prep. opartymi na Ca(OH)2 (biorąc pod uwagę wiek pacjenta, jego stan ogólny) , wystąpienie bólów samoistnych oraz mała szansa powodzenie
( osoby starsze, z chorobami ogólnymi - nadciśnienie, cukrzyca itd upoważnia do zmiany leczenia
na ekstyrpację miazgi w znieczuleniu a w przypadku dzieci i młodzieży z nie zakończonym
rozwojem wierzchołka amputacja przeżyciowa miazgi.
rokowanie - przykrycie bezpośrednie daje dobre wyniki tylko w 20-30% przypadków, gdyż uważa się ,że podczas tego obnażenia miazga zostaje zainfekowana.
1. brak aseptyki w postępowaniu
2. nieszczelne opatrunków czasowych lub wypełnień stałych
3. zakażenia ogólne w organizmie, zły stan ogólny zdrowia ( np. cukrzyca, ch. nowotworowe,
radioterapia, przyjmowanie leków immunosupresyjnych - zmniejszenie reakcji obronnych miazgi
4. u osób starszych, gdyż zmniejszone zdolności regeneracyjne miazgi
5. obecne zapalenia nieodwracalne
6. nieświeży materiał - zmniejszenie zawartości składnika czynnego
( 7. zastosowanie podkładu cement fosforanowy, bo zmniejsza zasadowe pH prep. odontotropowego ??)
Wymień przyczyny niepowodzeń leczenia denudatio pulpae cariosa metodami biologicznymi.
Leczeniem biologiczny d. pulpae cariosa jest przykrycie bezpośrednie a przyczyny niepowodzeń to :
1 - nieszczelne przykrycie założonego na obnażoną miazgę Ca(OH)2 tl. cynku z eugenolem lub cementem
glassjonomerowym. - dopuszczenie do penetracji bakterii
2 - zakażenia ogólne w organizmie, zły stan ogólny zdrowia - zmniejszenie reakcji obronnych miazgi
3 - u osób starszych, gdyż zmniejszone zdolności regeneracyjne miazgi
4 - obecne zapalenia nieodwracalne
5 - nieświeży materiał - zmniejszenie zawartości składnika czynnego
Wymień przyczyny niepowodzeń w leczeniu vulneratio p. accidentalis ( przypadkowe zranienie miazgi ).
1.Metodą leczenia na początku jest przykrycie bezpośrednie miazgi (ad.wyżej - przyczyny niepowodzeń).
2.Przyczyny niepowodzeń w amputacji przeżyciowej - jest to metoda dająca niepewne rokowanie i
powinna być stosowana do czasu ukształtowania wierzchołka korzeni ;częstym powikłaniem jest
resorpcja wewnętrzna w ścianie kanału i świadczy o przewlekłym procesie zap. miazgi
3. Przyczyny powikłań w ekstyrpacji w znieczuleniu ( ad. powikłania w endo )