Współpraca przedszkola z rodzicami

Zwrócenie uwagi na szczególną rolę współpracy placówek oświatowych
z rodzicami nie jest czymś nowym .Już w 1916 roku J. Dewey pisał o tym, że wychowanie dzieci w domu i ich edukacja w szkole pozostają w ścisłym związku i są procesami, przez które kultura jest kreowana z pokolenia na pokolenie.

Obecnie wszyscy pedagodzy zdają sobie sprawę z wagi jaką niesie aktywna współpraca z domem rodzinnym. Jest ona jednym z najistotniejszych czynników warunkujących osiąganie dobrych rezultatów w pracy wychowawczej i dydaktycznej na każdym etapie nauczania.

Przedszkole jest pierwszym etapem edukacji małego dziecka, dlatego też współpraca z rodzicami odgrywa tu szczególnie ważną rolę.

Wobec rodziców placówka przedszkolna pełni funkcję doradczą
i wspierającą działania wychowawcze:
- pomaga w rozpoznawaniu możliwości rozwojowych dziecka i podjęciu wczesnej interwencji specjalistycznej;
- informuje na bieżąco o postępach lub ewentualnych problemach dziecka;
- uzupełnia wiedzę rodziców o wychowaniu i rozwoju dzieci;
- uzgadnia wspólnie z rodzicami kierunki i zakres zadań realizowanych
w placówce.

To właśnie rodzina, a potem również i przedszkole są pierwszymi
i najważniejszymi środowiskami wychowawczymi małego dziecka. Właśnie te środowiska odpowiedzialne są za wprowadzanie dziecka w świat ludzi dorosłych i uczenie go sztuki życia. Mają decydujący wpływ na wielostronny rozwój małego człowieka. Wpływ ten jest tym korzystniejszy, im częściej nauczyciele i rodzice nawiązują ze sobą bliskie kontakty i są skłonni do wzajemnego współdziałania. Aby współpraca ta była owocna konieczne jest - zdaniem M. Łobockiego - przestrzeganie następujących zasad:

1. Zasada partnerstwa (równorzędne prawa i obowiązki).

2. Zasada wielostronnego przepływu informacji.

3. Zasada jedności oddziaływań (konieczność realizowania zgodnych ze sobą celów wychowania).

4. Zasada pozytywnej motywacji (dobrowolny i chętny udział we współdziałaniu obu grup)

5. Zasada aktywnej i systematycznej współpracy.

Właściwa pełna współpraca przedszkola i rodziny powinna prowadzić do zintegrowania działań wychowawczych. Przedszkole, wspomagając rodzinę, powinno być miejscem, w którym dziecko uczy się rozumieć siebie i innych,
a także otaczający świat. Współpraca i współdziałanie rodziców i nauczycieli jest nie tylko wskazaniem, lecz koniecznością. Regularne komunikowanie się ułatwi zrozumienie wielu problemów rozwojowych dziecka i pogłębienie wiedzy na temat ich uwarunkowań.

Aby współpraca z rodzicami była możliwie najlepsza oferta kontaktów
z rodzicami powinna być bogata i różnorodna.

Do najważniejszych i najczęściej stosowanych w przedszkolu form współpracy należą:
- kontakty indywidualne;
- zebrania grupowe z rodzicami
- spotkania ze specjalistami;
- dni otwarte
- zajęcia otwarte
- korespondencja z rodzicami (listy, gazetki, tablica informacyjna, zeszyty pilnej korespondencji);
- spotkania warsztatowe
- uroczystości przedszkolne połączone z występami artystycznymi dzieci;
- imprezy okolicznościowe
- wycieczki.

