Wykład 6
Temat: Kategorie wzrostu.
Kryterium kierunku zmian:
a) tendencja pozytywna - wzrost dodatni;
b)tendencja neutralna - wzrost zerowy;
c) tendencja negatywna - wzrost ujemy.
Kryterium zakresu zmian:
Wzrost w wąskim znaczeniu - mierzalne, ilościowe zmiany w dłuższym okresie, wykonane w oparciu o dane statystyczne.
Wzrost w szerokim znaczeniu - całość przeobrażeń, nie tylko ilościowe ale i jakościowe aspekty - rozumiane jako rozwój przedsiębiorstwa.
Dwie strategie wzrostu:
- wzrost wewnętrzny - inwestycje,
- wzrost zewnętrzny - łączenie z innymi firmami, przyłączenie innych, związki kooperacyjne.
Dwie ścieżki:
Przy zachowaniu odrębności podmiotów w sensie ekonomiczno-prawnym zwane kooperacją.
Trwałe łączenie dla prowadzenia wspólnej działalności pod wspólnym kierownictwem - koncentracja.
Wzrost zewnętrzny występuje, gdy istnieje równowaga na rynkach.
Jest to forma tańsza i szybsza wzrostu.
Nie powstają nowe zdolności produkcyjne, przedsiębiorcy jedynie zdobywają prawo do dysponowania już istniejącymi zdolnościami produkcyjnymi.
Kooperacja - formy
Łączenie wiąże się z koniecznością zawarcia umowy porozumienia stron.
Formy są:
1) Luźne 2) Rygorystyczne
Formy luźne:
Wspólnota interesów - najczęściej w formie poziomych połączeń, często podział zysków i strat pomiędzy kooperantami.
Wspólnota pracy - spółki okolicznościowe ( konsorcjum ) podmioty pozostają odrębne ale współpracują dla wykonania określonego zadania, generalny zleceniodawca/wykonawca.
Wspólne przedsiębiorstwo - wspólny układ, ośrodek, który powstaje na skutek wydzielenia funkcji np.: zaopatrzenia, ośrodek badawczo-rozwojowy, reklama.
Wśród dużych firm powstają tzw. Alianse strategiczne, często związki między konkurentami, np.: w branży motoryzacyjnej.
Formy rygorystyczne:
Kartele: omowa zobowiązuje firmy do realizacji lub zaniechania określonego działania, spółki prawa cywilnego ale podmioty zachowują samodzielność, celem jest monopolistyczne opanowanie rynku; współpraca w kartelu dotyczy jednolitych cen, kontyngentów produkcji, podział w rynku i ograniczenie inwestycji, kartele są pod lupą ustawodawstwa antymonopolowego.
Syndykat: dążąc do większego zdyscyplinowania uczestników kartelu tworzy się własne przedsiębiorstwo zbytu, które przejmuje wszystkie kontrakty z odbiorcami i rynkiem.
Ścieżka koncentracji:
Połączenia przedsiębiorstw, przyczyny:
a) wzrost produktywności - wzrost skali prowadzi do obniżki kosztów,
b) poprawą pozycji rynkowej firmy - względem różnych interesariuszy,
c) zmniejszenie ryzyka - rozłożenie na większą liczbę jednostek,
d) uzyskanie silnej pozycji gospodarczej - ograniczenie konkurencji.
Koncentracja - formy:
1) Poziome ( horyzontalne ) - łączenie firm wykonujących podobną fazę działalności handlowej, produkcyjnej, itp.;
2) Pionowe (wertykalne) - łączenie firm wykonujących kolejne fazy procesu.
Koncentracja może dotyczyć także zjednoczenia sfery finansów, zaopatrzenia, zbytu, innowacyjności.
Formy koncentracji:
Holding: przedsiębiorstwa w pewnym stopniu rezygnują z samodzielności;
Poddają się jednolitemu kierownictwu ( najczęściej większościowe udziały w podporządkowanej firmie );
Powstaje spółka holdingowa, która administruje udziałami, kontroluje, często koordynuje strategie, nie prowadzi własnej działalności.
