Magia a Kula- B. Malinowski

W tubylczej koncepcji Kula magia urasta do najważniejszej sprawy, jest przywoływana, gdy w grę wchodzą sprawy o żywotnym znaczeniu

Magia rządzi ludzkim losem. Człowiek jest zabawką w rękach potęg czarnej magii ( tauvara'u- sprowadzają epidemie, tokway- zsyłaja rwące bóle, malukwausi- to latające czarownice, jednak rzadko uruchamiają swoje potencjalne moce, pojawiają się jedynie w dramatycznych momentach np. śmierci. Bwaga'u- czyli czarownicy w ludzkich postaciach, wywołują zdecydowanie większy strach, ponieważ znajdują się jakby bliżej.)

Magia- daje zdolność niszczenia ludzkiego życia tym nadprzyrodzonym istotom, ale także daje człowiekowi możliwość obrony przed nimi, moc panowania nad przyrodą, stanowi obronę przed niebezpieczeństwami.

Przełomowe sytuacje w życiu człowieka posiadają magiczny odpowiednik. Po narodzinach dziecka następuje obrzęd magiczny mający na celu zapewnienie mu powodzenia.

Magia może być wykorzystywana do różnych celów, zarówno dobrych jak i złych. Dlatego też istnieje specjalna magia mająca na celu stępienie bądź unicestwienie magii szkodliwej.

Także takie uczucia jak nienawiść czy złość znajdują odzwierciedlenie w magii, daje ona początek czarownictwu, które określane jest mianem bulubwalata.

Istnieje także magia ogrodnictwa i rybołówstwa. Obrzędy i formuły nie są równoległym dodatkiem do poczynań gospodarczych, wiara w magię jest zasadniczą siła psychologiczną, która umożliwia organizację i systematyzację wysiłku ekonomicznego.

Poglądy krajowców na pochodzenie magii

Magia nie jest stworzona ani wynaleziona. Jest przekazywana jako rzecz, która istniała od zawsze. Jest częścią składową wszystkiego, co w sposób żywotny dotyczy człowieka.

Formuła magiczna i jej podmiot pojawiły się równocześnie.

We wszystkich przekazach mitycznych znajdujemy cos w rodzaju petitio principii, z jednej strony znajdujemy odpowiedź jak dana magia powstała, jednak z drugiej strony przedstawiają magię jako coś będącego już w gotowej postaci. W odczuciu tubylców mity nie informują jak magia powstała, ale w jaki sposób znalazła się w zasięgu danej grupy terytorialnej. Magia wyszła z podziemi lub też została dana przez istoty nadludzkie lub praprzodków. Magię ofiarowywał jeden człowiek drugiemu, z reguły ojciec synowi.

Cechą magii jest niepodatność na jakiekolwiek zmiany, bo istniała od zawsze, stwarza lecz nie jest tworzona.

Magia pojmowana jest jako coś na wskroś ludzkiego, jest wyrazem i stwierdzeniem władzy człowieka nad naturą, ale także przekazywaną przez tradycję władzą nad jego dziełami i wytworami.

Magia jest rodzajem pomostu pomiędzy rzeczywistością a światem nadnaturalnym, w którym rozgrywa się mit, jest elementem ciągłości tradycji z czasami przodków. Identyfikuje się ja z nadnaturalnymi mocami, część tej mocy mogła się zagubić, ale nigdy nic nie może być dodane. W rzeczywistości jednak magia musi się stale zmieniać, gdyż pamięć ludzka nie jest w stanie przekazać wszystkiego dosłownie, formuła magiczna jest cały czas przekształcana.

Magia uważana jest za rzecz naturalną.

Magia = formuła + obrzęd + wykonawca

Wzajemne znaczenie tych czynników nie jest jednakowe, zaklęcie (megwa) jest najważniejszą częścią, to właśnie je trzyma się w sekrecie i przekazuje dalej osobom wtajemniczonym. Siła magii tkwi w zaklęciu. Wiedza o przebiegu obrzędu jest własnością ogółu.

