MIKROBIOLOGIA - 17.02.2012r.

Czynniki predysponujące do zakażeń dróg oddechowych:

• < 5 r.ż

• >60 r.ż

• palenie tytoniu

• warunki socjalne - zagęszczenie ludzi

• uszkodzenia błon śluzowych

Podział zakażeń:

• endogenne

• egzogenne

• górnych dróg oddechowych

• dolnych dróg oddechowych

• swoiste ( wywoływane przez jeden rodzaj bakterii) - gruźlica, twardziel, cuchnący nieżyt nosa, błonica, krztusiec

• nieswoiste

• szpitalne - HAP - hospital acquired pneumonia (VAP - zapalenie płuc związane z respiratorem)

• pozaszpitalne - CAP - community acquired pneumonia

GÓRNE DROGI ODDECHOWE

1. OTITIS MEDIA - zapalenie ucha środkowego

2. SINUSITIS - zapalenie zatok

3. PHARYNGITIS - zapalenie gardła

4. TONSILLITIS, ANGINA - zapalenie migdałków

5. LARYNGITIS - zapalenie krtani

6. EPIGLOTTITIS - zapalenie nagłośni

7. NOSOPHARYNGITIS - zapalenie jamy nosa i gardła

8. PHARYNGOTONSILLITIS - zapalenie gardła i migdałków

9. ENT = ear, nose, throat - zapalenie nosa, ucha i gardła

10. RHINITIS - zapalenie nosa

DOLNE DROGI ODDECHOWE

1. BRONCHITIS - zapalenie oskrzeli

2. TRACHEOBONCHITIS - zapalenie tchawicy i oskrzeli

3. BRONCHIOLITIS - zapalenie oskrzelików

4. PNEUMONIA - zapalenie płuc

1. PNEUMONIA LOBARIS - płatowe

2. BRONCHOPNEUMONIA - odoskrzelowe

3. PNEUMONIA INTERSTITALIS - śródmiąższowe, atypowe

1. chlamydiowe, mikoplazmowe, legionellozowe

Czynniki etiologiczne zakażeń górnych dróg oddechowych

Zakażenie	Etiologia
ostre zapalenie gardła i/lub migdałków	wirusy 70-85% u dzieci, 90-95% dorośli, Rhino-, Corona-, Adeno-, EBV, Coxsackie, Herpes, Simplex, Parainfluenza, Influenza virus, bakterie 15-30% u dzieci, 5-10% u dorosłych, Streptococcus pyogenes, Streptokoki grupy C i G, Arcanobacterium haemolyticum, Corynebacterium diphteriae, Mycoplasma pneumoniae, Neisseria gonorrhoeae, Spirocheta, Fusobacterium,
częste nawroty zapaleń gardła i migdałków (3-6 epizodów na rok)	nieskuteczność penicyliny może wynikać z obecności drobnoustrojów wytwarzających beta-laktamazy H.influenze, parainfluenze, Moraxella catarrhalis, S.aureus zapalenia gardła o etiologii paciorkowocowej - badania mikrobiologiczne wykrywające antygen S.pyogenes , u dzieci potwierdzenie wymazem z gardła jeśli czułość zastosowanego testu wynosi <90%
Ostre zapalenie ucha środkowego	S.pneumoniae, H.influenzae, M.catarrhalis, S.pyogenes, S.aureus, M.pneumoniae, Enterobacteriace, P.aureginosa, bakterie beztlenowe
Ostre zapalenie jamy nosowej i zatok	bakterie 90% - S.pneumoniae, H.influenzae, M.catarr…, S.pyogenes wirusy 10% - Influenzae, Parainfluenzae, Adeno-, Rhino-
przewlekłe zapalenie zatok	S.aureus, pałeczki Gram (-), beztlenowce, S.pneumoniae, H.influenzae, M.catar…, S.pyogenes
zapalenie nagłośni	Haemophilus ingluenzae typ b - najczęstsza przyczyna ZOMR i posocznicy u dzieci, inne serotypy jednak tez wywołują te choroby

