Podstawy i konfiguracja FreeSCO
1. Wprowadzenie
Freesco jest darmową minidystrybucją Linuxa przystosowaną jako router dla małych sieci, choć może też pełnić inne funkcje, o czym jednak później. Minidystrybucją, to znaczy że jest w pewnym stopniu okrojoną wersją Linuxa, zawierającą tylko te najbardziej potrzebne funkcje, wymagane dla egzystowania. W rezultacie system został okrojony do tego stopnia, że mieści się na... pojedynczej dyskietce! Oznacza to, że komputer pełniący w sieci nie musi nawet mieć dysku twardego. Oczywiście można dokupić HDD, przenieść na niego system, a wtedy możliwe będzie używanie bardziej zaawansowanych funkcji. Od innych minidystrybucji różni go bardzo łatwa konfiguracja (przypomina kolorowy program dla DOS'u), posiadanie systemowej konsoli, na której można wydawać polecenia Linuxa, oraz szerokie możliwości rozbudowy.
Pełna nazwa systemu brzmi Free Cisco. Freesco był bowiem tworzony jako darmowa alternatywa dla routerów CISCO. Darmowy pozostał, jednak jeśli chodzi o funkcje, to doszło tu parę nowych drobiazgów. Może on bowiem pełnić następujące funkcje:
Firewall
Serwer DNS (serwer tłumaczenia nazw komputerów sieciowych i lokalizowaniu ich)
Serwer DHCP (serwer konfiguracji ustawień sieciowych)
Serwer HTTP (serwer stron internetowych)
Serwer Telnet (usługa umożliwiająca zdalną rejestrację na odległym komputerze, symulująca terminal odległego komputera na komputerze użytkownika, który z niej korzysta)
Serwer wydruku
Router
Serwer czasu
Oczywiście nie ze wszystkich musisz korzystać. Domyślnie zresztą większość usług jest wyłączona, pozostawione tylko te najbardziej potrzebne.
FreeSCO ma bardzo dużo zalet i bardzo mało wad. Można mu zarzucić małe rozbudowanie w stosunku do LRP (Linux Router Project), ale jest to celowe. Freesco ma bowiem być po prostu sprawnym, prostym w konfiguracji i przyjemnym sposobem na połączenie naszej sieci z Internetem. Drugą wadą jest to, że jest routerem statycznym, a nie dynamicznym (dla kilkuosobowej sieci jest to praktycznie bez znaczenia). Wykorzystuje przy tym potencjał technologii HiS (SDI), choć nie było dla tego systemu opracowywane (wymaga innego niż standardowy pliku img). Przejdźmy już do zalet, bo ich jest znacznie więcej
1. Wymagania sprzętowe
Freesco ma bardzo małe wymagania sprzętowe. Wystarczy procesor 386, 8 MB RAM (zalecane 16, ale sądzę, że rozsądne minimum to P70 z 24 MB RAMu), stacja dyskietek, opcjonalnie dysk twardy (nie jest wymagany). Obsługuje większość kart sieciowych, zarówno ISA jak i PCI. Możliwe jest podłączenie do dwóch modemów (lub terminali SDI). Procesor klasy 486 jest na tyle wolny, że nie wymaga wentylatora, co znacząco wpływa na głośność pracy urządzenia.
2. Bezpieczeństwo
Freesco w swej najprostszej postaci mieści się w całości na jednej dyskietce, a gdy tą zabezpieczymy przed zapisem - nikt nie poradzi sobie z zabezpieczeniami. Ten rodzaj zabezpieczeń jest najpewniejszy, bo fizyczny, Po przeniesieniu na dysk jednak należy uaktywnić wbudowanego Firewalla, który spokojnie wystarczy dla naszej małej sieci.
3. Koszty
Postawienie serwera na Freesco będzie znacznie tańsze niż użycie do tego celu np. Windowsów lub Novella. Po pierwsze Freesco ma dużo mniejsze wymagania sprzętowe, co sprawia, że możemy kupić dwa razy tańszy sprzęt. Po drugie samo w sobie jest darmowe, dystrybuowane jako Freeware.
