Sprzedaż samochodu wykupionego po zakończeniu umowy leasingu
W 2007 r. firma wykupiła za 3.000 zł od leasingodawcy samochód osobowy, odliczając przy tym 60% podatku naliczonego. W 2009 r. samochód ten sprzedano za kwotę znacznie przewyższającą cenę, jaką zapłacono w roku 2007. Sprzedaż została przez nas opodatkowana według stawki 22%. Czy jesteśmy zobowiązani do skorygowania wystawionej faktury VAT i wykazania tej sprzedaży jako zwolnionej z VAT?
Ustawodawca VAT w art. 86 ust. 3 ogranicza podatnikom prawo do odliczenia podatku naliczonego m.in. od nabywanych samochodów osobowych stanowiąc, iż mogą oni odliczyć tylko 60% podatku naliczonego, nie więcej jednak niż 6.000 zł. Równocześnie jednak w przepisach wykonawczych odnajdujemy zapis, stosownie do którego odprzedaż samochodów używanych przez okres co najmniej półroczny, w stosunku do których przysługiwało to ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego, uprawnia do zastosowania zwolnienia z VAT.
Z takim właśnie przypadkiem mamy do czynienia w sytuacji opisanej w pytaniu. Podatnik odliczył 60% podatku naliczonego z faktury dokumentującej nabycie samochodu osobowego. Samochód został sprzedany po dwóch latach, był więc towarem używanym w rozumieniu art. 43 ust. 2 ustawy o VAT. W związku z powyższym sprzedaż ta powinna być objęta zwolnieniem z opodatkowania stosownie do § 12 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia w sprawie VAT.
Skoro sprzedaż opodatkowano, było to postępowanie nieprawidłowe, które należałoby skorygować poprzez wystawienie faktury korygującej. Podatnik wystawiający tę fakturę korygującą będzie miał prawo do obniżenia podatku należnego w chwili i na zasadach określonych w art. 29 ust. 4a. Oznacza to, że w sytuacji gdy podatnik otrzyma potwierdzenie odbioru faktury korygującej przed złożeniem deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nabywca samochodu potwierdził odbiór faktury korygującej, wówczas korekta może zostać ujęta już w deklaracji za okres, w którym nabywca tę korektę otrzymał. Jeżeli potwierdzenie odbioru faktury korygującej wpłynie do podatnika później, wówczas podatnik może ująć tę korektę w deklaracji za okres, w którym to potwierdzenie otrzymał.
To jednak nie wszystko. Warto bowiem zwrócić uwagę także na sytuację nabywcy pojazdu. Otrzymał on w 2009 r. fakturę dokumentującą zakup samochodu osobowego. Na fakturze wykazany był podatek VAT obliczony według stawki 22%. Jeżeli podatnik odliczył VAT (lub jego część) z ww. faktury, to postąpił nieprawidłowo w świetle art. 88 ust. 3a pkt 2. W myśl tego przepisu, nie stanowią podstawy do odliczenia VAT faktury, w sytuacji gdy transakcje nimi udokumentowane nie podlegają opodatkowaniu lub są zwolnione z VAT.
Skoro zatem sprzedający nieprawidłowo zastosował stawkę 22% zamiast zwolnienia z VAT, to nabywca nie miał prawa do odliczenia tego podatku. Nie czekając na fakturę korygującą powinien on skorygować odliczony VAT i to poprzez złożenie deklaracji korygującej za miesiąc, w którym wcześniej dokonał odliczenia (w 2009 r.). Odliczony nienależnie podatek stał się u niego zaległością podatkową, zatem należy go uiścić wraz z odsetkami za zwłokę.
Czy w sytuacji gdy dostawa samochodu powinna korzystać ze zwolnienia, ma to wpływ na rozliczenie VAT z użyciem wskaźnika proporcji, w sytuacji gdy poza tą jedną transakcją firma nie wykazywała sprzedaży zwolnionej z VAT?
Stosownie do art. 90 ust. 5 ustawy o VAT, w sytuacji gdy podatnik prowadzi zarówno sprzedaż opodatkowaną, jak i zwolnioną, obliczając proporcję sprzedaży nie uwzględnia się obrotu uzyskanego z dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane do środków trwałych podatnika - używanych przez podatnika na potrzeby jego działalności.
Z pytania wynika, iż samochód wykupiono z leasingu za kwotę mniejszą niż 3.500 zł, co oznacza, iż nie stanowił on w firmie środka trwałego podlegającego amortyzacji. Dalszym skutkiem tego faktu wydaje się konieczność wyliczenia struktury obrotu z uwzględnieniem sprzedaży, której przedmiotem jest samochód osobowy objęty zwolnieniem z VAT. Gdyby podatnik rzeczywiście prowadził działalność mieszaną, a więc zarówno opodatkowaną, jak i zwolnioną z VAT, wówczas obowiązek ujęcia w mianowniku proporcji obrotu uzyskanego z tytułu sprzedaży samochodu mógłby w sposób istotny wpłynąć niekorzystnie na rozliczenia podatku naliczonego.
Należy jednak zauważyć, iż podatnik co do zasady wykazuje wyłącznie sprzedaż opodatkowaną. Sprzedaż samochodu była jedyną sprzedażą zwolnioną z VAT. Uznać zatem trzeba, iż rozliczanie VAT naliczonego z zastosowaniem struktury sprzedaży nie powinno mieć miejsca. Podatnik mógł dokładnie przyporządkować zakupy związane z tą sporadyczną sprzedażą. Przykładowo koszty ogłoszeń prasowych, usługi komisu, czy wycena rzeczoznawcy związana ze sprzedażą nie dają prawa do odliczenia VAT. Jednak w odniesieniu do zwykłych kosztów działalności podatnika trudno uznać, iż wiążą się w istotny sposób z tą jednostkową sprzedażą, a zatem sprzedaż samochodu nie powinna mieć wpływu na rozliczanie VAT naliczonego ani w 2009 ani w 2010 r.