PLANOWANIE

JAKO
FUNKCJA ZARZĄDZANIA

Planowanie w procesie zarządzania jest logicznie i chronologicznie pierwsze. Jest czynnością koncepcyjną i preparacyjną. Dotyczy przyszłości. Opiera się na analizie aktualnych i prognozowanych warunków.

Planowanie - ustalanie celów i projektowanie sposobów realizacji przyszłych działań, oparty

na identyfikacji i analizie obecnych oraz przewidywanych przyszłych warunków.

Plan - optymalny, wystarczająco dobry projekt powadzenia przyszłych działań, wybrany

spośród wielu alternatywnych możliwości, respektujących obecne i przyszłe warunki

działania, czyli decyzją. Ma charakter dyrektywny (tzn. dopóki się nie zmieni, dopóty

wewnętrzne podmioty instytucji, których ten plan dotyczy są zobowiązane do jego

realizacji)

Planowanie polega na poszukiwaniu odpowiedzi na pytania:

Po co? - cel

Kiedy? - termin

Czym? - zasoby

Kim? - zasoby ludzkie

Ile? - potrzeby

Jak? - technologia

Podział planów:

Kryterium przedziału rzeczowego (przedmiotowego):

• Całościowe - dotyczące całej instytucji

• Odcinkowe - dotyczące wyodrębnionych obszarów np. funkcjonalne, terytorialne

• Kompleksowe - dotyczące kilku powiązanych obszarów działania (konstrukcja wyrobu,

produkcja, zaopatrzenie, serwis)

Kryterium czasowego horyzontu planowania:

• Długookresowe (> rok)

• Średniookresowe (kwartał - rok)

• Krótkookresowe (miesięczne, dekadowe, tygodniowe, dzienne, zmianowe)

Zasady sporządzania planów

1. Zasada chronologicznej kolejności planowania i działania

2. Zasada hierarchiczności planowania

3. Zasada współdziałania kompetentnych podmiotów

4. Poparcie ze strony naczelnego kierownictwa

5. Zasada integracji planowania i kontroli

6. Zasada adekwatności planowania do aktualnych i przewidywanych warunków

Procedura planowania

Cechy dobrych planów

• • ambitne, ale wykonalne

• • racjonalne, oparte na wiedzy i doświadczeniu

• • elastyczne, dopuszczające możliwość zmian w trakcie realizacji

• • spójne, zgodne co do kierunków

• • operatywne, uruchamiające odpowiednie działania

• • kompletne, zawierające wszystkie, ale tylko istotne elementy

• • terminowe, zawierające horyzont czasu, na jaki są sporządzane

• • celowe, posiadające określony sposób działania

• • komunikatywne, zrozumiale sformułowane

• • odpowiednio długookresowe, stosownie do wagi problemu

• • odpowiednio szczegółowe oraz sprawne

PLANOWANIE STRATEGICZNE

1. Planowanie długookresowe, mające zasadniczo charakter jakościowy

2. Planowanie nadrzędne w stosunku do pozostałych planów instytucji

3. Planowanie, którego przedmiotem są problemy o największym znaczeniu dla przetrwania i rozwoju instytucji

4. Planowanie o charakterze kompleksowym, identyfikujące, analizujące i prognozujące wiele czynników oraz formułujące globalne cele instytucji

PROCEDURA
PLANOWANIA STRATEGICZNEGO

TYPY PLANÓW STRATEGICZNYCH

Strategie całościowe -

decyzja o dziedzinach działalności instytucji

Strategie rodzajów działalności -

decyzja o sposobach dążenia do

konkurencyjności w poszczególnych

dziedzinach

Strategie funkcjonalne -

decyzja sposobie wspierania strategii

rodzajów działalności na poziomie

funkcjonalnym

PLANOWANIE OPERACYJNE

1. Planowanie średnio- i krótkookresowe, konkretyzujące plany strategiczne

2. Planowanie, którego przedmiotem są problemy specyficzne dla określonych aspektów działalności

3. Planowanie oparte na identyfikacji, analizie i prognozowaniu tych czynników, które są ważne dla określonego aspektu

4. Planowanie mające zasadniczo charakter ilościowy oraz w znacznym stopniu ustrukturyzowane

5. Planowanie, które w bardzo precyzyjny sposób ustala określone sposoby działania

SYSTEMATYKA PLANÓW

OGÓLNE METODY PLANOWANIA I PROGNOZOWANIA

Metoda planowania - dobór określonych technik postępowania w procesie prognozowania i planowania oraz intensywność i kolejność ich stosowania.

