ĆWICZENIA REWALIDACYJNO-WYCHOWAWCZE

     Tematyka zajęć rewalidacyjnych opiera się głównie na rozwijaniu procesu komunikacji z otoczeniem i rozwijaniem samodzielności, szczególnie czynności samoobsługowych w takim stopniu, na ile pozwala rozwój psychofizyczny. Uwzględniono także wycieczki po okolicy jako najlepszą możliwość poznania przedmiotów i zjawisk w naturalnym środowisku. Tematyka zajęć została opracowana według poszczególnych sfer aktywności życiowej.

Sfera aktywności:KOMUNIKOWANIE SIĘ
Cele terapeutyczne	Ćwiczenia rewalidacyjne	Środki dydaktyczne	Uwagi
Usprawnianie motoryki narządów artykulacyjnych. Rozwijanie komunikacji.	Zamknięcie lub zasłonięcie oczu i słuchanie dźwięków dochodzących z ulicy. Słuchanie dźwięków z jednoczesną obserwacją źródła dźwięku. Uderzanie pałeczką w przedmioty z różnych materiałów. Toczenie hałasujących przedmiotów. Rozpoznawanie hałasujących zabawek i pomocy dydaktycznych. Uderzanie o siebie dwoma identycznymi lub różnymi przedmiotami. Odbijanie gumowych zabawek. Przelewanie wody. Przesuwanie przedmiotów. Drapanie po powierzchni szklanej, papierowej, metalowej. Rozpoznawanie głosu, szmeru. Lokalizowanie źródła dźwięku, kierunku i odległości. Różnicowanie głośności. Naśladowanie dźwięków dziecka. Wokalizacja dźwięków przez dziecko. Ćwiczenie reakcji dziecka na własne imię	Pędzelki Pałeczki drewniane, szklane, metalowe, plastikowe Przedmioty fajansowe, szklane, plastikowe, metalowe, drewniane Piłki, balony, kasztany, kamyki Groch, fasola, ryż, makarony, gwoździe Klocki, łyżeczki, garnuszki, szklanki., szyszki. Piłki gumowe i skórzane, balony Papier, karton, folia Płytki metalowe, szklane, plastikowe, magnetofon, zegarek, budzik, pozytywka, grzechotki	Stosowanie metody terapi ustno-twarzowej Castillo-Moralesa.
Sfera aktywności: SPRAWNOŚĆ MOTORYCZNA
Usprawnianie ruchowe i psychoruchowe w zakresie dużej motoryki : postawa lokomocja koordynacja ruchów	Wyczuwanie brzucha, pleców i pośladków: Leżenie na plecach. Leżenie na brzuchu. Ślizganie się w kółko na brzuchu, na plecach. Siedząc - przyciąganie kolejno nóg. Siedząc - kręcenie się w kółko na pośladkach. Siedząc - przewrót na plecy. Siedząc - przyciąganie kolan, chowanie głowy. Czołganie się na brzuchu. Masaże brzucha, pleców i pośladków. Wyczuwanie rąk i nóg: Siedząc - podciąganie kolan do siadu skulonego. Pchanie kolan do siadu prostego. W siadzie prostym - rozcieranie i oklepywanie kolan. Stanie z podtrzymywaniem. Chodzenie z podtrzymywaniem. Chodzenie na kolanach. Siedząc na krześle - dotykanie podłogi palcami stóp. Uderzanie o podłogę piętami. Uderzanie całą stopą. Dotykanie łokciami kolan. Dotykanie prawym łokciem lewego kolana i odwrotnie. Wyczuwanie całego ciała: Leżenie na plecach i brzuchu. Turlanie się. Leżenie z rękami wzdłuż ciała i z podniesionymi w różnych kierunkach. Ciąganie za kostki nóg ćwiczącego, leżącego na brzuchu lub plecach. Kołysanie w pozycji siedzącej. Kołysanie w pozycji leżącej. Huśtanie.	Materac, mata do ćwiczeń Materace do ćwiczeń, fotel bujany, hamak, huśtawka ogrodowa	Wszystkie ćwiczenia wykonywane z pomocą nauczyciela. Masaże rąk i nóg. Masaże całego ciała.
Usprawnianie ruchowe i psychoruchowe małej motoryki: koordynacja ruchów rąk koordynacja wzrokowo-ruchowa manipulacja	Badanie otoczenia dotykiem. Zabawy manipulacyjne. Chwytanie drobnych przedmiotów. Zabawy paluszkowe np. Sroczka Idzie rak nieborak Idzie, idzie czapla po drewnianej desce Zabawy z piłką lub balonem. łapanie piłki rzucanie piłki turlanie Wkładanie i wyjmowanie przedmiotów. Włączanie klawiszy telefonu, pozytywek.	Kulki, piłeczki, Fasola, groch, kasza, ryż, makaron Szyszki, kasztany, żołędzie Piłki gumowe, skórzane, balony Piramidki Foremki Telefony, pozytywki	Wszystkie ćwiczenia wykonywane z pomocą nauczyciela
