WYKŁAD I

Egzamin - testy wielokrotnego wyboru - 36 pytań, 4 lub 3 warianty odpowiedzi. Trzeba mieć 50% + 1. (nie uczyć się z kserówek).

Egzamin obejmuje problematykę wykładów + opracowanie wg Stoner`a „Kierowanie” (wyd. 94`, 96`)

Gryffin „Podstawy Zarządzani Organizcjami”

„Kierowanie” opracować:

I - dwa rozdziały 1 i 2

1 - Kierowanie i kierownicy

2 - Ewolucja

II - planowanie i podejmowanie decyzji

3, 5, 6

III - organizowanie rozdz. 8

IV - przewodzenie rozdz.15 przywództwo

V - kontrola rozdział 18

1. Obszar tematyczny procesu zarządzania

2. Formy kierowania i kryteria ich podziału

3. Funkcje zarządzania we współczesnym przedsiębiorstwie

4. Problemy zarządzania źródła władzy i kompetencje

5. Koncepcje zarządzania

6. Ewolucja zarządzania

Zarządzanie traktuje się współcześnie jako stałe rozwiązywanie problemów w relacjach między przedsiębiorcą a otoczeniem.

Na czym polegają poszczególne kierunki zarządzania?

P O

Wpływ otoczenia na firmę i firmy na otoczenie

• adaptacja (przedsiębiorca musi adaptować się do sygnałów z otoczenia,

• antycypacja - przesiebiorstwo ma wyprzedzać zmiany z otoczenia

antycypacja - kreuje potrzeby, problem szans i zagrożeń

• szanse

• zagrożenia

aby identyfikować, przedsiębiorstwo musi dokonywać porównań szans i zagrożeń

ze wzorcem

SZANSE

PORÓWNANIE ze wzorcowym

przedsiębiorstwem

ZAGROŻENIA

z najgroźniejszą

konkurencją

Przedsiębiorstwo ciągle monitoruje otoczenie. Te relacje mają na celu zmniejszenie szkodliwości, niepewności, ryzyka.

• ustala cele (strategiczne)

• planowanie (strategiczne)

• tworzy struktury

• kanalizuje (kanalizowanie transakcji politycznych z otoczeniem (utrzymywanie kontroli nad tymi grupami, przedsiębiorstwo chce mieć nadzór nad organizacjami tj.: konsumenckie, ekologiczne, publiczne.

Zarządzanie związane jest przede wszystkim:

1. z dominacją przymusu ekonomicznego

2. z własnością środków produkcji (albo prawo do ich dysponowania)

Współcześnie zadajemy pytanie „jak efektywnie zarządzać w warunkach niepewności i ryzyka”

1. OBSZARY TEMATYCZNE

Co wchodzi w obszar zarządzania?

1. PODSTAWY ZARZĄDZANIA

• istota procesu zarządzania

• ewolucja

• przedmiot zarządzania

• cele zarządzania

• formy zarządzania

• procedury

1. FUNKCJE ZARZĄDZANIA

• tradycyjne funkcje zarządzania

• planowanie

• organizowanie

• motywowanie

• kontrola

Współcześnie istnieje możliwość modyfikacji miejsca motywacji w zbiorze funkcji.

1. STRUKTURY

• struktura organizacyjna

• struktura zasobów

• struktura techniczna

Struktura zasobów i jej ujęcie w strukturze organizacyjnej (układ stanowisk roboczych)

1. SFERY ZARZĄDZANIA

• personel

• kapitał

• technologie

• informacja

• zmianami organizacyjnymi

• zarządzanie sobą w czasie (nie można mówić o zarządzaniu czasem)

• wiedzą

a) gromadzeniem, przechowywaniem, wykorzystaniem

II. PROBLEMY

Kierowanie może odbywać się w różnych formach wydzielonych wg dominującego (źródła) rodzaju przymusu ekonomicznego

2.1 FAZY KIEROWANIA

• ADMINISTROWANIE

• RZĄDZENIE

• ZARZĄDZANIE

• PRZYWÓDZTWO

ADMINISTROWANIE - opiera się na dominacji przymusu administracyjnego czyli podległości oraz zrutynizowania (przymus rutyny), w różnych sferach wykorzystuje takie źródła prawa (administracyjne - kodeks postępowania administracyjnego)

