Jak rozumieć pojęcie technologia

Technologia - 1. nauka o procesach wytwarzania lub przetwarzania surowców, półwyrobów i wyrobów. W zależności od rodzaju otrzymanych produktów rozróżnia się m.in. technologię metali(stali, metali nieżelaznych itp.), drewna, tworzyw sztucznych, budowy maszyn. Zależnie od stosowanych metod wyróżnia się technologię chemiczną, obejmującą zmiany składu chemicznego i struktury materiału oraz technologię mechaniczną, obejmującą metody kształtowania materiałów, połączone ze zmianą niektórych własności fizycznych. W licznych działach technologii występują zarówno procesy technologii mechanicznej jak i technologii chemicznej.

2. zestawienie przebiegu operacji technologicznych (instrukcje, wykresy, rysunki) które należy wykonać aby otrzymać określony produkt.

Hierarchia elementów składowych procesu technologicznego

Proces technologiczny - Operacja - Zamocowanie - Pozycja - Zabieg - Przejście

Informacje niezbędne do projektowania procesu technologicznego

Do zaprojektowania procesu technologicznego niezbędne są następujące informacje o :

- Konstrukcji wytwarzanego przedmiotu (dokumentacja techniczna)

- programie produkcyjnym

- środkach produkcji

W skład dokumentacji konstrukcyjnej wczodzą:

- rysunek ofertowy,

- schemat kinematyczny,

- rysunek zestawieniowy całości,

- rysunek zestawieniowy zespołów i podzespołów,

- rysunki wykonawcze części,

- warunki techniczne i dokumentacja techniczno-ruchowa projektowanego wyrobu

Program produkcji - jest to liczba wyrobów przewidziana do produkcji w określonej jednostce czasu(zwykle jednego roku). Program produkcji dzieli się na serie produkcyjne. Wielkość serii produkcyjnej jest czynnikiem decydującym o przyjęciu konkretnego procesu technologicznego.

Rozróżnia się produkcję: jednostkową, małoseryjną, seryjną, wielkoseryjną, masową

Produkcja małoseryjna jest zbliżona do jednostkowej, wielkoseryjna do masowej.

Produkcja jednostkowa-cechuje się wykonywaniem jednorazowo niewielkiej liczby przedmiotów. Z reguły przyjmuje się bardzo prosty proces technologiczny z wykorzystaniem obrabiarek, oprzyrządowania i narzędzi uniwersalnych co skutkuje długim czasem przygotowawczo-zakończeniowym. Operacje ręczne mogą występować w dużym stopniu. Produkcja jednostkowa wymaga zatrudnienia pracowników wysoko wykwalifikowanych. Niskie nakłady na przygotowanie produkcji.

Produkcja seryjna-cechuje się wykonywaniem powtarzalnych serii przedmiotów. Zazwyczaj proces technologiczny jest podzielony na dużą liczbę prostych operacji. Wykorzystywane jest oprzyrządowanie specjalne, oprócz obrabiarek uniwersalnych występują specjalizowane. Operacje ręczne mogą występować w małym stopniu. Produkcja seryjna wymaga od zatrudnionych pracowników niższych kwalifikacji. Średnie nakłady na przygotowanie produkcji.

Produkcja masowa-cechuje się wykonywaniem dużej liczby wyrobów w sposób ciągły w dłuższym okresie czasu. Każda operacja jest związana z określonym stanowiskiem. Wykorzystywane są obrabiarki, oprzyrządowanie i narzędzia specjalne. Nie występują(lub są nieliczne) operacje ręczne. Produkcja masowa nie wymaga od pracowników szczególnych kwalifikacji(możliwość zatrudnienia osób przyuczonych). Duże nakłady na przygotowanie produkcji.

Środki produkcji

Opracowując proces technologiczny trzeba uwzględnić to czy wyrób ma być produkowany na obrabiarkach i urządzeniach znajdujących się w zakładzie czy też mają być zainstalowane obrabiarki nowe. Proces technologiczny musi bć dostosowany do konkretnych możliwości zakładu. Łatwiejsze zadanie ma technolog, który może dobrać taką obrabiarkę jaką uważa za najbardziej odpowiednią. W doborze obrabiarki powinien się kierować produkcją określonego wyrobu przy najniższych kosztach.

Dokumentacja technologiczna

Zawiera wszystkie niezbędne dane do prawidłowego przebiegu procesu technologicznego. Zakres dokumentacji i jej szczegółowość zależy od charakteru wyrobu, kwalifikacji załogi i wielkości produkcji(przede wszystkim). W skład dokumentacji technologicznej wchodzi wiele pozycji. Do najważniejszych należą: karta technologiczna i instrukcja obróbki.

Kartę technologiczną wykonuje się dla konkretnego wyrobu. Stanowi opis operacji uzupełniony stanowiskami roboczymi dla każdej z nich oraz pomocy warsztatowych. Podaje się w niej czas przygotowawczo-zakończeniowy, czas jednostkowy oraz łączny czas wykonania operacji dla serii. Dla produkcji jednostkowej i małoseryjnej karta technologiczna stanowi całość dokumentacji i dlatego poszczególne informacje są opisane szerzej(oprócz karty technologicznej dostarcza się także rysunek warsztatowy)

Instrukcję obróbki sporządza się w celu podania treści operacji pracownikowi obsługującemu obrabiarkę. W karcie wyszczególnia się stanowisko robocze, liczbę i dokładną kolejność zabiegów, warunki obróbki w poszczególnych zabiegach, niezbędne pomoce do wykonania operacji. Na szkicu powierzchnie obrabiane zaznacza się linią a naniesione wymiary są wymiarami końcowymi dla danej operacji.

