MATERIA- zbudowana jest z 6kwarków i 6leptonów, są to cząstki niepodzielne, wchodzą w skład innych cząsteczek Zjawiska i oddziaływania między nimi opisuje model standardowy. Kwarki wchodzą w skład nukleonów(protonów i neutronów). Leptonem jest elektron o ładunku -1. większymi cząstkami materii są atomy, liczba protonów w jądrze nosi nazwę liczby atomowej. Wiązania pierwotne: *jonowe- są tworzone przez atomy, w których występuje odp. brak i nadmiar elektronów walencyjnych, powoduje dużą odporność cieplną i kruchość otrzymywanych substancji *atomowe- elektrony walencyjne różnych atomów tworzą pary elektronów uwspólnionych, wyst w gazach i niektórych ciałach stałych, *metaliczne- wyst w dużych skupiskach atomów, które zbliżają się i oddają swoje elektrony walencyjne, wtedy tworzy się gaz elektronowy. KRYSTALOGRAFIA SIECI: A1- ściennie centrowana układu regularnego; tworzy ją 14rdzeni atomowych , 8w narożach, 6w środku ścian bocznych sześcianu, liczba koordynacyjna-12 , między węzłami tworzą się dwa rodzaje przestrzeni międzywęzłowych(luki większe, mniejsze)8płaszczyzn, 3kierunki, 24systemy poślizgu. A2 - przestrzennie centrowana układu regularnego; tworzy ją 9rdzeni atomowych, 8na narożach, 1w środku sześcianu, występują luki oktaedryczne oraz luki tetraedryczne(po 4 na każdej ścianie) 6płaszczyzn, 2kierunki, 12systemów poślizgu. A3 - heksagonalna 17rdzeni atomowych, 12na narożach, 2w środku podstaw, 3we wnętrzu komórki, 2płaszczyzny 3kierunki-6systemów poślizgu. Polimorfizm- cecha metali, które pod wpływem zmian temp i ciśnienia wykazują skłonność do przebudowy sieci krystalicznej, odmiany tych metali różnią się między sobą właściwościami fizycznymi i chemicznymi, strukturą, wytrzymałością. WADY PUNKTOWE : należą do nich wakanse(wolne węzły w sieci krystalicznej) i atomy międzywęzłowe(zajęły pozycja w lukach). Powodują one lokalne odkształcenie sieci przestrzennej kryształu, zwane kontrakcją lub ekspansją. Spowodowane są wzrostem temp -wzrost amplitudy drgań cieplnych - dlatego nazywamy je procesami aktywowanymi cieplnie. Wyróżniamy 2mechanizmy: DEFEKT SCHOTTKY'EGO - przemieszczenie się atomu w miejsce sąsiadującego wakansu, powstaje wówczas wakans w innym miejscu sieci. DEFEKT FRENKLA - utworzenie wakansu i atomu międzywęzłowego jednocześnie, polega na przemieszczeniu się rdzenia atomowego z pozycji węzłowej do przestrzeni międzywęzłowej. WADY LINIOWE liniowymi wadami budowy krystalicznej są DYSLOKACJE: krawędziowe stanowi krawędź ekstrapłaszczyzny umieszczonej między płaszczyznami sieciowymi kryształu o budowie prawidłowej, w zależności od położenia dodatkowej płaszczyzny dyslokacje mogą być dodatnie lub ujemne, wielkość dyslokacji charakteryzuje wektor Burgersa. Dyslokacje krawędziowe przemieszczają się przez wspinanie (dodatnie, ujemne) Śrubowe spowodowana przemieszczeniem części kryształu wokół osi (linia dyslokacji śrubowej)mogą być prawo- lub lewoskrętne, poślizg związany z ruchem dyslokacji śróbowej polega na przemieszczeniu się linii dyslokacji w głąb kryształu, mieszane dyslokacje o dowolnej orientacji wektora Burgersa względem linii dyslokacji, nałożone na siebie dyslokacje śrubowe i krawędziowe, tworzą zamknięte pętle, które nie mogą być zerwane chyba że wyjdą na powierzchnię, tylko krzywoliniowe odcinki pętli są dyslokacjami mieszanymi. GRANICE wąskokątowe budowa