RZĄDZENIE - wykorzystuje dwa rodzaje przymusu:

• Przymus administracyjny

• Przymus ekonomiczny

PRZYWÓDZTWO - opiera się na:

• Cechach socjo - psychologicznych osoby kierującej (specyficznych)

• Grupie (połączeniu grupy)

• Na specyficznej formie władzy

Kierowanie występuje w dwóch znaczeniach: w ujęciu szerszym dotyczącym ludzi i rzeczy, w ujęciu węższym dotyczącym tylko ludzi.

Kieruje się ludźmi a zarządza się innymi czynnikami wytwórczymi (jakością, procesem).

III. FUNKCJE ZARZĄDZANIA

We współczesnym przedsiębiorstwie wyróżnia się następujące funkcje zarządzania:

• planowanie

• organizowanie oraz zarządzanie zasobami ludzkimi

• kierowanie (w węższym znaczeniu - osoba kierownika)

• kontrola

Wymienione funkcje zawierają szereg rozbudowanych modułów:

• Formułowanie celów

• Obejmuje kierowanie wiązką celów (zbiorem celów)

• Planowanie strategiczne

• Plan relacji z otoczeniem - długookresowe

• Ustalanie efektywności organizacyjnej

We współczesnych dużych organizacjach trzeba ustalić jak będziemy oceniać efektywność całości. Np. firma zdywersyfikowała, działają w kilku różnych sektorach, produkują różne wyroby dla różnych klientów przy pomocy różnych technologii.

Funkcja organizacji i zarządzania zasobami ludzkimi. Organizowanie struktur.

Zarządzanie zasobami ludzkimi:

• rekrutacja i selekcja kadr

• szkolenie i doskonalenie

• mierzenie wyników pracy

E Czego w praktyce dotyczy mierzenie pracy?

• Pracy indywidualnej danego pracownika na danym stanowisku

• Pracy zespołowej

Zespoły robocze - zespół projektowy

Kierowanie w węższym ujęciu.

Motywowanie związane jest z osobą kierownika, najczęściej w praktyce.

KOMUNIKOWANIE SIĘ

W praktyce, ważne są kanały komunikacyjne czyli pewne drogi którymi płyną informacje.

• prowadzenie ludzi i sprawowanie przywództwa

• rozwiązywani problemów i kreatywność

• rzeczą kierownika jest rozwiązywanie problemów

Rp O

Problem identyfikacji lub zagrożeń. Niewykorzystane okazje rodzą problemy w funkcjonowaniu i rozwoju firmy, np. branża komputerowa - rozwój techniki jeden wielki ciąg okazji gdzie pojawiły się w innych firmach nie wykorzystane.

KONTROLA

Współcześnie w ramach funkcji zarządzania stosuje się:

Kontrolę strategii - kontrola założeń, kontrola celów strategicznych , kontrola implementacji - wdrażania strategii.

• Projektowanie efektywnej kontroli systemów w duży firmach procesy kontrolne stanowią element systemu .Istnieje system kontroli jakości gdzie wszelkie nieprawidłowości są wychwytywane

• Komputerowe wspomaganie zarządzania. Kontrola wykorzystujące programy komputerowe. Skraca się czas procesów kontrolnych. Możliwość jednoczenia kontroli i korekty. Elementy sterowania - wykorzystać odchylenie

• Problematyka informacyjna. Powszechne stosowanie systemów informatycznych w zarządzaniu i ich wykorzystanie w systemach wspomagania decyzji.

Współcześnie planowanie i kontrola szczególnie w odniesieniu do procesów technologicznych i produkcyjnych odbywa się w czasie rzeczywistym, pewien zestaw narzędzi -gdzie można wyprodukować.. Wykorzystuje tzw. aparat matematyczny do zapewnienia jakości produkcji. W metodzie statystycznej kontroli partii wyrobów.

