Konspekt lekcji w klasie III LO

Temat: Źródła zagrożeń i degradacja środowiska przyrodniczego Polski na przykładzie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego

Cele lekcji:

Uczeń zna, rozumie:

• Znaczenie pojęcia: obszary ekologicznego zagrożenia

• Zna genezę i skutki zagrożeń środowiska na obszarze GOP-u

• Rozumie problem zanieczyszczenia środowiska, zmiany w ukształtowaniu środowiska GOP-u i innych obszarów ekologicznego zagrożenia

• Przykłady działań służących poprawie stanu środowiska na danym obszarze

Uczeń umie, potrafi:

• Wskazać na mapie przykłady obszarów ekologicznego zagrożenia w Polsce

• Wymienić źródła zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego w Polsce

• Określić przyczyny i skutki działalności człowieka dla środowiska na przykładzie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego

• Proponować działania, które zmniejszyłyby zanieczyszczenie poszczególnych elementów środowiska GOP-u, działania na rzecz niwelowania degradacji środowiska na tym obszarze

• Ocenić stan środowiska przyrodniczego GOP-u,

• Analizować mapy obrazujące stan środowiska GOP-u, Polski i własnego regionu

Cel wychowawczy; Kształtowanie świadomości ekologicznej uczniów

Metody i formy pracy: dyskusja-metaplan, burza mózgów, praca z tekstem źródłowym, mapami tematycznymi, praca w grupach.

Środki dydaktyczne: tekst źródłowy„ Czarny Śląsk” (z podr. J. Kop, M. Kucharska, E. Szkurłat „ Geografia 1- zakres podstawowy, PWN, Warszawa 2005), atlasy Polski, mapa zagrożeń środowiska przyrodniczego Polski, duże arkusze papieru, flamastry, kartki w różnych kolorach lub kształtach

Przebieg lekcji:

1. Czynności organizacyjne

2. Wprowadzenie

Na podstawie mapy „Zagrożenia środowiska przyrodniczego Polski”, wskaż obszary o bardzo dużej degradacji środowiska przyrodniczego w Polsce

• Wybrany uczeń wskazuje obszary zagrożenia środowiska przyrodniczego na mapie ściennej Polski

Obszary: GOP, Legnicko-Głogowski, Krakowski, Koniński, Włocławski, Gdański, Puławski, Jeleniogórski, itd.

• Wprowadzenie pojęcia obszary ekologicznego zagrożenia

- na obszarze Polski wyróżniono blisko 30 obszarów ekologicznego zagrożenia, w których działalność spowodowała daleko idące naruszenia równowagi środowiska przyrodniczego. Degradacja środowiska przyrodniczego znacznie pogorszyła warunki życia. Na obszarach o najbardziej zanieczyszczonym środowisku przyrodniczym notuje się wzrost zachorowań na choroby nowotworowe i układu krążenia oraz zwiększenie śmiertelności niemowląt.

3. Rozwinięcie.

Problem degradacji środowiska przyrodniczego na obszarze GOP- praca w grupach (4-5 osób);

- wyjaśnienie zasad pracy metodą metaplanu, rozdanie materiałów, opracowanie metaplanów w grupach, po wyznaczonym czasie omówienie wyników pracy.

4. Podsumowanie. Stworzenie wspólnego metaplanu na tablicy

Zadanie: Przedstaw zagrożenia i oceń stan środowiska przyrodniczego własnego regionu oraz podaj przykłady działań zapobiegających degradacji środowiska w regionie.

Przykład metaplanu

Jak jest? Jak powinno być?

Wyczerpywanie złóż	Racjonalna eksploatacja surowców
Przekształcenie rzeźby terenu min wyrobiska, hałdy górnicze i hutnicze, nasypy, szczeliny, osiadanie, tąpnięcia terenu, groble itp.	Zachowanie naturalnych form rzeźby
Odpady przemysłowe i komunalne, składowanie w niewłaściwy sposób	Wprowadzenie czystych technologii, recykling, właściwa utylizacja i składowanie odpadów
Zdegradowanie wód powierzchniowych- ścieki przemysłowe, komunalne, skażenie wód podziemnych, Obniżenie zwierciadła wód podziemnych.- lej depresyjny	Oczyszczalnie ścieków, zamknięty obieg wody w procesie produkcyjnym, Ograniczenie, zaprzestanie działalności kopalnianej
Emisja zanieczyszczeń do atmosfery: pyły, tlenki siarki, fluor, związki metali	Stosowanie filtrów i urządzeń odpylających, Zastosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii Likwidacja zakładów uciążliwych dal środowiska, rozwój przemysłów wysokiej technologii
Degradacja gleb, zniszczenie szaty roślinnej, fauny	Ochrona naturalnego krajobrazu, rezerwaty przyrody Rekultywacja terenów np. zakładanie parków, zalesianie,
Zniszczenie krajobrazu, degradacja budynków, korozja metali, trudności w pozyskiwaniu wody pitnej
Zagrożenia zdrowia człowieka	Poprawa sytuacji zdrowotnej w regionie

Dlaczego nie jest tak, jak powinno być?

Rozwój górnictwa, nadmierna, nieracjonalna eksploatacja surowców w okresie PRL

Energetyka oparta na węglu kamiennym

Duża koncentracja przemysłu: znaczny udział przemysłu ciężkiego, przestarzałe technologie

Duże koszty wprowadzania nowych technologii

Ogromna koncentracja ludności- presja urbanizacyjna

Względy społeczne utrzymywania kopalni węgla kamiennego (problem bezrobocia w regionie)

Okręg jest terenem klęski ekologicznej, spowodowanej działalnością przemysłową - koncentracja zakładów przemysłu ciężkiego

Zanieczyszczenia zagrażają ludności zamieszkującej w tym regionie

Okręg wymaga szybkiej restruktrukturyzacji, co wiąże się także ze znacznymi kosztami i rosnącym bezrobociem

Obszar wymaga intensywnej rekultywacji,

Skala potrzeb związana z odbudową walorów przyrodniczych, wymaga zewnętrznych źródeł finansowania np. z funduszy UE

Wnioski

---