4. Łatwa instalacja i konfiguracja
No dobrze, ale większość opisanych cech ma choćby Linux. W czym Freesco jest lepsze/gorsze? Przede wszystkim - łatwa instalacja. Zainstalowanie serwera Linuxowego wymaga dość dużo wiedzy z zakresy administrowania tego typu systemami, a typowy użytkownik, które chce po prostu pościągać z netu jakieś mp3 i kolorowe fotki nie jest zbytnio obeznany w takich dziedzinach. Tu Freesco wychodzi naprzód - instalacja jest bajecznie prosta, opiera się na zasadzie pytanie - tak/nie lub jakieś dane (login, hasło, IP, DNS). Większość średnio-zaawansowanych użytkowników poradzi sobie z tym bez problemów. Poza tym dla Freesco wystarczy windowsowy system plików FAT, nie ma potrzeby ponownego partycjonowania dysku.
5. Cicha praca
Jeśli Freesco używa procesora klasy P70, to jest on taki wolny, że... nie wymaga wentylatora. Nie trzeba chyba mówić, jak bardzo wpływa to na ilość decybeli wydobywających się z naszego sprzętu. W takim jednak wypadku zaleca się by ograniczyć ilość wydalanego ciepła w inny sposób - przez plik konfiguracyjny. Należy tam edytować plik /mnt/router.bat i /mnt/router/router.bat (na HDD, jeśli odpalamy system z dyskietki to należy sprawdzić plik syslinux.cfg) i tam wykasować wpisy "no-hlt". Można to jednak stosować tylko dla procesorów Pentium.
6. Możliwości rozbudowy
W podstawowej wersji Freesco po prostu działa udostępniając członkom sieci połączenie internetowe. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by doinstalować odpowiednie pakiety rozszerzające podstawowe funkcje. Bez tych pakietów można uruchomić protokół DHCP i serwer DNS. Zaś po ich doinstalowaniu można wzbogacić system o WWW, FTP. Mail, Proxy, Perl, małą bazę SQL (odpowiednie pakiety można znaleźć na www.freesco.pl). Liczba usług wciąż się powiększa.
2. Instalacja
1. Zgranie Freesco na dyskietkę
Najpierw musimy ściągnąć z sieci Freesco w wersji dla SDI (można go znaleźć pod adresem www.freesco.pl). Po rozpakowaniu archiwum znajdziemy tam trzy pliki: Rawrite.exe, f4sdi.img i make_fd.bat. Pierwszy jest programem, służącym do zgrania Freesco na dyskietkę, drugi to obraz dyskietki, a trzeci to plik wsadowy automatyzujący cały ten proces. Teraz wkładamy czystą dyskietkę do stacji, uruchamiamy d.bat (ważne : program Rawrite i plik f4sdi.img muszą być w tym samym folderze!), a on wszystkim się zajmie. Jeśli z jakiegoś powodu coś się nie uda, możemy zrobić to ręcznie: uruchamiamy rawrite i podajemy mu dane: nazwę pliku (f4sdi.img) i literę stacji (A:\ lub B:\). I to koniec.
2. Konfiguracja systemu
Tu jest już nieco roboty. Powoli, krok po kroku będziemy zmierzali do wykonania następujących czynności:
1. Zalogowanie się do systemu
2. Ustawienie opcji SDI
3. Konfiguracja hosta
4. Konfiguracja sieci wewnętrznej
5. Zmiana haseł
6. Wybranie portu COM
7. Ustawienie karty sieciowej
8. Sprawdzenie poprawności instalacji
Teraz wyjaśnię schemat, według którego będę objaśniał instalację. Wszystkie opcje są ponumerowane, więc właśnie tych cyfr zamierzam użyć. Obowiązuje schemat: Kolejność (Numer) pytanie - odpowiedź - objaśnienie. Więc, zaczynamy.
2.1 Zalogowanie się do systemu
Po odpaleniu Freesco z dyskietki startowej naszym oczom ukaże się taki oto obrazek:
Zgodnie z zaleceniami wpisujemy "setup"(oczywiście bez cudzysłowów) i naciskamy [Enter]. Teraz program poprosi o login i hasło, w obu przypadkach wpisujemy "root". Pojawi się okienko informujące:
Naciskamy [Enter] i wchodzimy do programu konfigurującego, wyglądającego mniej więcej tak:
Wybieramy opcję Advanced Settings wciskając na klawiaturze [a] i potwierdzając wybór klawiszem [Enter]. Jesteśmy teraz w menu zaawansowanych opcji:
Teraz dopiero możemy przystąpić do rzeczy, czyli konfiguracji urządzenia.