IV. PROBLEMY ZARZĄDZANIA

Źródła władzy kompetencje

Formalne materialne intelektualne

podstawa podstawa podstawa

do do do

Administrowania zarządzania przewodzenia

• prawo zwyczajowe normy prawne

• kontrola nad zasobami

• dostęp do informacji

• zdolność do pokonywania niepewności

• dysponowanie pewnymi materialnymi zasobami wykorzystywane do wyprzedzania biegu wydarzeń

V. KONCEPCJE ZARZĄDZANIA

Zarządzanie może odbyć się w oparciu o różne koncepcje w rożnych formach i technikach np. zarządzanie przez cele, zarządzanie przez wyjątki, przez konflikt.

Kryterium dominujące narzędzie zarządzania

• Zarządzanie jako wykonywanie władzy organizacji

Przymus przetarg gra organizacyjna

Wpływa na zachowania ludzi wykorzystując przymus, przetarg, grę organizacyjną.

Jak wykorzystać przetarg przy formowaniu strategii. Do strategii dochodzi więc w drodze przetargu lub gry organizacyjnej (gry interesu).

• 
  
  Koncepcja zarządzania administracyjnego

Przepisy prawne przymus administracyjny

• Koncepcja zarządzania finansowego

Bazuje na samodzielności podmiotów decyzyjnych maksymalizujących efekty ekonomiczne na podstawie informacji finansowych np. tzw. inżynieria finansowa.

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM FINANSOWYM -gdy firma bazuje na finansowaniu obcym.

VI. EWOLUCJA

Wg szkół …. Doczytać w Stonerze

PODEJŚCIE PROBLEMOWE

Przedstawia się głównie problemy jakie pojawiły się w teorii i praktyce zarządzania w ujęciu chronologicznym.

LATA 50 - teoria „XY”

• programowanie

Teoria z obszaru motywacji zakładająca różne podejście człowieka jako obiektu motywacji ze względu na jego dominujące cechy. Jedna z tej teorii zakładała że człowiek z natury jest jednostką aktywną, i praca sprawia mu przyjemność, a druga zakłada, ze człowiek z natury jest leniwy, - przeciwstawne traktowanie człowieka.

PROGRAMOWANIE - było odpowiedzią na konieczność zwiększania skali produkcji i jej efektywności po coraz niższym koszcie. Wiązała się problemem optymalizacji

• skali produkcji

• kosztów

OPTYMALIZACJA - szukać rozwiązań najlepszych, dotyczyła w praktyce także zagadnień jak np. przemieszczanie wyrobów z różnych zakładów do różnych magazynów. To optymalizacja dotyczyła minimalizacji łącznych kosztów.

OPTYMALIZACJA STRUKTURY PRODUKCYJNEJ (struktury asortymentowej). W praktyce optymalizacja dotyczyła różnych zagadnień i procesów a wielkościami optymalizowanymi były najczęściej łączne koszty lub masa zysków (łączny zysk).

LATA 60 - sygnalizowały trzy problemy.

• zarządzanie przez cele

• praca grupowa

• wzbogacenie pracy

ZARZĄDZANIE PRZEZ CELE - stanowiło pierwszą próbę zaangażowania podwładnych w proces realizacji celów poprzez ich współuczestnictwo w ich ustalaniu. Cel nie był naukowy, cele konsultowane, chodziło o problem.

PRACA GRUPOWA - wiązała się z coraz szerszy stosowaniem grupowego wykonywania zadań. Dane zadanie wymagało pewnego zespołu. Konieczność wypracowania systemów motywacji zbiorowej (danego zespołu).

WZBOGACANIE PRACY - to odpowiedź na mankamenty zbyt dużej specjalizacji pracy z poprzednich etapów rozwoju zarządzania. Ujemne skutki - stres, monotonia. Spowodowały odwrotną tendencję. Nabywane dodatkowych kwalifikacji umożliwiających pracę na innych stanowiskach jako zastępstwo lub w pewnych okresach.

LATA 70

• planowanie strategiczne

• analiza wartości

• budżet o podstawie zerowej

• zarządzanie partycypacyjne

PLANOWANIE STRATEGICZNE- stanowi odpowiedź na dominującą rolę problemów w otoczeniu do funkcjonowania i rozwoju firmy oraz konsekwencją założenia, że zmiany w otoczeniu da się w pełni przewidzieć , a kwestią jest dobór metod. W jego wyniku ustalono strategię jako ścieżkę dojścia do założonych celów firmy (długookresowe).