Sfera aktywności: SAMOOBSŁUGA
Zwiększanie aktywności własnej.	Zdejmowanie butów. Ściąganie części garderoby. Wkładanie i wyjmowanie rąk z rękawów. Nalewanie płynów z dzbanka do kubka. Jedzenie łyżeczką. Nabijanie jedzenia na widelec. Samodzielne zdejmowanie chusty zasłaniającej głowę. Samodzielne zdejmowanie opaski zasłaniającej oczy. Sygnalizowanie w każdy możliwy sposób: głodu, bólu, potrzeb fizjologicznych. Siedzenie z podparciem i bez podparcia. Stanie samodzielne i z podtrzymywaniem. Chodzenie z pomocą. Przemieszczanie się samodzielnie w dowolny sposób: czołganie, przesuwanie.	Buty Różne części ubrania Dzbanek Kubek Sztućce Chustki, opaski	Wszystkie ćwiczenia wykonywane z pomocą nauczyciela. Dzbanek nie może być za ciężki.
Sfera aktywności: ZACHOWANIA SPOŁECZNE
Rozwijanie zainteresowania otoczeniem. Kształtowanie umiejętności funkcjonowania w otoczeniu. Nawiązywanie kontaktów w sposób odpowiedni do możliwości dziecka.	Bezpośredni kontakt z roślinami: dotykanie, wąchanie, łamanie, próbowanie. Kontakt z żywiołami: wodą, powietrzem, ziemią, ogniem. Bezpośredni kontakt ze zwierzętami: oglądanie, głaskanie. Wytwarzanie atmosfery zaufania i bezpieczeństwa: przytulanie głaskanie obejmowanie delikatne masaże Współdziałanie w czasie zabaw i ćwiczeń. Reagowanie na polecenia: daj, puść, rzuć, weź. Właściwe reagowanie na głos opiekuna. Podawanie ręki na powitanie i pożegnanie. Samodzielne sięganie po zabawki, przedmioty za pomocą obu rąk. Samodzielny wybór zabawki. Rozrzucanie zabawek. Wkładanie przedmiotów do pudełka. Przekładanie przedmiotów z jednego pojemnika do drugiego. Burzenie wieży z klocków. Wprowadzanie w ruch wiszących tasiemek, wstążek, łańcuchów. Wprowadzanie w ruch zabawek poruszających się wahadłowo lub obrotowo.	Kwiaty, liście, gałązki, nasiona różnych roślin Miski z wodą Pojemniki z lodem Suszarki, wentylatory Pojemniki z piaskiem Świeczki, zapałki Zwierzęta Różne przedmioty, zabawki Pozytywki, telefony, grzechotki Zapachy Latarki Radio, magnetofon Tasiemki, wstążeczki, sznurki Opakowania	Ze względów bezpieczeństwa czynności wykonywane są pod ścisłym nadzorem nauczytciela.
Sfera aktywności: FUNKCJE POZNAWCZE
Wspomaganie rozwoju spostrzegania. Wielozmysłowe poznawanie otoczenia. Wydłużanie czasu koncentracji uwagi.	Podążanie wzrokiem za przedmiotami. Badanie otoczenia dotykiem. Ćwiczenia słuchowe z przedmiotami wydającymi dźwięk. Ćwiczenia w różnicowaniu smaków i zapachów. Badanie powierzchni dotykiem. Reagowanie na zmiany natężenia: światła hałasu temperatury Zabawy z lustrem. Dotykanie przesypywanie ugniatanie rozcieranie na ręce i na innych częściach ciała piasku, ryżu, kaszy. Przelewanie, chlapanie, reagowanie na temperaturę wody. Dmuchanie strumieniem powietrza-zimnym, ciepłym-na różne części ciała. Słuchanie piosenek, melodii, czytanych przez nauczyciela treści. Wsłuchiwanie się w naturalne dźwięki: głosy ludzi, śpiew ptaków, głosy zwierząt, odgłosy dochodzące z ulicy, hałasy bawiących się dzieci. Masaże rąk i całego ciała przedmiotami o zróżnicowanej fakturze. Picie artykułów płynnych o zróżnicowanej temperaturze. Wspólne muzykowanie na instrumentach perkusyjnych. Wystukiwanie rytmów. Badanie otoczenia dotykiem. Stukanie palcami o blat stołu. Uderzanie nogami o podłogę.	Różne przedmioty, zabawki Radio, magnetofon, kasety Zabawki grające Pożywienie, napoje Kubeczki zapachowe, świece zapachowe Pojemniki z różną zawartością np. z wodą, grochem itp. Latarka Suszarka Gąbki, szczoteczki, materiały, piórka, wata, pumeks, bańki mydlane Książeczki dla dzieci Lustro Instrumenty perkusyjne Stół. Krzesło, fotel	Wykorzystywane elementy metod: W. Sherborne Program SPH Knillów Masaż twarzy wg Castillo-Moralesa Metoda Kinezjologii wg P. Dennissona Muzykoterapia Metoda Shantali Masażyki ciała