dyslokacyjna, niewielki kąt dezorientacji krystalicznej, powstają w miejscu zetknięcia podziarn(daszkowe, skrętne) szerokokątowe duży kąt dezorientacji krystalicznej ziarn, zawiera liczne dyslokacje i protuzje(wybrzuszenia i występy), międzyfazowe między ziarnami różnych faz, dzielą się na: koherentne(dobre dopasowanie sieci sąsiadujących faz) półkoherentne(częściowe dopasowanie sieci sąsiadujących faz, występowanie dyslokacji na granicy) niekoherentne(złe dopasowanie sieci sąsiadujących faz) FAZY MIĘDZYMETALICZNE połączenia metali lub metali z niemetalami, wykazują własności metaliczne(udział wiązania metalicznego między atomami) Zasady: *struktura faz różni się od każdego ze składników, *atomy składników uporządkowane w sieci, *przewaga wiązania metalicznego, Roztwory stałe wtórne *różnowęzłowe *międzywęzłowe *pustowęzłowe(nadmiar atomów jednego ze składników, powstają wakanse), dzielimy je w zależności od: *stężenia elektronowego, *wielkości atomów FAZY MIĘDZYWĘZŁOWE o strukturach prostych(własności metaliczne) złożonych(duża liczba atomów w komórce strukturalnej, własności metaliczne) |
MATERIA- zbudowana jest z 6kwarków i 6leptonów, są to cząstki niepodzielne, wchodzą w skład innych cząsteczek Zjawiska i oddziaływania między nimi opisuje model standardowy. Kwarki wchodzą w skład nukleonów(protonów i neutronów). Leptonem jest elektron o ładunku -1. większymi cząstkami materii są atomy, liczba protonów w jądrze nosi nazwę liczby atomowej. Wiązania pierwotne: *jonowe- są tworzone przez atomy, w których występuje odp. brak i nadmiar elektronów walencyjnych, powoduje dużą odporność cieplną i kruchość otrzymywanych substancji *atomowe- elektrony walencyjne różnych atomów tworzą pary elektronów uwspólnionych, wyst w gazach i niektórych ciałach stałych, *metaliczne- wyst w dużych skupiskach atomów, które zbliżają się i oddają swoje elektrony walencyjne, wtedy tworzy się gaz elektronowy. KRYSTALOGRAFIA SIECI: A1- ściennie centrowana układu regularnego; tworzy ją 14rdzeni atomowych , 8w narożach, 6w środku ścian bocznych sześcianu, liczba koordynacyjna-12 , między węzłami tworzą się dwa rodzaje przestrzeni międzywęzłowych(luki większe, mniejsze)8płaszczyzn, 3kierunki, 24systemy poślizgu. A2 - przestrzennie centrowana układu regularnego; tworzy ją 9rdzeni atomowych, 8na narożach, 1w środku sześcianu, występują luki oktaedryczne oraz luki tetraedryczne(po 4 na każdej ścianie) 6płaszczyzn, 2kierunki, 12systemów poślizgu. A3 - heksagonalna 17rdzeni atomowych, 12na narożach, 2w środku podstaw, 3we wnętrzu komórki, 2płaszczyzny 3kierunki-6systemów poślizgu. Polimorfizm- cecha metali, które pod wpływem zmian temp i ciśnienia wykazują skłonność do przebudowy sieci krystalicznej, odmiany tych metali różnią się między sobą właściwościami fizycznymi i chemicznymi, strukturą, wytrzymałością. WADY PUNKTOWE : należą do nich wakanse(wolne węzły w sieci krystalicznej) i atomy międzywęzłowe(zajęły pozycja w lukach). Powodują one lokalne odkształcenie sieci przestrzennej kryształu, zwane kontrakcją lub ekspansją. Spowodowane są wzrostem temp -wzrost amplitudy drgań cieplnych - dlatego nazywamy je procesami aktywowanymi cieplnie. Wyróżniamy 2mechanizmy: DEFEKT SCHOTTKY'EGO - przemieszczenie się atomu w miejsce sąsiadującego wakansu, powstaje wówczas wakans w innym miejscu sieci. DEFEKT FRENKLA - utworzenie wakansu i atomu międzywęzłowego jednocześnie, polega na przemieszczeniu się rdzenia atomowego z pozycji węzłowej do przestrzeni międzywęzłowej. WADY LINIOWE liniowymi wadami budowy krystalicznej są DYSLOKACJE: krawędziowe stanowi krawędź ekstrapłaszczyzny umieszczonej między płaszczyznami sieciowymi kryształu o budowie prawidłowej, w zależności od położenia dodatkowej płaszczyzny dyslokacje mogą być dodatnie lub ujemne, wielkość dyslokacji charakteryzuje wektor Burgersa. Dyslokacje krawędziowe przemieszczają się przez wspinanie (dodatnie, ujemne) Śrubowe spowodowana przemieszczeniem części kryształu wokół osi (linia dyslokacji śrubowej)mogą być prawo- lub lewoskrętne, poślizg związany z ruchem dyslokacji śróbowej polega na przemieszczeniu się linii dyslokacji w głąb kryształu, mieszane dyslokacje o dowolnej orientacji wektora Burgersa względem linii dyslokacji, nałożone na siebie dyslokacje śrubowe i krawędziowe, tworzą zamknięte pętle, które nie mogą być zerwane chyba że wyjdą na powierzchnię, tylko krzywoliniowe odcinki pętli są dyslokacjami mieszanymi. GRANICE wąskokątowe budowa dyslokacyjna, niewielki kąt dezorientacji krystalicznej, powstają w miejscu zetknięcia podziarn(daszkowe, skrętne) szerokokątowe duży kąt dezorientacji krystalicznej ziarn, zawiera liczne dyslokacje i protuzje(wybrzuszenia i występy), międzyfazowe między ziarnami różnych faz, dzielą się na: koherentne(dobre dopasowanie sieci sąsiadujących faz) półkoherentne(częściowe dopasowanie sieci sąsiadujących faz, występowanie dyslokacji na granicy) niekoherentne(złe dopasowanie sieci sąsiadujących faz) FAZY MIĘDZYMETALICZNE połączenia metali lub metali z niemetalami, wykazują własności metaliczne(udział wiązania metalicznego między atomami) Zasady: *struktura faz różni się od każdego ze składników, *atomy składników uporządkowane w sieci, *przewaga wiązania metalicznego, Roztwory stałe wtórne *różnowęzłowe *międzywęzłowe *pustowęzłowe(nadmiar atomów jednego ze składników, powstają wakanse), dzielimy je w zależności od: *stężenia elektronowego, *wielkości atomów FAZY MIĘDZYWĘZŁOWE o strukturach prostych(własności metaliczne) złożonych(duża liczba atomów w komórce strukturalnej, własności metaliczne) |
MATERIA- zbudowana jest z 6kwarków i 6leptonów, są to cząstki niepodzielne, wchodzą w skład innych cząsteczek Zjawiska i oddziaływania między nimi opisuje model standardowy. Kwarki wchodzą w skład nukleonów(protonów i neutronów). Leptonem jest elektron o ładunku -1. większymi cząstkami materii są atomy, liczba protonów w jądrze nosi nazwę liczby atomowej. Wiązania pierwotne: *jonowe- są tworzone przez atomy, w których występuje odp. brak i nadmiar elektronów walencyjnych, powoduje dużą odporność cieplną i kruchość otrzymywanych substancji *atomowe- elektrony walencyjne różnych atomów tworzą pary elektronów uwspólnionych, wyst w gazach i niektórych ciałach stałych, *metaliczne- wyst w dużych skupiskach atomów, które zbliżają się i oddają swoje elektrony walencyjne, wtedy tworzy się gaz elektronowy. KRYSTALOGRAFIA SIECI: A1- ściennie centrowana układu regularnego; tworzy ją 14rdzeni atomowych , 8w narożach, 6w środku ścian bocznych sześcianu, liczba koordynacyjna-12 , między węzłami tworzą się dwa rodzaje przestrzeni międzywęzłowych(luki większe, mniejsze)8płaszczyzn, 3kierunki, 24systemy