Czynniki etiologiczne zakażeń dolnych dróg oddechowych

Zakażenie	Etiologia
ostre zapalenie oskrzeli i oskrzelików	wirusy (>90%) - RSV, Metapneumovirus, Influenzae, Parainfluenzae, Adeno-, Rhinovirus ~ 1% Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pnemoniae nie zaleca się stosowania antybiotyków w ostrym zapaleniu oskrzeli/oskrzelików, przy kaszlu przedłużającym się powyżej 14 dni może być wskazane podawanie makrolidów (podejrzenie krztuśćca)
zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc	Rhinovirus (20-25%), Influenzae, Prainfluenzae, RSV, Corona, Adenovirus, bakterie (50%) - H.influenzae, S.pneumoniae, M.catarr…, M. pneumoniae, Ch.pneumoniae
pozaszpitalne zapalenie płuc	noworodki do 20 życia - dnia S.galactiae, Enterobacteriacae, CMV, Listeria monocytogenes od 3 tygodnia do 3 m-ca życia - Chlamydia trachomatis, RSV, Parainfluenzavirus, S.pneumoniae, Bordetella pertusis, S.aureus niemowlaki i dzieci od 4 miesiąca do 4 r.ż. - RSV, Influenza, Parainfluenza, Adeno, Rhinovirus, Strepto. pneumoniae, H.infl, Mycoplasma pneumoniae- ATYPOWA dzieci od 5 do 15 roku życia - Mycopl.pneuminiae , Chlamyd.pneumoniae, S.pneumoniae dorośli - S.pneum, Mycopl.pn, Chlamyd.pn, Legionella pneumop? osoby w podeszłym wieku i/lub ze schorzeniami towarzyszącymi - S.pneuminiae, S.aureus (pogrypowe), M.catarr, H.influenzae (PoChP), Enterbacterium/K.pneuminiae/, Pseudomonas aerug., L.pneumophi…Ch.pneuminiae, M.pneiumianieieiei xD , bakterie beztlenowe
zapalenie płuc rozwijające się podczas pobytu w szpitalu	oddziały zachowawcze - E.coli, Enterobakter sp, K.pneumoniae, P.aeruginosa, S.aureus /MRSA/, S.pneumoniae, H.infl, M.pneum, C.pneum, wirusy oddziały intensywnej terapii - P.aureginosa, A.baumanii, E.Coli, Enterobacter sp., K.pneumoniae, S.marscescens, S.aureus / w tym MRSA/, L.pneumphila, H.infl,
zachłystowe zapalenie płuc	flora mieszana, beztlenowce
zapalanie płuc rozwijające się podczas pobytu w szpitalu	wczesne zapalenie płuc ≤ 4 dni od chwili przyjęcia na oddział, u chorych nieobciążonych czynnikami ryzyka - drobnoustroje górnego układu oddechowego - te, które są wynikiem pozaszpitalnych zakażeń, zapalenie płuc S.pneumoniae, H.infl, M.cattar. późne ≥ 5 dni, głównymi czynnikami są grzyby (Candida, Aspergillus, Pneumocistis fivroci ? oraz pałeczki Legionella, u chorych z późnym szpitalnym zapaleniem płuc - G(-) lub S.aureus
zapalenie płuc związane z respiratorem	wczesne - aspiracja drobnoustrojów w trakcie lub przez intubacją, do 48h od intubacji, S.aureus (MSSA), H.infl, S.pneum późne - po 48h u tych, u których nie było objawów wcześniej, S.aureus (MRSA), P.aeruginosa, A.baumanii

DIAGNOSTYKA

• wymaz z gardła

• ropa (ropień migdałków lub tylnej ściany gardła)

• materiał z zatok obocznych nosa

• plwocina

• popłuczyny oskrzelowo-pęcherzykowe = BAL

• wydzielina z dolnych dróg oddechowych (bronchoaspirat)

• wymaz szczoteczkowy

• wysięk opłucnowy

• krew

GÓRNE DROGI ODDECHOWE

• zapalenie gardła i migdałków

• wymaz z miejsc chorobowo zmienionych

• zapalenie zatok

• punktat zatok

• wymaz z nosa i tylnej ściany gardła - TYLKO U DZIECI!