2.1 Ustawienie opcji SDI
Advanced settings (x - back to main menu) []? 3 - [ENTER] - Wejście do menu konfiguracji urządzenia dostępowego (w naszym przypadku - SDI) (Add/Edit an ISP)
1. (30) ISP/connection name (1-8 chars) []? - sdi [ENTER] - Wpisujemy nazwę połączenia, małymi literami!
2. (31) ISP phone numbers [T1]? - [ENTER] - Numer telefonu, dla SDI niepotrzebne
3. (32) Keep up the ppp link for N sec. 0 - use filter.cfg; 1 - forever. [1]? - [ENTER] - Długość utrzymywania połączenia z siecią od czasu otrzymania ostatniego pakietu. W SDI czas jest nielimitowany, nie ma więc potrzebny ograniczania czasu połączenia.
4. (33) Primary DNS address (usually your providers DNS) [194.204.159.1]? - [ENTER] - Podstawowy serwer DNS, zostawiamy domyślny 194.204.159.1
5. (34) Secondary DNS address (otherwise - '-') [194.204.152.34]? - [ENTER] - Zapasowy serwer DNS, również zostajemy przy domyślnym 194.204.152.34
6. (35) ISP http proxy address, (otherwise '-') []? - [ENTER] - Serwer proxy, nie potrzebny, więc go pomijamy.
7. (36) Does your ISP give you a dynamic IP address [n]? - [ENTER] - SDI ma statyczny adres, zostajemy więc przy domyślnym "n".
8. (37) Your side ppp IP address [213.25.1.1]? - xxx.xxx.xxx.xxx [ENTER] - Podajemy adres IP otrzymany od Telekomunikacji Polskiej
9. (39) Custom initialization string (otherwise '-') []? - [ENTER] - Dodatkowe ustawienia modemu, niepotrzebne dla terminali HiS.
10. (40) Authentication method - pap/chap/script [pap]? - [ENTER] - Metoda autoryzacji, pozostajemy przy domyślnej pap.
11. (R0) Login name [twoj_login]? - xxxxxxxx [ENTER] - Twój login, dostałeś go od TP SA
12. (R1) Password [twoje_haslo]? - xxxxxxxx [ENTER] - Twoje hasło, dostałeś je od TP SA
Na koniec naciskamy [Enter] by potwierdzić zmiany
2.2 Konfiguracja hosta
1. (71) Advanced settings (x - back to main menu) []? - 71 [ENTER] - W menu głównym wybieramy opcję konfigurowania hosta (Host/Domain)
2. (711) Hostname of this computer [router]? - xxxxx [ENTER] - Wpisz nazwę hosta, jest dowolna, np. Serwerek.
3. (712) Domain name [domain]? - xxxxx [ENTER] - Nazwa domeny, jest dowolna, ale musi być inna od przydzielonej przez TP SA.
Potwierdzamy zmiany klawiszem [Enter].
2.3 Konfiguracja sieci wewnętrznej
1. (72) Advanced settings (x - back to main menu) []? - 72 [ENTER] - W menu opcji wybieramy numer 72, konfigurację sieci wewnętrznej (1 st Network)
2. (721) Interface name of 1st network, eth0/eth1/eth2 etc [eth0]? - [ENTER] - W routerze będzie tylko jednak karta sieciowa. 3. (724) IP address of 1st network interface [10.1.1.1]? - xxx.xxx.x.x ENTER - Wprowadzamy adres IP. Proponowałbym 192.168.1.1
4. (725) Network mask [255.0.0.0]? - 255.255.255.0 [ENTER] - Wprowadzamy maskę podsieci, i tak zawsze każdy wybiera klasę C.
5. (726) 726 IP range []? - [ENTER] - Opcja dotycząca serwera DHCP. Jako że nie zamierzamy go użyć, zostawiamy to pole puste.
2.4 Zmiana hasła
Domyślnie hasłem jest root. Ale to hasło każdy zna, a przecież nie chcemy, by każdy miał dostęp do naszego routera. Ale jeśli chcesz, możesz zostawić hasła po staremu.
1. (30) Advanced settings (x - back to main menu) []? - 30 [ENTER] - Wybieramy opcję zmiany hasła roota (root console).