FUZJE: forma połączenia, w których dotychczas samodzielne podmioty stają się wewnętrznymi jednostkami.
Formy fuzji:
1) scalenie poprzez nowe założenie - likwidacja wszystkich scalanych podmiotów, z nich tworzy się nowe przedsiębiorstwo,
2) scalenie poprzez wchłonięcie (częstsza forma), przeniesienie majątku do istniejącego przedsiębiorstwa.
UPADŁOŚĆ:
Przyczyny - zaprzestanie płacenie długów.
Upadłość oznacza pozbawienie osoby prowadzącej przedsiębiorstwo prawa zarządzania i dysponowania majątkiem na rzecz syndyka masy upadłościowej,
- odważenie osób zarządzających,
- rozwiązanie wszystkich samorządów załogi.
Syndyk masy upadłościowej - osoba fizyczna lub prawna, której celem jest przeprowadzenie postępowania zmierzającego do zaspokojenia roszczeń wierzycieli.
Formy upadłości:
Upadłość likwidacyjna prowadzona jest przez wyznaczonego przez sąd upadłościowy syndyka i przy założeniu, że majątek upadłego ma „paść pod młotek”.
Upadłość z możliwością zawarcia układu - celem jest wyprowadzenie firmy na prostą kosztem pewnych ustępstw ze strony wierzycieli.
Likwidacja:
- gdy nie przynosi oczekiwanych zysków,
- w przypadku niewypłacalności.
Dotychczasowy przedsiębiorca przestaje być samodzielnym uczestnikiem obrotu gospodarczego prowadzonego między przedsiębiorstwami.
W przypadku działalności indywidualnej decyduje sam przedsiębiorca.
W przypadku spółek posiadających osobowość prawną - postępowanie likwidacyjne, które prowadzi do całkowitego upłynnienia majątku przedsiębiorstwa.
Proces likwidacji przeprowadza i organizuje likwidator powołany przez właściciela przedsiębiorstwa. Dla przedsiębiorstw państwowych - organ założycielski, który przejmuje na okres likwidacji wszelkie prawa i obowiązki wszystkich organów przedsiębiorstwa.
RESTRUKTURYZACJA - inaczej rekonstrukcja struktury, uporządkowanie struktury w nowy sposób.
C. Suszyński - restrukturyzacja: złożony proces często fundamentalnych zmian w przedsiębiorstwie, którego celem jest bieżące i długotrwałe kształtowanie atrybutów jego podmiotowości pod kątem zmian w otoczeniu zewnętrznym i wewnętrznym samego przedsiębiorstwa.
Rodzaje restrukturyzacji:
1) Wg zasięgu:
- makro - mikro;
2) Wg zakresu:
- majątku, -zatrudnienia, -własności, -organizacji, -zarządzania, -produkcji, -zbytu, -technologii, itp. Najczęściej są one ze sobą powiązane, nie występują pojedynczo.
3) ze względu na obszar prowadzonych przekształceń:
- przedmiotowe: w obszarze techniki i technologii,
- podmiotowe: w obszarze organizacji i zarządzania, ekonomiki rynku.
4) w zależności od czynników wywołujących zmiany:
- kreatywna, - antycypacyjna, -dostosowawcza, - rozwojowa, - naprawcza (jako doraźna, celem jest wyprowadzenie przedsiębiorstwa z kryzysu), - mają za zadanie utrzymanie bądź polepszenie sytuacji przedsiębiorstwa.
Restrukturyzacja naprawcza:
Postępowanie naprawcze - likwidacja przyczyn zagrożenia.
Postępowanie układowe lub ugodowe - restrukturyzacja finansów, redukcja zadłużenia i złagodzenie warunków spłaty.
Upadłościowe - zaspokojenie wierzycieli z majątku dłużnika.
Upadłość.
Likwidacja - nie zawsze wiąże się z upadłością.
5) według zakresu działalności przedsiębiorstwa:
- operacyjne: marketingowe, zasobów, organizacji;
- finansowe: zmiany w sposobie finansowania działalności;
- własnościowe: zmiany w strukturze kapitałów własnych.