WNIOSKI DO DALSZEJ PRACY

     Autorski program zajęć rewalidacyjno - wychowawczych przygotowałam najrzetelniej, jak potrafiłam. W miarę zaistniałych potrzeb będzie on przeze mnie modyfikowany i ulepszany.

     Dzięki długoletnim doświadczeniom w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi wiem, że zestawy ćwiczeń, jakie zaplanuję przeprowadzić w danym tygodniu pracy, będę musiała zawsze dopasowywać do zastanego stanu emocjonalnego mojej uczennicy, jej zdrowia. Ponadto Przy tak dużej niepełnosprawności intelektualnej dziewczynki nie jestem w stanie przewidzieć efektów mojej pracy. Dlatego, na bieżąco, będę prowadziła notatki, zaznaczając odniesione sukcesy i porażki. Będę też zapisywała uwagi, wskazówki i zalecenia, które wykorzystam w dalszej pracy z uczniem. W każdej problematycznej sytuacji dotyczącej dziecka, będę w miarę moich możliwości, służyła jego rodzinie pomocą, radą i wsparciem psychicznym. Będę również nadal doskonaliła swój warsztat pracy w zakresie pracy z głęboko upośledzonymi.

LITERATURA

1. Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnysza M. [1992] Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Warszawa: WSiP.

2. Kielin J. (red.). [2002] Rozwój daje radość. Terapia dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim. Gdańsk: GWP.

3. Kielin J. [2003] Jak pracować z rodzicami dziecka upośledzonego. Gdańsk: GWP.

4. Knill C. [1995] Programy aktywności. Podręcznik. Warszawa: CMPP-P.

5. Kwiatkowska M. [1997] Dziecko głęboko niezrozumiane. Warszawa: Oficyna Literatów i Dziennikarzy

6. Żółkowska T. (red.). [2000] Rehabilitacja osób z głębszym stopniem upośledzenia umysłowego. Kręgi poszukiwań. Szczecin: US.

Plan zajęć rewalidacji indywidualnej na rok szkolny 2005/2006

PLAN TYGODNIA
PONIEDZIAŁEK	WTOREK	CZWARTEK	PIĄTEK
Przygotowania do zajęć Masaż Knill (program Dotyk i komunikacja) Ćw. kształtujące rozwój społeczny Relaksacja Pożegnanie	Przygotowania do zajęć Masaż Knill (program Dotyk i komunikacja) Ćw. sprawności motorycznej Relaksacja Pożegnanie	Przygotowania do zajęć Masaż Knill (program Dotyk i komunikacja) Komunikowanie się Relaksacja Pożegnanie	Przygotowania do zajęć Masaż Knill (program Dotyk i komunikacja) Stymulacja sensomotoryczna Relaksacja Pożegnanie

ROZWÓJ SPOŁECZNY

Cele:

• Poszerzenie możliwości porozumiewania się z Olą.