W przedszkolu w którym pracuję największą popularnością wśród rodziców cieszą się kontakty indywidualne z nauczycielami. Mają one miejsce zarówno podczas odbioru dziecka czy jego przyprowadzania, rzadziej podczas dyżurów pełnionych raz w tygodniu.
Rodzice równie wysoko cenią sobie również uroczystości przedszkolne połączone z występami ich dzieci oraz zajęcia otwarte. Stwarzają one rodzicom możliwość obserwowania swojego dziecka podczas występów, zabawy, czy pracy na tle grupy rówieśniczej. Są też informacją, która pozwoli dokonać oceny jakości usług edukacyjnych proponowanych przez nauczycieli.
Małą popularnością wśród rodziców cieszą się spotkania warsztatowe. W dużej mierze wynika to z faktu, iż forma ta do tej pory stosowana była przez nauczycieli sporadycznie. Dostrzegając walory tej aktywnej formy pedagogizacji rodziców chciałabym poświęcić jej więcej uwagi.

Warsztat (warsztat psychologiczny) - to metoda uczenia się zakładająca aktywny udział członków grupy. Jest to uczenie się przez doświadczenie.

Osoba prowadząca tworzy sytuacje tj. proponuje pewne ćwiczenia
i działania, kieruje nimi oraz dba o ich omawianie.

Członkowie grupy uczą się poprzez:
- wykonywanie proponowanych działań, przeżywanie ich i wyciąganie pewnych wniosków;
- omawianie tych działań, to znaczy głośne powiedzenie jak przeżyły to działanie, co czuły, co to dla nich znaczyło, jakich dokonali odkryć, refleksji
- opracowywanie w nowy sposób doswiadczeń z przeszłości, przypominanych
w sytuacji warsztatowej.

Struktura warsztatu składa się zwykle z trzech części

Część I :

Tu następuje wprowadzenie zasad, zawarcie kontraktu, działania integracyjne, budowanie poczucia bezpieczeństwa uczestników.
Początek zajęć jest bardzo ważny i dobrze jest poświęcić mu więcej czasu.
Umawiając się na zasady pracy na warsztacie można zwrócić uwagę na poniżej przedstawione przykłady:

1. Nie oceniajmy innych. Starajmy się zrozumieć drugą osobę

2. Nie dajmy rad. . Każdy ma prawo być i działać po swojemu.

3. Zwracajmy się do siebie bezpośrednio.

4. Nie uogólniajmy sądów, mówimy za siebie „ja tak uważam......”.

5. Nie mówmy o nieobecnych.

6. Zachowujemy dyskrecję.

Ważne jest też powołanie się na prawa osobiste uczestników np. prawo odmowy udziału w jakimś ćwiczeniu, prawo do własnej decyzji w kwestii poziomu aktywności, otwartości, bliskości z innymi członkami grupy.
Warto te zasady spisać i wywiesić w widocznym miejscu.

Zawarcie kontraktu jest odniesieniem uczestników do sprawy swojego udziału w zajęciach. Ważne jest aby każdy uczestnik ustosunkował się do przedstawionej oferty i podjął decyzję, (a nie tylko wyraził ochotę) na:

- udział w tej grupie, z tym prowadzącym oraz w tych warunkach organizacyjnych;
- przestrzeganie norm i zasad grupy;
- przestrzeganie praw innych członków grupy.

Budowanie zasad i zawieranie kontraktu jest już okazja do poznawania się
i zbliżania uczestników, jednocześnie może rodzić pewne napięcia. Dlatego też zaraz po zawarciu kontraktu można zaproponować grupie zabawy integracyjne, służące dalszemu poznaniu się i budowaniu atmosfery bezpieczeństwa.

Część II :

Ta część za każdym razem może być inna i zależy między innymi od:

• założonych celów;

• doboru działań;

• własnej aktywności uczestników

• czasu trwania warsztatu.

Atmosfera i klimat zajęć mogą być również przedmiotem analizy w grupie.

Część III :

Odbywa się tu opracowanie i podsumowanie doświadczeń. Prowadzący może korzystać tu z wielu procedur i technik informacji zwrotnych.

Bibliografia:

1. Lachowska-Żarska E. Nauczyciele - Rodzicom, Toruń 2000, Wydawnictwo BEA-BLEJA.

2. Mendel M. Rodzice i szkoła, Toruń 1998, Wydawnictwo Adam Marszałek.

3. Nowak A. Spotkania z rodzicami, Poznań 2000, Oficyna Wydawnicza G&P.

4. Edukacja w przedszkolu, nr 12/2003, Rodzice i przedszkole.

5. Wychowanie w przedszkolu, Polakowska B. Spotkania w formie warsztatów.

6. Materiały z uczestnictwa w kursie „Aktywne formy współpracy z rodzicami” opracowane przez Jadwigę Soboń.

Scenariusz warsztatów z rodzicami.

