Stosunki międzynarodowe - całokształt relacji między ich uczestnikami (narodami, państwami, organizacjami, instytucjami, korporacjami, kościołami, partiami, itp.), najważniejsze są ponoć (tak oczywiście uważa Zięba) MSP (potocznie określane mianem „polityki międzynarodowej” - „international politics”), bo tam jako podmioty występują państwa, które są najważniejszymi uczestnikami SM, zresztą sam termin SM na początku ograniczał się tylko do MSP

Cechy stosunków międzynarodowych (powtórka z Kukułki):

• skomplikowany układ międzynarodowy, wielość i równość uczestników

• zasada suwerennej równości państw (cało- i samowładność) poliarchia tendencje odśrodkowe (heterogeniczne)

• równość informacji i dezinformacji

• brak prostych zależności przyczynowo-skutkowych, równoległość, równoczesność, a nawet wykluczanie się działań uczestników, skutki mogą występować po bardzo długim czasie

• brak jednolitych norm i instytucji podejmowania i wdrażania decyzji - decydują o tym państwa i w każdej chwili mogą to zmienić

1919 - utworzenie pierwszej w historii katedry polityki międzynarodowej na Uniwersytecie Walijskim w Aberystwyth

1930 - Studium Dyplomacji na UJK we Lwowie, jedyne w Europie, które nadawało dyplom magisterski w zakresie stosunków

1967 - Instytut Nauk Politycznych na UW

1976 - Instytut Stosunków Międzynarodowych (też na UW)

1982 - utworzenie specjalności międzynarodowej na naukach politycznych

1991 - nowy kierunek - Międzynarodowe Stosunki Polityczne i Gospodarcze

Polityka zagraniczna - nie jest tożsama z MSP, bo nie uwzględnia czynników zewnętrznych (np. państw spoza regionu, innych uczestników i procesów), jest to część polityki państwa, realizowana na arenie międzynarodowej (nie stanowi przedłużenia polityki wewnętrznej, jak tego chcą Amerykanie i Lenin), by załatwić to, czego państwo w pojedynkę nie potrafi, najważniejsze są interesy państwowe, nie narodowe (bo, przeciwnie jak w USA, to nie to samo), które stają się celami tej polityki:

1. bezpieczeństwo narodowe

2. wspomaganie rozwoju i kreowanie siły państwa

3. dbałość o prestiż, autorytet i pozycję międzynarodową państwa - tu się kończy Kukułka

4. optymalizacja funkcjonowania systemu międzynarodowego, zgodnie z interesami ponadnarodowymi (prawa człowieka, ekologia, reformy instytucji, rozbrojenie, itp.) - to już pomysł własny Zięby

Środki polityki zagranicznej:

1. polityczno-dyplomatyczne

2. ekonomiczne

3. wojskowe

4. kulturalno-propagandowe

Metody polityki zagranicznej:

1. pozytywne (np. pomoc finansowa)

2. negatywne (np. embargo)

3. neutralne (np. rozwój handlu)

Racja stanu - lub „racja państwa” (pojęcie wprowadził Giovanni Botelo w XVIw., wcześniej pisał o tym Machiavelli, ale nie wprowadził konkretnego terminu), to, co rząd uważa za interesy narodowe, w odróżnieniu od nich może się często zmieniać (zależy, kto rządzi), służy promocji interesów międzynarodowych, ale częściej jako próba wytłumaczenia bieżącej polityki.

---