Pytanie 14

Morfina (agoniści receptorów opioidowych)

Działanie Ośrodkowe

-Działanie przeciwbólowe .Działanie dotyczy prawie wszystkich rodzajów bólów niezależnie od charakteru i pochodzenia. Bóle trzewne hamowane są szczególnie silnie, słabiej bóle neuropatyczne.

-Działanie euforyzujące. Znoszenie emocji (lęku, uczucia zagrożenia, panicznego strachu) - najsilniejsze po podaniu dożylnym.

-Działanie uspokajające. Senność, utrudnienie koncentracji, spowolnienie myślenia, zmniejszenie aktywności fizycznej. Przy zastosowaniu dużych dawek opioidów występuje stan zbliżony do znieczulenia ogólnego.

-Działanie hamujące na ośrodek oddechowy, czynność oddechowa zwalnia się oraz spłyca (częsta przyczyna śmierci w ostrych zatruciach).

-Działanie przeciwkaszlowe

-Obniżanie temperatury i przemiany materii.

-Działanie dwufazowe na ośrodek wymiotny (pobudzenie zahamowanie).

-Obniżenie progu drgawkowego, hamowanie przewodnictwa GABA - ergicznego. Drgawki po dużych dawkach.

-Zwężanie źrenic przez pobudzanie jądra dodatkowego nerwu okoruchowego (tzw. szpilkowe źrenice). Opioidy o obwodowym działaniu cholinolitycznym (Petidyna) rozszerzają źrenice

Działanie obwodowe

-zwiększenie napięcia mięśni gładkich z wyjątkiem mięśni gładkich naczyń krwionośnych i macicy. Morfina wywołuje:

• skurcz odźwiernika - co przedłuża przebywanie treści pokarmowej w żołądku

• zwiększenie napięcia mięśni okrężnych jelit - prowadzi do zwolnienia perystaltyki i wystąpienia zaparć

• wzrost ciśnienia w drogach żółciowych

• skurcz zwieracza pęcherza oraz mięśni moczowodu co przyczynia się do utrudnionego oddawania moczu

-zwiększenie stężenia histaminy w osoczu, może prowadzić do skurczu oskrzeli, rozszerzenie naczyń i obniżenie ciśnienia tętniczego

Kodeina

Działanie Ośrodkowe

-p/kaszlowe

-p/bólowe(10-krtnie słabsza od morfiny)

-działanie uspokajające

-p/biegunkowe

Peptydyna

Ośrodkowe

-silny lek p/bólowy

-rozszerza źrenice

-w małych dawkach wywołuje hipotonie ortostayczna(to spadek ciśnienia skurczowego o więcej niż 20 mmHg lub spadek ciśnienia rozkurczowego o ponad 10 mmHg po 3 minutach po przyjęciu pozycji stojącej z siedzączej. Uciążliwy objaw niewydolności układu autonomicznego i charakteryzuje się niezdolnością do przebywania w pozycji stojącej przez dłużej niż kilka sekund lub do chwili wystąpienia omdlenia.)

Obwodowe

-zmniejsza napięcie mięśni gładkich(nie zwiększa ciśnienia w drogach żółciowych i ukł. moczowym)

-silnie uwalnia histaminę

-wykazuje silny wpływ na ukł. krążenia

-nie hamuje czynności skurczowej macicy

Fenantyl

Ośrodkowe

-p/bólowe-trwa szybko i krótko(dystrybucja leku do tk.tłuszczowej, mięśniowej i opłucnej) 100razy silniejsza od morfiny

-wywołuje obniżenie aktywności ośrodkowego układu nerwowego i słabsze działanie euforyzujące

Obwodowe

-Duże dawki mogą powodować sztywność mięśniową (wzrost napięcia mięśni szkieletowych, w tym również istotnych dla oddychania mięśni międzyżebrowych)

-niewielki wpływ na ukł. krążenia(nie działa depresyjnie na mięsień sercowy)

-słaba motoryka przewodu pokarmowego

-mniejsza ilość uwalniania histaminy

Metadon

Ośrodkowe

-p/bólowe

-działa na ośrodkowy ukł. nerwowy

Obwodowe

-działa na mięsnie gładkie jak u morfiny

Tramadol

Ośrodkowe

-p/kaszlowe

-p/bólowe

-działanie sedatywne(nasenne i uspokajające)

-wpływa na funkcję ukł. oddechowego, w znaczący sposób na parametry hemodynamiczne

Obwodowe

-nieznacznie zwalnia perystaltykę jelit

Nalokson (antagonista receptorów opioidowych)

Ośrodkowe

-znosi depresję ośrodka oddechowego, hipotensję, sedację, zwężenie źrenic, u osób uzależnionych od opioidów objawy abstynencji

- w dużych dawkach niweluje działanie narkotycznych leków p/bólowych

Obwodowe

-normalizuje perystaltykę jelit

---