Zaklęcie wypowiadane w sposób bezpośredni bez obrzędów towarzyszących

Zaklęcia, którym towarzyszą proste obrzędy nasycenia (impregnacji magicznej)

Zaklęcia. którym towarzyszy obrzęd przeniesienia ( transferencji magicznej)

Zaklęcia z towarzyszącymi ofiarami i inwokacjami

Umysł (nanola) - inteligencja, zdolność krytycznego myślenia, zdolność uczenia się formuł magicznych , także wartości moralne- mieszczę się w krtani. Natomiast pamięć mieści się głębiej- w brzuchu.

Siła magii nie tkwi przedmiotach, mieści się wewnątrz człowieka i może się wydostać na zewnątrz tylko za pośrednictwem głosu.

Tabu( bomala) obowiązujące wykonującego magię

Brzuch uważany jest za przybytek magicznej siły, dlatego też występują ograniczenia w spożywaniu pożywienia.

- nie wolno spożywać ryby. Która przywoływana jest w zaklęciu

- należy zaprzestać jedzenie gdy usłyszy się szczekanie psa o którym mówi się w formule Ka'ubanai

- czarownikowi ogrodowemu nie wolno spożywać pochodzących z nowych zbiorów

Nie ma wyraźniej zasady czemu nie wolno spożywać danej substancji wymienionej formule, istnieje jedynie obawa, że w ten sposób zaklęcie może zostać uszkodzone.

Niektóre tabu wiążące czarownika występują stale (człowiek znający magię Kayga'u nie może jeść, gdy hałasują dzieci), natomiast inne czasowo (abstynencja seksualna podczas odprawiania pierwszych obrzędów Kula)

Spełnienie tabu nie jest jedynym warunkiem pozwalającym na sprawowanie pewnych form magii, w wielu przypadkach najważniejszym warunkiem jest posiadanie członkostwa danej grupy społecznej, tego kto jest potomkiem mitycznego pierwszego posiadacz magii.

W zaklęciach znajdujemy szereg imion zaczynający się od mitycznego bohatera aż po obecnego wykonującego magię. (Ważne genealogiczne pochodzenie czarownika)

Pokala- zapłata uiszczona krewnemu z linii macierzystej, który decyduje się przekazać znajomość magii

Laga- nabycie praw do magii od człowieka obcego

Magię możemy podzielić na magię systemową oraz na niezależne obrzędy i formuły. Niektóre obrzędy są niezależne od innych, można je stosować bez żadnych uzupełnień (np. zaklęcia magii wiatru, formuły przeciwko bólom zębów)

Magia systemowa składa się z kolejno powiązanego ze sobą zespołu zaklęć i obrzędów, z których żaden fragment nie może zostać oderwany od całości. Taka seria jest zawsze blisko powiązana z jakąś czynnością ( np. budowanie czółna, zamorska podróż Kula) Równoległy postęp w pracy i w odprawiani zabiegów magicznych jest nieodłączny, ponieważ zgodnie z wyobrażeniami tubylców praca wymaga magii, a magia posiada znaczenia tylko jako nieodłączny składnik pracy.

Rezultaty zastosowania magii są stale obserwowane i uważa się je za fakty oczywiste , uznawane są także za coś zasadniczo różnego od rezultatów pozostałych czynności ludzkich. Tubylcy doskonale zdają sobie sprawę, że szybkość i skuteczność łodzi zawdzięcza się budowniczemu oraz materiałowi, lecz magia dodaje coś jeszcze do wybudowanego czółna, dodaje coś co przypomina właściwości mitycznego czółna. Język zaklęć wyraża tę wiarę poprzez stałe aluzje do mitu.

Każdej formie magii towarzyszy z nią związany znak magiczny- kariyala ( gwałtowne zaburzenia przyrodzie, np. grzmot i błyskawica, w pewnych rormach magii Kula będzie widoczna tęcza) W niektórych rodzajach magii symptom pojawia się zawsze, w innych kariyala pojawia się po śmierci czarownika.

Podczas pewnych uroczystości oczekuje się obecności duchów. Kiedy magia jest nieodpowiednio odprawiana „dychy stają się złe”. Czasem duchy pojawiają się w snach czarowników i mówią im co maja czynić, działaja jako doradcy i pomocnicy. Wypełniają funkcję strażnika tradycji.

---