Agresję określa się jako przenoszenie bodźców negatywnych - psychicznych, słownych lub w formie gestów przez jedną osobę na drugą. W sytuacjach najbardziej skrajnych - agresja znajduje odzwierciedlenie w działaniach z zamiarem przyniesienia człowiekowi uszczerbku, szkody cielesnej. Dotyczy to sportowców, trenerów, działaczy, widzów.

Agresja wroga: ma miejsce kiedy podstawową intencją czyjegoś zachowania jest wyrządzenie krzywdy drugiemu zawodnikowi. Agresji tego rodzaju towarzyszy gniew oraz ukryta chęć ujrzenia cierpienia ofiary (agresja niedopuszczalna)

Agresja instrumentalna: ma miejsce kiedy czyjeś zachowanie może wyrządzić krzywdę, jednak jego intencje są inne np. uzyskanie punktu lub powstrzymanie rywali przed zdobyciem przewagi (agresja dopuszczalna)

Teoria instynktów - zakłada, że każdy jest przygotowany do agresji, jest ona dziedziczona

Teoria społecznego uczenia się - agresji uczymy się od innych

Hipoteza frustracji - postrzega agresję jako reakcje na frustrację

Czynniki sytuacyjne wywołujące agresję: temperatura, prawdopodobieństwo odwetu, różnica punktów ( w razie przegranej), pozycja w lidze, korzystny wynik, wrogość kibiców, agresja przeciwników.

Stres psychologiczny

Stres może powodować wzrost poziomu neurotransmitera- noradrenaliny. Przejawia się to zwiększonym poczuciem pewności i podnieceniem (charakterystyczne dla typu osobowości A). Konsekwencją jest podświadome odsuwanie wykonania obowiązków na ostatnią chwilę by w ten sposób wytworzyć większe napięcie, które podniesie efektywność pracy. Taki sposób działania niesie w sobie ryzyko niewywiązania się w terminie z planowanych zajęć wskutek pojawienia się nieoczekiwanych spraw. Taka postawa może również mieć niekorzystny wpływ na osoby bliskie- partnera, rodziców, współpracowników- dla których taki poziom napięcia jest silnym stresem.

Przebieg reakcji stresowej: alarmowa, stadium odporności, stadium wyczerpania.

Strategie radzenia sobie ze stresem:

• przesunięcie maksymalnego pobudzenia w czasie

• zachowanie i myślenie magiczne

• strategia samoutrudniania: gdy osiągnelismy sukces nie wiedzac co jest jego powodem. Jednostka broni się przed psychologicznymi skutkami niepowodzenia, zanim to niepowodzenie się pojawiło

autopsychoterapia - obniżenie poziomu stresu własnymi sposobami

historia stresorów:

• obycie ze stresem: stres związany z konkurencjami, wcześniejsze doświadczenie

• przeżywanie stresów pozasportowych

• perswazja słowna

• oddziaływania osób wspomagających, najczęściej ze strony trenera, ale także kibiców

• udzielenie informacji zwrotnej o wykonaniu: wsparcie rzeczowe, informacyjne, społeczne.

• Oddziaływanie psychoterapeutyczne

• Wsparcie społeczne

• Fizyczna obecność innych ludzi

• Obecność publiczności

• Obecność rywali

Zawodnicy w stanie stresu stają się niezdolni w wytrwałości w dążeniu do celu. W warunkach dużego natężenia stresu dochodzi do niekorzystnych zmian w mechanizmach uwagi i percepcji. Następuje zbyt duże zwężenie pola spostrzeżeniowego. Destrukcyjny wpływ silnego stresu na funkcjonowanie zadaniowe sportowca wiąże się także ze znacznym wzrostem napięcia mięśniowego (ruchy staja się mało dokładne i wyraźnie spóźnione)

TEMPERAMENT:

Reaktywnośc - to cecha organizmu, która determinuje charakterystyczną dla danej jednostki wielkość reakcji. Niska reaktywność wiąże się z dużym zapotrzebowaniem na stymulację, natomiast wysoka reaktywność wiąże się z małym jej zapotrzebowaniem przy czym źródłem stymulacji mogą być własne zachowania i stany wewnętrzne.

MOTYWACJA:

Model motywacji osiągnięć Atkinsona:

Działanie ukierunkowane na osiągnięcia jest wypadkową dwóch przeciwstawnych motywów: motywu osiągnięcia sukcesu Ms i motywu unikania porażki Mup. Osoby u których dominuje Ms nad Mup będą wykazywały najsilniejsze motywacje dązenia do sukcesu przy zadaniach o pośrednim stopniu trudności (np. zawodnik o wysokiej motywacji dobiera sobie przeciwnika adekwatnego do swoich umiejętności). Osoby u których dominuje Mup nad Ms, będą wykazywały najsilniejszą motywację unikania niepowodzenia przy zadaniach o pośrednim stopniu trudności (np. walka z championem albo przeciwnikiem dużo słabszym).

Potrzeba współzawodnictwa jest odpowiednikiem motywu dążenia do sukcesu.

Motywacyjna tendencja do podjęcia współzawodnictwa w sytuacji walki sportowej jest wypadkową, sumą algebraiczną potrzeby współzawodnictwa i leku przed współzawodnictwem.

Rywalizacja sportowa wytwarza pewien poziom leku rywalizacyjnego u zawodników, dla niektórych jest tak intensywny, że niemal uniemożliwia osiągnięcia doskonałości - są to sportowcy u których lęk dominuje nad potrzebą współzawodnictwa.

Motywacja wewnętrzna a nagradzanie za sukces sportowy:

Z jednej strony należy być bardzo ostrożnym ze stosowaniem wszelkich oznak sukcesu w postaci nagród gdyż może to wyeliminować wewnętrzną motywację sportowaca.

Przekonanie o własnych wysokich umiejętnościach i zdolnościach w danej dziedzinie sprzyja motywacji wewnętrznej, przeświadczenie o braku takich kompetencji motywację tą osłabia.

WYOBRAŹNIA:

Trening wyobrażeniowy polega na stosowaniu kontrolowanych wyobrażeń, przyjmujących formę planowanych i systematycznych oddziaływań. Pod wpływem takich oddziaływań dochodzi do rozwoju połączeń neuronalnych pomiędzy centralnym układem nerwowym a mięśniami. Wyobrażenia powstające w wyniku odzwierciedlania lub przetworzenia rzeczywistości mają wpływ na technikę ruchu oraz stan emocjonalny.

Rodzaje wyobrażęń:

• umysłowe odtworzenie działania sportowego

• wyobrażenie podstawowe

• wyobrażenie poprzedzające działanie

• wyobrażenie następujące po wykonaniu

• wyobrażeniowa analiza działania

---