Sławomir Miszczak
V MDE
Pojazdy samochodowe
EKSPLOATACJA SAMOCHODÓW
Sprawozdanie nr 6.
Temat: Weryfikacja i naprawa skrzynki biegów samochodu PF 125p
i Polonez.
Wiadomości ogólne.
Samochody PF 125p i Polonez posiadają mechaniczne trzywałkowe skrzynki biegów o 4 lub 5 przełożeniach z synchronizacją i biegiem wstecznym niezsynchronizowanym. Pierścienie synchronizatorów -z zewnętrznym stożkiem. Koła zębate ze skośnymi zębami zapewniającymi cichobieżność pracy są stale zazębione. Bieg wsteczny włącza się poprzez zazębienie koła pośredniego (o zębach prostych) z odpowiednimi kołami na wałku pośrednim i głównym.
Obudowa skrzynki biegów składa się z trzech połączonych ze sobą części: obudowy sprzęgła, właściwej obudowy skrzynki biegów i pokrywy tylnej.
Sterowanie skrzynką biegów odbywa się dźwignią wmontowaną we wspornik mechanizmu zewnętrznego zmiany biegów. Taki sposób sterowania skrzynki biegów jest nazywany bezpośrednim.
W obudowie skrzynki biegów znajdują się następujące elementy:
wałek sprzęgłowy z łożyskiem kulkowym i łożyskiem wałeczkowym (wewnątrz wałka),
wałek główny z kołami zębatymi napędzanymi I, II i III biegu, pierścieniami synchronizatorów, piastami i tulejami przesuwnymi I-II i III-IV biegu oraz łożyskiem kulkowym środkowym,
wałek pośredni z kołem zębatym stale zazębionym oraz kołami I, II i III biegu,
łożysko kulkowe dwurzędowe przednie,
łożysko rolkowe tylne,
wałek widełek I-II, III-IV biegu, a także widełki I-II i III-IV biegu,
koniec wałka głównego z kołem zębatym napędzanym wstecznego i V biegu oraz kołem zębatym napędu szybkościomierza, piastą i tuleją przesuwną V biegu,
koło zębate napędzane V i wstecznego biegu, mocowane na końcu wałka pośredniego,
wałek wstecznego biegu z kołem zębatym przesuwnym wstecznego biegu oraz widełki wyłączania wstecznego i V biegu.
Typowe niedomagania oraz sposób weryfikacji i naprawy skrzynki biegów.
Jeżeli skrzynka biegów pracuje głośno, występują zgrzyty podczas włączania biegów lub biegi wyłączają się samoczynnie albo wycieka olej, to należy skrzynkę zdemontować, rozebrać, sprawdzić wszystkie części i wadliwe naprawić lub wymienić.
Obudowa skrzynki nie powinna mieć rys ani pęknięć, otwory na łożyska nie powinny być zużyte ani uszkodzone, aby pierścienie zewnętrzne nie mogły się w nich obracać. Płaszczyzny styku z obudową sprzęgła, z tuleją wałka sprzęgłowego, z pokrywą tylną i dolną nie powinny być uszkodzone, ponieważ uszkodzenia mogły by spowodować niewspółosiowe ustawienie otworów, niewystarczającą szczelność i wycieki oleju. Drobne uszkodzenia i nierówności należy usunąć pilnikiem. Części uszkodzone i nadmiernie zużyte należy wymienić.
Należy sprawdzić: tuleje wałka sprzęgłowego (jeśli niewspółosiowe -wymienić), drożność odpowietrznika, stan uszczelek (jeśli mają wady - wymienić).
Wałek główny nie powinien mieć uszkodzeń lub nadmiernie zużytych powierzchni, wielowypustów oraz powierzchni czopa. Maksymalne dopuszczalne bicie 0,025 mm .
Wałek sprzęgłowy-maksymalne dopuszczalne bicie 0,025 mm .
Wałek pośredni- zęby nie powinny być nadmiernie zużyte ani wykruszone.
Wszystkie nierówności powierzchni, jeżeli nie są zbyt duże, należy usuwać bardzo drobnym płótnem ściernym. Nieznacznie skrzywione wałki można prostować na małej prasie zwracając uwagę, aby nie uszkodzić powierzchni. W przypadku dużych skrzywień wałki należy wymienić.
Koła zębate nie powinny mieć uszkodzeń ani śladów nadmiernego zużycia. Ślad współpracy zębów powinien obejmować całą powierzchnię roboczą. Osiowy luz montażowy między tuleją a kołem zębatym I biegu, oraz między wałkiem głównym a kołami zębatymi II i III biegu wynosi 0,05...0,10 mm, maksymalny dopuszczalny luz może wynosić 0,15 mm . Koła zębate nadmiernie zużyte lub uszkodzone należy wymienić.
Pierścienie synchronizatorów nie powinny wykazywać nadmiernego zużycia na powierzchni zewnętrznej. Sprężyny pierścieni synchronizatorów nie powinny być osłabione lub złamane -uszkodzone należy wymienić. Ewentualne uszkodzenia wielowypustów, nie pozwalające na swobodne przesuwanie się części, mogą być usunięte za pomocą bardzo drobnego pilnika.
Łożyska kulkowe i walcowe powinny być w dobrym stanie i nie powinny mieć nadmiernego luzu promieniowego (max 0,05 mm). Luz osiowy łożysk kulkowych nie powinien przekraczać 0,5 mm . Trzymając w ręku łożysko i obracając je w obydwu kierunkach, należy sprawdzić, czy nie występują opory w czasie obrotu. Sprawdzić kulki lub rolki, jeżeli są uszkodzone, to łożyska należy wymienić.
Wszystkie części zużyte ponad dopuszczalne granice powinny być wymienione.
Wnioski: Ćwiczenie pozwoliło na zapoznanie się z podstawowymi niedomaganiami skrzynki biegów samochodu POLONEZ oraz z technologią
usuwania tych niedomagań. Konstrukcja skrzynki biegów samochpodów PF125p i Polonez pochodzi z lat 60-tych. Do dni obecnych przeszła kilka modernizacji, jednak przestarzała konstrukcja powoduje , że cechuje się dużą usterkowościa.