Język- jest to system umownych znaków słownych

Znak- jest to dowolny przedmiot lub zjawisko fizyczne, które służy do zakomunikowania komuś czegoś wobec obowiązywania pewnych konwencji dotyczących sposobu jego rozumienia. Znakiem nazywamy podniesienie reki podczas głosowania, napis „zaraz wracam” dzwonek w szkole.

Właściwości znaków:

- każdy znak zmysłowo dostrzegamy

- może być trwały jak słowo pisane, bądź nietrwały jak słowo mówione

- ma nadawcę i odbiorcę (może to być ta sama osoba) nadawca wytwarza znak by został on dostrzeżony przez odbiorcę by wywołał myśl o treści ustalonej przez nadawcę.

- ma charakter konwencjonalny (umowny) zarówno nadawca jak i odbiorca wiedzą jak go należy zinterpretować/ rozumieć.

- nic nie staje się znakiem jak tylko wtedy gdy zostaje zinterpretowane.

Od znaku odróżniamy oznakę, różni się ona tym, że ma charakter naturalny, to do czego się odnosi nie jest przedmiotem umowy lecz jest wyznaczone przez porządek naturalny. Oznaka nie ma nadawcy bądź brak jej intencji komunikacyjnej.

Np. dym jest oznaką ognia, gorączka jest oznaką choroby

Języki

Naturalne sztuczne

Naturalne- potoczny, używany na co dzień w celach komunikacyjnych. Sposób rozumienia tworzących go znaków jest wynikiem jego historii rozwoju i elementem przekazu kulturowego.

Sztuczne- specjalnie zbudowany dla określonych celów, np. symbolizm logiczny, alfabet Morsa. Twórcy danego języka zadecydowali o znaczeniu danego wyrazu. Mają one zawsze dobrze określony słownik, a ich składnia jest naturalna czyli obliczalna.

Komunikowanie- Polega na nadawaniu, odbieraniu i przetwarzaniu znaków. Kiedy nadawca chce przekazać informacje musi ją zakodować za pomocą konkretnego znaku. Musi nadać odpowiednią postać językową. Nadawca wtedy produkuje znak. Odbiorca musi samodzielnie ów komunikat odblokować. Mówimy, że odbiorca interpretuje znak.

produkuje interpretuje

Nadawca Znak Odbiorca

przekazuje

wyraża

pojmuje

Przekaz informacja

Komunikat

Specjalną kategorię znaków stanowią znaki słowne. Umiejętność wytwarzania i interpretowania tego typu znaków zwie się kompetencją językową, a jej posiadacza użytkownikiem języka.

Cechą charakterystyczną owej kompetencji jest jej twórczość. Przejawia się ona w tym, że użytkownik języka potrafi:

- produkować, interpretować nieograniczoną liczbę zdań z których wiele to wyrażenia nowe nigdy wcześniej nie wypowiadane.

- wykrywać zdania wieloznaczne i ustalać ich możliwe interpretacje

- identyfikować wyrażenia niepoprawne a w niektórych przypadkach czynić je dla siebie zrozumiałymi.

Funkcje języka jako narzędzia

• Informacyjna- przekazywanie informacji

• Perswazyjno- sugestyjna- powodowanie działania lub powstrzymywanie od działania

• Performatywna (sprawcza)- stwarzanie stanów rzeczy za pośrednictwem wyrażeń

• Estetyczna- zwrócenie uwagi na sam komunikat

• Ekspresywna- wyrażania lub wywoływania stanów wewnętrznych

• Fatyczna- utrzymywanie kontaktu między uczestnikami komunikacji

• Metajęzykowa- zwrócenie uwagi na rodzaj kodu.

Języki można scharakteryzować za pomocą trzech rodzajów reguł:

- słownikowe

- składniowe (gramatyczne)

- znaczeniowe ( semantyczne)

Semantyka- związki między znakami, a ich znaczeniem

Pragmatyka- Związki między znakami, a ich użytkownikami

Syntaktyka- związki między znakami z uwagi wyłącznie na ich kształt

Język sformalizowany jest to język w pewien szczególny sposób opisany tj, język spełniający określone postulaty efektywności. Konstruując taki język zaczynamy od ustalenia słownika gdzie zawieramy wszystkie znaki jakimi kiedykolwiek się posłużymy.