Dodatkowymi dokumentami technologicznymi są: instrukcja uzbrojenia obrabiarki, instrukcja obróbki cieplnej, instrukcja obróbki galwanicznej, instrukcja kontroli.

Norma czasu pracy

Opracowanie procesu technologicznego kończy się na obliczeniu czasów trwania poszczególnych operacji, które wykonują technolodzy-kalkulatorzy. Norma czasu pracy to techniczne uzasadnienie ilości czasu dla wykonania określonego zakresu pracy w danych warunkach techniczno-organizacyjnych zakładu, poprzez określoną liczbę wykonawców o określonych kwalifikacjach. Norma czasu pracy dotyczy najczęściej operacji. Można wyrazić ją wzorem:

Gdzie:

- czas przygotowawczo-zakończeniowy

n- liczba przedmiotów w serii wykonywanych przy jednym nastawieniu

- czas jednostkowy wykonania

Czas jednostkowy
niezbędny do wykonania 1-ej sztuki wyrobu stanowi sumę czasów wykonania
i czasu uzupełniającego
:

Czas wykonania
jest to czas niezbędny do jednorazowego wykonania czynności bezpośrednio związanych z daną operacją, jest sumą czasu głównego
i pomocniczego

Czas główny-stanowi czas w którym zależnie od rodzaju operacji następuje zmiana kształtu i wymiaru, właściwości wykonywanego przedmiotu a dla montażu czasu wzajemnego położenia i zamocowania części wyrobu. Zmiana kształtu i wymiaru następuje w wyniku obróbki skrawaniem lub plastycznej, a zmiana własności obrabianego przedmiotu w wyniku obróbki cieplnej lub cieplno-chemicznej. Czas pomocniczy jest niezbędny do wykonywania czynności umożliwiających wykonanie pracy podstawowej(głównej) stanowiącej cel operacji. Jest związana z każdym przedmiotem danej serii. Czynności wchodzące w jego zakres to: zamocowanie i odmocowanie przedmiotu obrabianego, włączenie i wyłączenie obrabiarki, dosunięcie narzędzia, włączenie posuwu itp.

Czas uzupełniający
jest sumą czasu
potrzebnego na obsługę stanowiska roboczego i czasu
na potrzeby fizjologiczne pracowników, czyli:

Czas obsługi
jest przeznaczony na czynności pracownika związane z organizacją i utrzymaniem zdolności stanowiska roboczego do ciągłej pracy. Obejmuje on czas obsługi technicznej
i czas obsługi organizacyjnej
czyli:

Czas obsługi technicznej
jest przeznaczony na czynności techniczne związane z utrzymaniem sprawności wyposażenia technologicznego. Należą do nich czynności: wymiana narzędzi, usuwanie wiórów itp.

Czas obsługi organizacyjnej
przeznaczony jest na czynności związane z organizacją pracy na stanowisku: utrzymanie czystości i trwałej zdolności roboczej stanowiska. Wykorzystuje się go na początku i na końcu zmiany roboczej.

Czas na potrzeby fizjologiczne składa się z czasu odpoczynku
i czasu na potrzeby naturalne
:
. Czas odpoczynku jest przeznaczony na odpoczynek od pracy fizycznej lub od natężenia uwagi.

Norma czasu jest więc normą analityczną. Obejmuje czas główny obliczony analitycznie(na podstawie drogi i posuwu narzędzia oraz inne czasy określone na podstawie doświadczenia i warunków organizacyjnych zakładu). Analityczną normę czasu stosuje się w produkcji seryjnej, a w produkcji wielkoseryjnej i masowej znajduje zastosowanie metoda analityczno-doświadczeniowa bazująca na chronometrażu i obserwacji dnia roboczego. W produkcji jednostkowej i bardzo małych seriach określenie czasu trwania operacji odbywa się szacunkowo.

Sterowanie automatyczne było znane już w starożytności i stosowane w średniowieczu, lecz było wykorzystywane głównie do tworzenia specjalnych efektów: drzwi świątyń które same sie otwierają, pochód figur na wieży zegarowej.

(wzór z tablicy co gość pisał

nie wiem do czego)

Proces realizowany w całości przez operatora

Mechanizacja- zastępowanie napędu wykorzystującego pracę mięśni ludzi lub zwierząt napędem mechanicznym

Automatyzacja- zastąpienie pracy umysłowej i fizycznej człowieka działaniem maszyn i urządzeń pracujących na zasadzie samoregulacji i realizujących określone czynności

W pierwszych maszynach automatycznych stosowano mechaniczne układy sterowania, w których trudno wyróżnić sygnały sterujące. Stosowane zwykle do automatyzacji mechanizmy krzywkowe przekazywały łącznie zarówno energię, jak i informację. Informacja była zawarta w odpowiednio ukształtowanej energii napędowej.

Oprócz sterowania krzywkowego stosowano obrabiarki-kopiarki, kopiały tych maszyn działały na zasadzie hydraulicznej, elektrohydraulicznej lub elektrycznej.

Współczesne obrabiarki CNC wywodzą się od pierwszych obrabiarek sterowanych cyfrowo, budowanych w latach 50-tych XX wieku.

PAiRPT Wykład 1

- 4 -

---