Do "Ballad i romansów" należą m.in.: "Romantyczność",

"Świteż", "Świtezianka".

W balladach można dostrzec trzy podstawowe składniki roman-

tyzmu: ludowość, naturę i historię.

Ludowość. Łatwo wyróżnić w balladach pewne typowe dla wie-

rzeń i baśni ludowych motywy, jak np. wiara w istnienie boginek

wodnych, zatopione w jeziorach miasta, pojawienie się duchów zmar-

łych itp. Lud, u Mickiewicza, wypowiada tak ważne prawdy o świecie

iż uznać je musi sam autor (Romantyczność), prawdy te górują także

nad naukowymi prawdami Starca z tejże ballady. Prawdy te dotyczą

m.in. natury, przez którą rozumieć musimy z jednej strony zwykle

pojętą przyrodę, z drugiej istotę świata, tj. prawa nim rządzące,

losy ludzi itp.

Duże znaczenie w „Balladach i romansach” ma przyroda.Tajem-

nicze jezioro, na dnie którego znajdują się ruiny zatopionego mia-

sta, groźne kwiaty rosnące na brzegu jeziora, ich rola w karze

udzielonej ruskim żołnierzom, tajemnicza postać dziewczyny-świte-

zianki, ponury las, przez który zbrodnicza Pani biegnie do Pustel-

nika, słysząc złowróżbne krakanie wron i hukanie puchaczy, wszyst-

ko to na tle ciemnej, wietrznej nocy - oto ważniejsze motywy przy-

rody, groźnej, budzącej przestrach, zharmonizowanej z niesamowity-

mi wydarzeniami.

Świat w balladach jest tak samo groźny i budzący strach jak

te wymienione szczegóły przyrody. Jest to niepojęty dla zwykłego

śmiertelnika układ sił rządzących na ziemi i biegiem historii, a

także losami każdej jednostki. Człowiek może tylko biernie podda-

wać się skutkom działania sił natury, nie mając żadnego wpływu na

nie. Natura ta włada za pośrednictwem tajemniczych duchów, rusa-

łek, reprezentujących moce nadziemskie pustelników itp. Duchy są

złe, mściwe, niekiedy po prostu złośliwe.

Jedną z wielkich prawd ukazanych w balladach, jest przeko-

nanie o nieuniknionym charakterze kary za popełnione winy.

Ballada ludowa rozwinęła się na gruncie szkockim i angielskim (Szekspir). Była pieśnią epicką o tematyce złowrogiej i tragicznej(miłość, zdrada). Każda z ballad zawiera morał. Typowe składniki romantyczne to: natura, wszystkie ballady zawierają opisy przyrody np. opis jeziora Świteź. Są też opisy nocy, sił nadprzyrodzonych, ukazane są nimfy, świtezianki, duchy. Wszystko to ma zaciekawić czytelnika i wprowadzić go w nastrój ballady. Przyroda potęguje uczucia postaci. Często przyroda ukazana jest jako bardzo surowa:

"Zmrok pada, wietrzyk wieje

Ciemno, wietrzno, ponuro

Puchają puchacze"

Stosowanie wyrazów dźwiękonaśladowczych potęguje groźny nastrój. Mickiewicz wprowadza do ballad ludowe widzenie świata np. w "Romantyczności" : "Jasio być musi przy swej Karusi". Nawet po śmierci, ci którzy kochają są blisko osób kochanych. Wprowadza także bohatera ludowego np. pustelnika.

---