2. Enter new password: - ******** [ENTER] - Wybieramy nowe hasło
3. Re-type new password: - ******** [ENTER] - Potwierdzamy zmianę hasła
Potwierdzamy zmiany klawiszem [Enter]
2.5 Ustawienia portu COM
1. (51) Advanced settings (x - back to main menu) []? - 51 [ENTER] - w menu opcji wybieramy wybór portu COM (COM port)
2. (51) 1st modem port ('-' - no 1st modem) [cua1]? - [ENTER] - W zależności od użytego portu COM wybieramy cua0 (dla COM1), cua1(dla COM2), cua3 (dla COM2) lub cua3 (dla COM4). Zwykle będzie to COM2, czyli cua1, domyślny, więc wystarczy potwierdzić enterem.
2.6 Konfiguracja karty sieciowej
Najpierw należy znaleźć adres I/O i IRQ karty. Jeśli masz kartę PCI będzie to 0, jeśli ISA - będziesz musiał odpalić pod DOS'em program diagnostyczny dołączony na dyskietce razem ze sterownikami. Piszesz go w formie 0x, najczęściej będzie to 0x300 dla I/O i 10 dla IRQ.
1. (81) Advanced settings (x - back to main menu) []? - 81 [ENTER] - Przechodzimy do opcji kart sieciowych (1st Card).
2. (811) I/O port address of 1st ethernet card [0x300]? - xxxx [ENTER] - podajesz adres I/O karty, przypominam, dla PCI zawsze 0, dla ISA zwykle 0x300.
3.(812) IRQ line of 1st ethernet card [10]? - xx ENTER - Podajesz adres IRQ kart, przypominam, dla PCI zawsze 0, dla zwykle 10.
W sumie podstawowa konfiguracja została już dokonana, pozostaje już tylko sprawdzenie, czy wszystko działa. Przedtem musimy jeszcze zapisać zmiany i wyjść: w menu wybieramy x (back to main menu), a tam s (save and exit). Jeśli jesteśmy w linii poleceń piszemy reboot.
2.7 Sprawdzenie poprawności instalacji
Aby sprawdzić poprawność połączenia używamy polecenia ping. Najpierw, po restarcie w ekranie powitalnym wciskamy [Enter] i logujemy się jako root. Teraz wydajemy komendę:
ping www.sdi-center.prv.pl
Jeśli otrzymamy dane o wysyłanych i odbieranych pakietach, wszystko jest dobrze. Jeśli wyskakują błędy - coś jest nie tak. Należy jednak pamiętać, aby używać polecenia ping dla różnych serwerów (np. ping www.onet.pl, ping www.poland.com), gdyż czasem jeden z nich może wisieć, a wtedy szukaj wiatru w polu. Po sprawdzeniu połączenia pozostało jeszcze sprawdzić sieć. W tym calu używamy polecenia:
ping 192.168.1.3
Oczywiście zamiast "192.168.1.3" można podać dowolny adres użytkownika sieci. Tu także pamiętajmy o pingowaniu różnych użytkowników, często bowiem wina może istnieć po stronie użytkownika, do którego pingujemy.
3. Przeniesienie Freesco na dysk twardy (opcja)
Tyle trzeba zrobić, żeby Freesco zaczęło działać. No dobrze, ale co z tworzeniem własnych serwerów, doinstalowywaniem wszystkich innych pakietów? Przecież na dyskietkę to nie wejdzie. Poza tym sprzęt z dyskietki trochę warczy i dość długo się uruchamia. Jakie jest lekarstwo na te problemy? Przeniesienie Freesco na dysk twardy. Jedyną wadą tego rozwiązania jest nieco obniżony poziom zabezpieczeń, bo przecież nic nie jest bardziej bezpieczne od dyskietki zabezpieczonej przed zapisem. Na szczęście Freesco ma wbudowanego Firewalla, więc tą stratę można przeżyć. A dysk nie jest aż tak drogi, wystarczy 500 MB. Instalacja jest śmiesznie prosta, Freesco używa windowsowego systemu plików FAT, nie ma konieczności zmiany na system Linuxowy. Nie wymaga też swapu, choć jest możliwe jego utworzenie, co przyspieszy pracę, a w wypadku korzystania z zaawansowanych opcji jest wręcz wskazane. Uwaga, na swap Freesco wykorzystuje dysk twardy, ale nie jest konieczne tworzenie nowej partycji na swap. Zaleca się, by użyć tyle HDD, ile wynosi połowa pamięci RAM, przy czym nie może on być mniejszy niż 4 MB i większy niż 127 MB. Aby to zrobić w menu advanced settings wybierz (15) Swap File. Dalej musisz tylko podać liczbę MB ilości miejsca, które chcesz przeznaczyć na swap.