• Poszukiwanie nowych form porozumiewania się.

Sposób realizacji:

• Ćwiczenie wykonywania prostych poleceń: weź, siadaj, wstawaj, dotknij, spójrz, patrz na mnie.

• Ćwiczenia wykonywania gestu powitania i pożegnania.

• Słuchanie głośnej, rytmicznej muzyki lub cichej i spokojnej w zależności od nastroju.

• Pokazywanie kolorowych kartek lub świecenie kolorową latarką /elementy chromoterapii/

• Mówienie w odpowiedniej do nastroju Oli tonacji.

• Ćwiczenia dotykania i głaskania innych ludzi.

• Powtarzanie gestów, prowadzenie dłoni (po ok.30 s. odczekanie aż sama podejmie gest).

• Reagowanie na imię.

• Wymuszanie wykonywania po nas niektórych czynności np. przechylamy dziecko mówiąc bum, powtarzamy tą czynność kilka razy, następnie opóźniamy przechylanie dziecka, czekając aż dziecko zrobi to samo itp.

MOTORYKA DUŻA I MAŁA

Cele:

• Doskonalenie umiejętności stania i wstawania.

• Doskonalenie umiejętności poruszania się.

• Kształtowanie umiejętności manipulacyjnych.

• Kształtowanie umiejętności poruszania ręką lewą.

Sposób realizacji:

• Staje z pomocą nauczyciela.

• Nauczyciel pomaga dziecku, aby z pozycji siedzącej wstało i chwilę stało samodzielnie.

• Chodzi podtrzymywane za prawą rękę, za biodra oraz pod pachami.

• Dziecko przemieszcza się z pozycji na plecach do pozycji na brzuchu i odwrotnie.

• Dziecko leży na brzuchu, a nauczyciel pomaga mu podnieść tułów od podłoża.

• Bierze przedmiot do ręki i puszcza go.

• Potrafi włożyć różne palce do otworów.

• Nauka trzymania przedmiotów w lewej ręce.

• Włączanie lewej ręki podczas zabaw typu „kosi-kosi, siała baba mak”.

KOMUNIKOWANIE SIĘ

Cele:

• Kształtowanie umiejętności nadawania informacji.

• Kształtowanie umiejętności odbioru informacji.

Sposób realizacji:

• Sygnalizowanie informacji przez dziecko o potrzebach, stanach emocjonalnych za pomocą gestów.

• Słuchanie i wykonywanie poleceń.

• Słuchanie taśm z nagraniami różnych efektów akustycznych.

• Słuchanie nagłego, głośnego dźwięku np. trąbki.

• Słuchanie ludzkiej mowy np. mamy, nauczyciela, radia.

• Kojarzenie polecenia z czynnością np. daj rękę, popatrz na mnie.

STYMULACJA SENSOMOTORYCZNA

Cele:

• Rozwiniecie u dziecka globalnego odczuwania bodźców dotykowych.

• Rozwiniecie u dziecka globalnego odczuwania bodźców wzrokowych.

• Rozwiniecie u dziecka globalnego odczuwania bodźców węchowych i smakowych.

Sposób realizacji:

• Nacieranie ciała dziecka szorstkim ręcznikiem, szczotkowanie dość twardą szczotką, pędzlem, gąbką.

• Dostarczanie ciepłych i zimnych bodźców (lód, świeczka, nadmuch ciepłym i zimnym powietrzem).

• Stosowanie masażu twarzy, ust itp.

• Nauka wodzenia wzrokiem za przedmiotem, źródłem światła.

• Nawiązanie kontaktu wzrokowego dziecka z nauczycielem.

• Podawanie dziecku na zmianę artykułów spożywczych o przeciwnych smakach.

• Zapoznawanie dziecka z różnymi zapachami.

---