poślizgu. A2 - przestrzennie centrowana układu regularnego; tworzy ją 9rdzeni atomowych, 8na narożach, 1w środku sześcianu, występują luki oktaedryczne oraz luki tetraedryczne(po 4 na każdej ścianie) 6płaszczyzn, 2kierunki, 12systemów poślizgu. A3 - heksagonalna 17rdzeni atomowych, 12na narożach, 2w środku podstaw, 3we wnętrzu komórki, 2płaszczyzny 3kierunki-6systemów poślizgu. Polimorfizm- cecha metali, które pod wpływem zmian temp i ciśnienia wykazują skłonność do przebudowy sieci krystalicznej, odmiany tych metali różnią się między sobą właściwościami fizycznymi i chemicznymi, strukturą, wytrzymałością. WADY PUNKTOWE : należą do nich wakanse(wolne węzły w sieci krystalicznej) i atomy międzywęzłowe(zajęły pozycja w lukach). Powodują one lokalne odkształcenie sieci przestrzennej kryształu, zwane kontrakcją lub ekspansją. Spowodowane są wzrostem temp -wzrost amplitudy drgań cieplnych - dlatego nazywamy je procesami aktywowanymi cieplnie. Wyróżniamy 2mechanizmy: DEFEKT SCHOTTKY'EGO - przemieszczenie się atomu w miejsce sąsiadującego wakansu, powstaje wówczas wakans w innym miejscu sieci. DEFEKT FRENKLA - utworzenie wakansu i atomu międzywęzłowego jednocześnie, polega na przemieszczeniu się rdzenia atomowego z pozycji węzłowej do przestrzeni międzywęzłowej. WADY LINIOWE liniowymi wadami budowy krystalicznej są DYSLOKACJE: krawędziowe stanowi krawędź ekstrapłaszczyzny umieszczonej między płaszczyznami sieciowymi kryształu o budowie prawidłowej, w zależności od położenia dodatkowej płaszczyzny dyslokacje mogą być dodatnie lub ujemne, wielkość dyslokacji charakteryzuje wektor Burgersa. Dyslokacje krawędziowe przemieszczają się przez wspinanie (dodatnie, ujemne) Śrubowe spowodowana przemieszczeniem części kryształu wokół osi (linia dyslokacji śrubowej)mogą być prawo- lub lewoskrętne, poślizg związany z ruchem dyslokacji śróbowej polega na przemieszczeniu się linii dyslokacji w głąb kryształu, mieszane dyslokacje o dowolnej orientacji wektora Burgersa względem linii dyslokacji, nałożone na siebie dyslokacje śrubowe i krawędziowe, tworzą zamknięte pętle, które nie mogą być zerwane chyba że wyjdą na powierzchnię, tylko krzywoliniowe odcinki pętli są dyslokacjami mieszanymi. GRANICE wąskokątowe budowa dyslokacyjna, niewielki kąt dezorientacji krystalicznej, powstają w miejscu zetknięcia podziarn(daszkowe, skrętne) szerokokątowe duży kąt dezorientacji krystalicznej ziarn, zawiera liczne dyslokacje i protuzje(wybrzuszenia i występy), międzyfazowe między ziarnami różnych faz, dzielą się na: koherentne(dobre dopasowanie sieci sąsiadujących faz) półkoherentne(częściowe dopasowanie sieci sąsiadujących faz, występowanie dyslokacji na granicy) niekoherentne(złe dopasowanie sieci sąsiadujących faz) FAZY MIĘDZYMETALICZNE połączenia metali lub metali z niemetalami, wykazują własności metaliczne(udział wiązania metalicznego między atomami) Zasady: *struktura faz różni się od każdego ze składników, *atomy składników uporządkowane w sieci, *przewaga wiązania metalicznego, Roztwory stałe wtórne *różnowęzłowe *międzywęzłowe *pustowęzłowe(nadmiar atomów jednego ze składników, powstają wakanse), dzielimy je w zależności od: *stężenia elektronowego, *wielkości atomów FAZY MIĘDZYWĘZŁOWE o strukturach prostych(własności metaliczne) złożonych(duża liczba atomów w komórce strukturalnej, własności metaliczne) |