3.1 Utworzenie dyskietki startowej
Do instalacji Freesco na dysku twardym będziemy potrzebować dyskietki startowej MS-DOS. Jak ją wykonać? Przepis jest prosty:
1. Przechodzimy do Trybu MS-DOS
2. Formatujemy dyskietkę poleceniem format a:/s
3. Kopiujemy na nią plik scandisk.exe i scandisk.ini ( wykonujemy to poleceniem copy c:\windows\command\scandisk.exe a:\ , a następnie wpisując komendę copy c:\windows\command\scandisk.ini a:\ )
4. Tworzymy i edytujemy plik autoexec.bat (edit a:\autoexec.bat). Powinien mieć następujące wpisy:
a:\scandisk.exe /all /nosave /autofix /nosummary
c:\router.bat
Z menu wybieramy opcję zapisz ([Alt] + [Z])
5. Edytujemy plik scandisk.ini (edit A:\scandisk.ini). Powinien mieć następujące wpisy:
[ENVIRONMENT]
Display = Auto
Mouse = On
ScanTimeOut = Off
NumPasses = 1
LabelCheck = Off
LfnCheck = On
SpaceCheck = Off
Mount = Never
[CUSTOM]
DriveSummary = Off
AllSummary = Off
Surface = Never
CheckHost = Never
SaveLog = Off
Undo = Never
DS_Header = Fix
FAT_Media = Fix
Okay_Entries = Fix
Bad_Chain = Fix
Crosslinks = Fix
Boot_Sector = Fix
FSInfo_Sector = Fix
Invalid_MDFAT = Fix
DS_Crosslinks = Fix
DS_LostClust = Fix
DS_Signatures = Fix
Mismatch_FAT = Fix
Bad_Clusters = Fix
Bad_Entries = Quit
LostClust = Delete
3.2 Instalacja na HDD
Teraz możemy wreszcie przejść do właściwej instalacji Freesco na dysku twardym
1. Kopiujemy dyskietkę na dysk twardy (copy a:\ c:\). Uwaga, najlepiej, gdyby dysk był czysty, albo przynajmniej wolny od plików startowych Windows.
2. Restartujemy komputer i uruchamiamy go z dyskietki Freesco
3. Logujemy się jako root, normalnie, nie w trybie konfiguracyjnym (Przy starcie nie wpisuj jak poprzednio setup tylko od razy naciśnij [Enter]).
4. Wpisz komendę move2hdd.
5. Wybierz opcję clean install (C). System zostanie przeniesiony.
6. I to już koniec, po ponownym restarcie Freesco automatycznie uruchomi się automatycznie z dysku twardego.
7. Jeśli kiedyś będziesz chciał odświeżyć pliki na dysku lub przywrócić domyślne ustawienia, po prostu uruchom Freesco z dyskietki, wpisz move2hdd i wybierz opcję Y.
3. Uzupełnienie
Dostęp do Internetu przez kartę sieciową (np. Neostrada) .
Konfiguracja kart sieciowych:
setup
2 (change advenced settings)
a (advenced settings)
81 (1st card)
881 0 (I/O port adress of 1st etherned card)
882 0 (IRQ line of 1st etherned card)
82 (2nd card)
821 0 (I/O port adress of 2nd etherned card)
822 0 (IRQ line of 2nd etherned card)
teraz sieci:
siec pierwsza:
72 (1st network)
720 n (Use DHCP client...)
721 eth0 (Interfece namefo 1st
network)
724 xxx.xxx.xxx.xxx (IP adress of 1st network
interface)
725 255.255.0.0 (network mask)
726 - (IP range)
gdzie:
- xxx.xxx.xxx.xxx - jest to adres IP taki jaki otrzymujemy do ISP
poprzez DHCP,
- natomiast maska jest określona dla sieci klasy B a dokładniej
dla sieci mającej np. adres 192.168.xxx.xxx
siec druga:
73 (2nd network)
731 eth1 (Interfece namefo 2nd
network)
732 xxx.xxx.yyy.yyy (IP adress of 2nd network
interface)
733 255.255.255.0 (network mask)
734 - (IP range)
gdzie:
- xxx.xxx.yyy.yyy - jest to adres IP bramy,
- natomiast maska jest określona dla sieci klasy C a dokładniej
dla sieci mającej np. adres 192.168.70.xxx
Ustawienie NAT:
11 y (Enable IP masquerade)