Zbiór rozstrzygalny- dla dowolnego wyrażenia językowego istnieje procedura efektywna, pozwalająca w skończonej liczbie z góry ustalonych kroków stwierdzić czy dane wyrażenie jest zdaniem czy nie.

Procedura efektywna- zbiór instrukcji dostarczających mechanicznych środków pozwalających udzielić odpowiedzi pozytywnej lub negatywnej, na każde pytanie danego rodzaju typu „czy” np. czy dane wyrażenie jest zdaniem, czy dana liczba jest parzysta. Np. trójkąt ma cztery boki

Komunikowanie- polega na nadawaniu, produkowaniu i interpretowaniu znaku. Nadawca chcąc przekazać pewną informacje musi ją zakodować za pomocą konkretnego znaku. Musi nadać jej odpowiednią postać językową. Nadawca wtedy produkuje znak. Odbiorca musi samodzielnie ten znak odkodować. Mówimy wtedy że odbiorca interpretuje znak.

Kategoria gramatyczną wyrażenia Alfa z języka J nazywamy zbiór tych wszystkich wyrażeń tego języka, którymi możemy bez utraty poprawności gramatycznej zastąpić wyrażenie Alfa dowolnym wyrażeniem Beta z języka J

Kategorie gramatyczne dzielimy na:

- samodzielne (podstawowe) zdania i nazwy

- pochodne (niesamodzielne) funktory

Nazwą nazywamy dowolne wyrażenie, które może wystąpić roli podmiotu lub orzecznika w zdaniu podmiotowo - orzecznikowym, czyli zdaniu o budowie <podmiot> jest <orzecznik>.

Desygnatem danej nazwy nazywamy przedmiot oznaczony przez tą nazwę. Zbiór wszystkich desygnatów danej nazwy tworzy jej zakres.

Zdanie analityczne- to zdanie, które jest prawdziwe na mocy swej struktury i znaczenia występujących w nim wyrażeń

Zdanie kontradyktoryczne (wewnętrznie sprzeczne) to zdanie które jest fałszywe na mocy swej struktury i znaczenia występujących w nim wyrażeń.

Zdanie syntetyczne- to zdanie którego sprawdzenie prawdziwości lub fałszywości wymaga kontaktu poznawczego z rzeczywistością.

Spójnik ekstensjonalny (prawdziwościowy) charakteryzuje się tym, że wartość logiczna zdań utworzonych przy jego pomocy zależy tylko i wyłącznie od wartości logicznych zdań składowych

Spójnik intensjonalny- charakteryzuje się tym, że wartość logiczna zdania utworzonego przy jego pomocy nie zależy tylko od wartości logicznych zdań składowych ale także od ich treści

Wypowiedzią argumentacyjną nazywamy wypowiedź w której z a pomocą jednych zdań tzw. Przesłanek proponent wygłasza jakieś inne zazwyczaj kontrowersyjne zdani tzw. Tezę lub konkluzję. Wyodrębniony w wypowiedzi argumentacyjnej układ zdań złożony z tezy i przesłanek nazywamy argumentem.

Język który jest przedmiotem naszych rozważań nazywamy językiem przedmiotowy.

Język w którym mówimy o języku przedmiotowym nazywamy metajęzykiem. Jest on o stopień wyższy od języka przedmiotowego.

Schemat jest to wyrażenie zawierające zmienne

Schemat zdaniowy- taki schemat z którego przy wszystkich prawidłowych podstawieniach za zmienne zdaniowe powstają zdania.

Błąd formalny- błąd wnioskowania powstający wtedy gdy wnioskujący jest przekonany że wnioskuje dedukcyjnie tymczasem reguła wedle której przeprowadza wnioskowanie jest zawodna tj. wniosek nie wynika logicznie.

Błąd materialny- błąd wnioskowania popełniamy wtedy, gdy do uzasadnienia wniosku użyto fałszywej przesłanki.

Pytanie rozstrzygnięcia- to pytanie postaci: „czy A?” gdzie A jest zdaniem w sensie logicznym i na które oczekiwaną odpowiedzią jest zdanie, że „A” lub jego negacja

Pytanie dopełnienia to pytanie które zawiera partykuły pytajne takie jak: kto, co, kiedy, gdzie, jak, i które wyznacza kształt oczekiwanej odpowiedzi

---