METODY PLANOWANIA STRATEGICZNEGO

Analiza silnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń (SWOT)

1. Ustalenie kluczowych wewnętrznych i zewnętrznych czynników długookresowego powodzenia organizacji

2. Identyfikacja kluczowych czynników wewnętrznych (silne i słabe strony)

3. Identyfikacja kluczowych czynników zewnętrznych (szanse i zagrożenia)

4. Kojarzenie ze sobą czynników wewnętrznych i zewnętrznych, których kombinacja pozwala na przyjęcie celów kierunkowych

Metody pozycyjne (np. benchmarking)

1. Identyfikacja kluczowych wymiarów pozycji strategicznej danej organizacji.

2. Ustalenie pozycji strategicznej w każdym ze zidentyfikowanych, ważnych wymiarów oraz syntetyczna ocena ogólnej pozycji strategicznej danej organizacji.

3. Wyznaczenie wymiarów pozycji strategicznej wymagających usprawnienia oraz sformułowanie kierunkowych sposobów realizacji poprawy.

Metody portfelowe (np. metoda BCG)

1. Ustalenie wymiarów analizy portfela produktów

2. Ustalenie skali ocen perspektywicznej atrakcyjności produktów w każdym z wymiarów

3. Zbudowanie macierzy analizy portfela produktów

4. Interpretacja atrakcyjności poraz sformułowanie zaleceń strategicznych

Metody scenariuszowe

1. Ustalenie stałych trendów rozwojowych zachodzących w otoczeniu.

2. Ustalenie zmiennych czynników otoczenia oraz najbardziej prawdopodobnych kierunków ich rozwoju.

3. Ustalenie skończonej liczby przyszłych „scenariuszy rozwoju sytuacji”. Scenariusze te są kombinacją stałych oraz niepewnych trendów rozwojowych otoczenia.

4. Identyfikacja podstawowych zasobów i kompetencji organizacji.

5. Sformułowanie działań, które powinna podjąć dana organizacja (zbiór strategii)

Metody planowania strategicznego na poziomie rodzajów działalności

4

metody zalgorytmizowane - stosowanie ścisłych, sformalizowanych technik ilościowych

Grupy metod planowania

Konkurencja wewnątrz sektora

Zagrożenie wynikające z możliwości wejścia do sektora nowych firm

Siła przetargowa odbiorców

Siła przetargowa dostawców

Zagrożenie ze strony produktów substytucyjnych

Strategiczna kontrola

Wdrożenie strategii: określenie środków i celów

Warunki otoczenia

System wartości i zapatrywania naczelnego kierownictwa

Długoterminowe zamiary przedsiębiorstw

Określenie strategii: poszukiwanie, formułowanie i ocena strategii

Strategiczna analiza: przedsiębiorstwo a otoczenie

budżety

• rzeczowe -

np. rzeczowy plan zaopatrzenia

• finansowe -

np. plan kosztów

projekty

np. harmonogram uruchomienia inwestycji

programy

np. roczny plan marketingowy

Plany operacyjne

Plany strategiczne

metody heurystyczne - mieszane stosowanie sformalizowanych technik ilościowych oraz metod jakościowych

metody jakościowe - stosowanie jakościowych metod przetwarzania i interpretacji informacji

SYSTEM PLANÓW INSTYTUCJI

Wybór optymalnych sposobów działania

Konstrukcja alternatywnych sposobów działania

Wybór optymalnej wiązki celów

Konstrukcja alternatywnych celów organizacji

Identyfikacja i analiza aktualnych warunków wewnętrznych i zewnętrznych

Prognoza i analiza przyszłych warunków wewnętrznych i zewnętrznych

---