• ostre zapalenie ucha środkowego

• ropa po nacięciu błony bębenkowej

• przewlekłe zapalenie

• wydzielina z ucha zewnętrznego

MATERIAŁ DO BADAŃ NA NOSICIELSTWO

• wymaz z przedsionka nosa (S.aureus, Staphylococcus sp.)

• wymaz z jamy nosowo - gardłowej (N.meningitidis)

PREPARAT BEZPOŚREDNI - GÓRNE DROGI ODDECHOWE

• angina Plauta - Vincenta

• Treponema vincenti

• Leptotria… baccalis

• Fusobacterium necrophorum (m.Grama)

• błonica

• Corynebacterium diphteriae (m.Grama, Neissera, Loefflera)

RODZAJ MATERIAŁU	POSTAĆ ZAKAŻENIA
popłuczyny gardła (wirusy)	ostre zapalenie oskrzeli
plwocina, jeśli jest odkrztuszana, aspirat z oskrzeli	przewlekłe zapalenie oskrzeli, swoiste ZDDO
plwocina (zwykle w dużej ilości ropna, czasami z domieszką krwi), krew, mocz (Binax NOW S.pneumoniae Antigen Test)	zapalenie płuc „TYPOWE”
plwocina ( zwykle w małej ilości, klarowna) surowica(IgM, IgG), mocz (Binax NOW Legionella urinary Antigen test)	ATYPOWE zapalenie płuc
aspiraty i bioptaty płuc	zachłystowe zapalenie płuc, ropnie płuc

PLWOCINA

• najtrudniejszy materiał do diagnostyki

• plwocinę pobierając należy przechowywać w temperaturze pokojowej i po zebraniu około 1-3ml natychmiast przesłać do badania, pobrany materiał powinien być posiany w czasie 1h od pobrania

• zakres diagnostyki zakażeń typowych -

• ocena jakościowa /ilość, barwa, konsystencja/

• ropa zielona/żołta

• śluzowo - ropna

• podbarwiona krwią

• ocena mikroskopowa (m.Grama, Waysona) - decyzja o dalszej diagnostyce

• ocena makroskopowa 10 x powiększenie, pole reprezentatywne, ocena 100 x + immersja , opiera się na stosunku komórek nabłonkowych pochodzących z górnych dróg oddechowych i jamy ustnej do liczby leukocytów

1. NIE KLASYFIKUJEMY DO POSIEWU

• powyżej 25 komórek nabłonkowych,

• poniżej 10 leukocytów

• różnorodna flora bakteryjna

2. WYKONAĆ POSIEW

• powyżej 25 leukocytów

• brak komórek nabłonkowych

• dominanta jednego rodzaju komórek bakteryjnych

3. MOŻLIWE ZAKAŻENIE ATYPOWE

• powyżej 25 leukocytów

• poniżej 10 komórek nabłonkowych

• brak komórek bakteryjnych

4. ??

• powyżej 25 leukocytów

• dominanta 1 rodzaju kom. bakteryjnych

• ujemna hodowla tlenowa

BAL

• może zostać pobrany w trakcie bronchoskopii

• diagnostycznej

• leczniczej

• Mini-BAL u pacjentów

• z rurki intubacyjnej

• tracheostomijny

• materiał musi zostać opracowany w ciągu 30 minut od pobrania

• nie nadaje się do przechowywania

• BAL m. Grama, m.Waysona

• posiew ilościowy na krew baranią

• redukcyjny

INTERPRETACJA METODY ILOŚCIOWEJ

MATERIAŁ	PRÓG DIAGNOSTYCZNY
BAL	10^4cfu/ml
MINI - BAL	10^3-10^4cfu/ml
PSB - biopsja szczoteczkowa	10^3cfu/ml
aspirat tchawicy	powyżej 10^6cfu/ml

Jakie materiały nie powinny być posiewane?

• wymaz z nosa w toku diagnostyki zakażeń zatok obocznych nosa/ucha środkowego

• wymazy z rurek intubacyjnych/ tracheostomijnych - ocena środowiska szpitalnego

6

---