11.10.12r.

Retoryka i Erystyka

W V p. Chr. Zaprowadzono demokrację na Sycylii, gdzie wcześniej panowała tyrania (ówczesna kolonia grecka); sprawy rewindykacyjne (ktoś komuś ukradł krowę, zabrał ziemię, ukradł żonę), taki obywatel pozbawiony mienia - pokrzywdzony nie miał nikogo, kto by go mógł reprezentować sam musiał dowieść, że został czegoś pozbawiony, wiązało się to z potrzebą opanowania techniki przemawiania; Koraks z Syrakuz- opracował zasady przemówień sądowych;

Ateny

Gorgiasz z Leontinoj - przybył do Aten w poselstwie sycylijskim, zrobił wrażenie na ateńczykach i postanowili o tam zatrzymać - ojciec

Założyciel najsłynniejszej retorycznej szkoły ateńskiej - Isokrates.

Dbałość o słowo jest znakiem ciągłości cywilizacji zachodniej

Logika, gramatyka i retoryka - Tridium (droga trzech), stanowiły klucz do królestwa wiedzy (każdy wolno urodzony obywatel odbierał takie wykształcenie)

W czasach nowożytnych mamy do czynienia z parcelacją retoryki - podzieleniem na człony: część retoryki została utożsamiona ze stylistyką, część z logiką, a część utożsamiono z erystyką; można powiedzieć, że widać społeczne skutki takich zaniedbać (dbałość o kulturę słowa nie jest znakiem dbałości o ciągłość, nie możemy poszczycić się tym, że mówimy poprawnie);

Nauczyć człowieka operowania słowem tak, aby miało ono moc perswazyjną (moc przekonywania drugiego człowieka) - nauczycie - mistrz ; teoria - minimum wiedzy (reguły postępowania) i ćwiczenia ;

W retoryce chodzi o to, żeby wyrobić w sobie stałe umiejętności, które wyrabiamy w sobie przez powtarzanie -> techne rhetoricae (a może i techne rhetorike); ars rhetorice = sztuka ; w każdej sztuce chodzi o pewnego rodzaju umiejętność nabytą dzięki ćwiczeniom

Habitus - wyrobienie w sobie trwałych dyspozycji do zadziałania, dyspozycja z czasem staje się drugą naturą, dzięki temu możemy coś szybko wykonać;

Ćwiczenia retoryczne obejmują trzy etapy:

- czytanie lectio - kształci się właściwe wydobycie głosu, artykulację, akcent

- pisanie scribendo

- mówienie dicendo

Retoryka wg Arystotelesa jest to sztuka/umiejętność metodycznego odkrywania tego, co w odniesieniu do każdego przedmiotu może być przekonujące.

Retoryka to jest sztuka - umiejętność wytwarzanie wg jakiś reguł; co wytwarza retor wytwarza słowo, które może przekonać drugiego człowieka, ma moc przekonywania perswazji;

Retoryka dotyczy sfery opinii (doksa) nie tyle prawdy, która jest domeną nauki, ale prawdopodobieństwa i dochodzi do wniosku do statusie prawdopodobnym, a nie pewnym

Wg definicji Kwintyliana - umiejętność dobrego mówienia ars berie dicento

Chodzi o przekonywanie, którego siła leży w poruszonej sprawie

W retoryce miejsce indukcji zajmuje przykład - podanie trafnego przykład, a miejsce sylogizmu zajmuje entymemat (gr. en timo - w umyśle), to skrócony sylogizm (skrócone rozumowanie) w którym zostaje opuszczona jedna lub kilka przesłanek ze względu na ich oczywistość lub też z innych względów zostaje opuszczony wniosek, podczas przedstawiania przesłanek ;

Erystyka -> Eris to grecka bogini kłótni <- jest to sztuka dyskutowania, której celem jest odniesienie zwycięstwa , niezależnie od prawdy i fałszu, prawdopodobieństwa i pozoru, jest nieuczciwym sposobem walki słownej , który ma prowadzić do pozornego zwycięstwa;

---