ANALIZA WARTOŚCI - podejście zakładające istotną rolę permanentnych i systematycznych usprawnień, wyrobów i procesów w kontekście wzrostu wydajności efektów po raz pierwszy przyjmowano założenie o tworzeniu hipotetycznych, idealnych cech danego wyrobu.

BUDŻET O PODSTAWIE ZEROWEJ - rozwiązanie ze sfery tzw. budżetowania czyli planowania, z równoczesnym przydziałem zadań, środków finansowych. Tradycyjny budżet zakłada korektę in plus, in minus w obie strony. Odwrotną koncepcją jest budżetowanie o podstawie zerowej, w której zakłada się, że dana komórka organizacyjna w każdym kolejnym okresie musi na nowo uzasadnić konieczność swojego instrumentu z równoczesnym.

Po raz pierwszy koncepcja została wprowadzona w jednostkach administracji federalnej USA.

ZARZĄDZANIE PARTYCYPACYJNE - dalsza ewolucja koncepcji zarządzania przez cele z rozszerzeniem partycypacji tnie tylko na cele ale także na styl kierowania, wyrażane opinie i sposoby ich uwzględniania przez kierownika.

LATA 80 -

• zarządzanie jakością

• koncepcja organizacji i produkcji dokładnie na czas

• kajzen, TQN, kultura organizacyjna

ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ - odpowiedź praktyki na zbyt duże koszty złej jakości, braków w powiązaniu z coraz większą skalą produkcji. Oznacza poszerzenie pojęcia jakości sposobów jej zapewniania, oraz wdrożenie systemów w tym zakresie.

PRODUKCJA DOKŁADNIE NA CZAS - koncepcja produkcji tzw. bezzapasowej zakładająca bardzo dobrą znajomość zagadnień logistycznych i możliwości ich wykorzystania. Prowadzi to do dużych oszczędności w kosztach, owocuje wzrostem wydajności. Koncepcja umożliwia stosowanie nowych form organizacji pracy i produkcji oraz nowych form powiązań między przedsiębiorstwami.

C.KAJZE - metoda zakładająca nadrzędną rolę ciągłych, drobnych, usprawnień w tworzeniu jakości.

D. TQM - metoda zarządzania firmą poprzez jakość. Współcześnie zakłada konieczność podejścia procesowego oraz rolę pracowników w świadomym kreowaniu jakości.

KULTURA ORGANIZACYJNA - pierwszy z elementów tzw. miękkich czynników zarządzania oznacza wypracowanie systemu norm i wartości obowiązujących w organizacji i wyznawanych przez pracowników dla zwiększania efektywności procesu funkcjonowania i rozwoju firmy.

LATA 90

• organizacja ucząca się

• kształtowanie kultury organizacji

• zarządzanie kompetencjami

• szczupła organizacja

ORGANIZACJA UCZĄCA SIĘ- koncepcja zakładająca bazowanie na wiedzy jako dominującym czynniku rozwoju firmy. Zakłada konieczność znajomości mechanizmów tworzenia, pozyskiwania i przechowywania i wykorzystywanie wiedzy oraz jej przekształcania z wiedzy niejawnej (ukrytej) we wiedzę jawną. Koncepcja w trakcie dynamicznego rozwoju.

KSZTAŁTOWANIE KULTURY ORGANIZACJI - współcześnie ranga tej koncepcji wzrasta w wyniku tendencji do globalizacji, przechodzenia firm do konkurowania na rynkach międzynarodowych i globalnych. W konsekwencji konieczność dopasowania kultury organizacyjnej jednostek współpracujących np. filia korporacji.

ZARZĄDZANIE KOMPETENCJAMI - kompetencje traktuje się obecnie jako właściwe dla organizacji oznaczają one zdolność do tworzeni tzw. wartości dodanej w różnych ogniwach tzw. łańcuch wartości Portera. Przedsiębiorstwo powinno umieć identyfikować, rozwijać i chronić własne kluczowe kompetencje, których zaletą jest możliwość wykorzystani tych w sektorach nie pokrewnych np. firma Sony dysponował kluczową umiejętności w postaci zdolności do miniaturyzacji.