Temat: Budowanie u dziecka pozytywnego obrazu samego siebie.

Cele:

• otwarcie się rodziców na kontakty między sobą;

• dostrzeżenie możliwości wspierania siebie nawzajem i wymienianie się doświadczeniami i informacjami;

• uświadomienie rodzicom czynników ułatwiających i utrudniających budowanie poczucia własnej wartości u dziecka w procesie wychowania.

Pomoce:

kartoniki w kolorze czerwonym, zielonym, żółtym, niebieskim, białym, szarym, kleje w sztyfcie, kilka arkuszy dużego papieru, flamastry, dwie duże sylwety dzieci jedna z wesołą miną, druga ze smutną, prace plastyczne dzieci, walizka, kosz na śmieci.

Przebieg spotkania:

Część I:

1. „Mapa pogody”. Wybór przez rodziców kartoników w kolorze określającym nastrój, wpisanie imienia, przyczepienie ich na przygotowanym arkuszu papieru.

2. Zapoznanie rodziców z tematem spotkania.

3. Wspólne zawarcie kontraktu. Wypisanie na dużym arkuszu papieru postulatów rodziców: „Czego oczekujesz od grupy aby się w niej dobrze czuć”. Zawieszenie kontraktu w widocznym miejscu.

4. Przedstawienie swojego imienia i określenie się przymiotnikiem określającym pozytywną cechę charakteru, rozpoczynającym się na pierwszą literę imienia. Np. Uśmiechnięta Ula. Ambitna Agata.

Część II:

5. Autoprezentacja. Dokończenie zdania: „Jestem mistrzem w ............”

6. „ Za co najczęściej chwalę, za co najczęściej ganię moje dziecko”- wypisywanie odpowiedzi na kartkach, przyczynę pochwały na kartoniku kolorowym, nagany na szarym. Przyklejanie ich na odpowiednich sylwetach dziecka: na wesołej- pochwały, na smutnej- nagany.
   Podsumowanie przez chętnego rodzica lub nauczyciela wyników sondażu. Wypowiedzi na temat jakie mogą być skutki ciągłej pochwały lub nagany.

7. Losowanie przez rodziców prac plastycznych o średnim i niskim poziomie wykonania. Zaproszenie rodziców do zaprezentowania pracy
   i wyrażenia o niej pozytywnej opinii, używając adekwatnej informacji zwrotnej dla dziecka. Np. podobają mi się kolory których użyłeś, cieszę się, że potrafisz narysować takie okrągłe kółeczka.

Część III

8. Zabawa „Pajęczynka” wg propozycji KLANZA. Uczestnicy podają sobie kłębek wełny rozwijając go prawią sobie komplementy. Kiedy kłębek otrzyma ostatni uczestnik Kłębek zwija się tą samą drogą, którą był rozwijany i następuje odwzajemnianie komplementów.

9. Podsumowanie warsztatów przez prowadzącą. Zachęcenie do krótkiej refleksji i dokonanie ewaluacji . Pożegnanie.

10. Ewaluacja zajęć. Wypisanie na jednym kartoniku „Co podobało mi się na tych zajęciach” i wrzucenie go do walizki, a na drugim „Co na tych zajęciach było niepotrzebne, co mi się nie podobało” i wrzucenie go do kosza. Walizka i kosz znajdują się przy drzwiach wyjściowych z sali.

Opracowała: mgr Agata Pagacz

Przedszkole Samorządowe nr 3 w Skawinie

M. Mendel, Rodzice i szkoła, Toruń 1998, s.8

A. Nowak, Spotkania z rodzicami, Poznań 2000, s.19

Edukacja w przedszkolu, nr 12/2003, I/2.10, s.10.

6

---