SZCZUPŁA ORGANIZAJCA - koncepcja związana z „wyprowadzenia” pewnych aktywów lub rodzajów działalności z firmy np. działalność socjalną, transportową, usługową, księgową w konsekwencji dąży się do pozostawienie tych procesów (rodzajów działalności), które faktycznie tworzą wartość. Wymaga rozwagi, nieuleganiu modzie. Współcześnie organizacja tzw. inteligentna tzw. Frachtalna - fabryka przeprojektowana.

ORGANIZACJA INTELIGENTNA -po części wiąże się z koncepcją organizacji opartej na wiedzy oraz z koncepcją tzw. …………… , która bardzo często sprowadza się do tzw. gry na zasobach.

KONCEPCJA FRACHTALNEJ FABRYKI - frachtal pochodzi z fizyki i oznacza pewną całość złożoną z identycznych części jak całość. Tzw. frachtalny zakład wytwórczy zakłada, że poszczególne jej jednostki np. wydziały prowadzone są i rozliczane w oparciu o tzw. klienta wewnętrznego.

Przeprojektowanie związane jest w praktyce z procesami restrukturyzacji oraz z podejściem procesowym w zarządzaniu firmom. To podejście procesowe ma miejsce np. w systemach

Zarządzania Jakością, środowiskiem opartych na normach ISO, ISO 14001.

PODEJŚCIE PROCESOWE W ZARZĄDZANIU

Jest ważne bo jest wykorzystywane w dwóch sferach.

Podejście procesowe współcześnie wykorzystywane jest w procesach tworzeni wartości a szczególnie tworzenia wartości dodanej, która w praktyce oznacza osiąganie, przez firmy ponad przeciętnej marży zysku w danym sektorze.

To podejście procesowa ma a zastosowanie w konstrukcji głównych systemów zarządzania. W tym zarządzanie jakością i zarządzanie środowiskiem, współczesne normy ISO pozwalają stworzyć zintegrowany system.

ZALETY PODEJŚCIA PROCESOWEGO:

Podejście procesowe to zbiór działań w których wykorzystuje się zasoby do przekształcania tzw. wejść w tzw. wyjścia. Wejście - surowce, materiały, tzw. dane wejściowe.

W podejściu procesowym operuje się pojęciem tzw. klienta wewnętrznego. Procesy powinny być monitorowane w celu weryfikacji i skuteczności oraz ich ulepszaniu.

Procesy stanowią ważny element doskonalenia i rozwoju organizacji ponieważ istnieje możliwość ich projektowania przeprojektowywania. Trzeba do nich dostosowywać struktury organizacyjne w firmie, są podstawą opracowywania systemów m. in. Zarządzania jakością. Zarządzanie procesami wymaga często działań będących w opozycji do tradycyjnej hierarchicznej struktury organizacyjnej.

KATEGORIE PROCESÓW

1. Procesy związane z rozwojem biznesu. Badania rynku, opracowywanie ofert. Kreowanie i zarządzanie szansami biznesowymi.

2. Procesy rozwoju produktu

• Identyfikacja potrzeb rynku

• Wprowadzenie nowego produktu na rynek

3. Procesy obsługi klienta

• obsługa klienta

• obsługa reklamacji

• obsługa gwarancyjna

• obsługa pytań ofertowych i ankietowanie klientów

4. Procesy dostarczania produktów

• Wybór dostawców i współpraca z nimi

• Dystrybucja

• Zarządzanie zapasami

• Fakturowanie

• Windykacja należności

5. Procesy zarządzania finansami

• Budżetowanie

• Zarządzanie środkami płynnymi

• Raportowanie wyników

• Zarządzanie lokatami

6. Procesy zarządzania kadrami

• Planowanie kadrami

• Nabór i zwalnianie pracowników

• Szkolenia

• Monitorowanie efektywności pracy

7. Procesy zarządcze i administracyjne

• Zarządzanie informacją

• Zarządzanie środkami trwałymi

• Przydzielanie zasobów

• Planowanie strategiczne i taktyczne

---