INSTYTUCJE UE (Luksemburg, Irlandia, Dania, Austria, Belgia, Finlandia, Holandia, Wielka Brytania, Niemcy, Szwecja, Włochy, Francja, Hiszpania, Słowenia, Grecja, Cypr, Malta, Czechy, Portugalia, Węgry, Estonia, Słowacja, Litwa, Polska, Łotwa, Bułgaria, Rumunia)

1952:

EWWiS - Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Traktaty Rzymskie;

była instytucją o charakterze ekonomicznym, łączyła 6 państw, była pierwszą ponadnarodową, rozdzielająca surowce strategiczne między 6 państw.

Pierwsze instytucje:

2. Trybunał Sprawiedliwości

3. Wysoka władza

4. Wspólne zgromadzenie

5. Specjalna Rada Ministrów

1958:

Traktaty rzymskie - kolejny etap procesu integracyjnego, nowe instytucje (EWG- Europejska Wspólnota Gospodarcza; EUROATOM - Eur Wsp Energii Atomowej)

EWG/ EUROATOM powołuje:

2. Komisję

3. Radę

1967:

Traktat fuzyjny - za zadanie ujednolicenie instytucji, powstają 3 instytucje 3 wspólnot:

2. Rada Ministrów.

3. Komisja

4. Trybunał Sprawiedliwości

1974:

Nowa instytucja - Rada Europejska.

1977:

Powstaje Trybunał Obrachunkowy.

1987:

Jednolity Akt Europejski - wprowadza Parlament Europejsk

1992:

Traktat z Mastricht - dzieli Unię na 3 filary:

I filar (Instytucje UE): Parlament, Rada UE, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości, Obrachunkowy, Instytucje doradcze (Komitet Ekonomiczno-społeczny, Komitet Regionu).

II filar (bezpieczeństwo i wspólna polityka zagraniczna)

III filar (wymiar sprawiedliwości)

ZASADY REGULACJI DZIAŁALNOŚCI INSTYTUCJI UE

1. Zasada subsydiarności - podział zadań między wspólnotami UE, a państwami członkowskimi. Gdy państwo nie może osiągnąć celów.

2. Z. Jednolitych ram instytucjonalnych - jednolite struktury wewnętrzne zapewniają spójność, rozwijanie dorobku prawa wspólnotowego.

3. Z. Jedności instytucjonalnej - istnienie ścisłej więzi i zależności między formalnie odrębnymi systemami informacyjnymi UE i wspólnoty UE w sensie organizacyjno-kompetencyjnym.

4. Z. Lojalnej współpracy - instytucje i organy wspólnot są zobowiązane do współdziałania w celu realizacji zobowiązań wynikających z traktatu ustanawiającego UE.

5. Z. Równowagi instytucjonalnej - każdy organ UE wykonuje swoje działania w poszanowaniu kompetencji innych organów.

TYPOLOGIA INSTYTUCJI UE

1. Pozycja ustrojowa organu - strategiczne miejsce zajmuje Rada Europejska - nie ma osobowości prawnej, o jej znaczeniu przesądza fakt reprezentacyjny, w skład wchodzą szefowie krajów i rządów państw członkowskich i przewodniczący Komisji Europejskiej, sposób podejmowania uchwał w Komisji jest jednomyślny.

Instytucje I kategorii: Parlament, Rada, Komisja, Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Europejski Sąd Obrachunkowy.

Instytucje II kategorii (gremia doradcze): Komitet ekonomiczno-społeczny, regionów, koordynacyjny...

Instytucje III kategorii (o szczególnym statusie): EBC, ESBC, Europol, Europejska Agencja Ochrony Środowiska...

Nieformalne gremia: Euro-Grupa - powstała w 98`, skupia ministrów finansów

2. Rola w procesie integracji europejskiej - szczególne miejsce zajmuje Rada UE, Rada Europejska - zajmują się rozszerzaniem UE o państwa demokratyczne, z gospodarką wolnorynkową, państwa prawa.

Rada Europejska - o charakterze strategicznym, decyduje o kierunku i tempie integracji.

Rada UE - stanowi prawo.

Komisja Europejska - reprezentuje kolektywny interes integracji UE, komisarze pełnią funkcję funkcjonariuszy międzynarodowych niezależnych od swoich państw.

Parlament E - eurodeputowany reprezentuje europejski punkt widzenia.

3. Zakres podmiotowości prawnej - pozwala wyróżnić instytucje i organy wspólnotowe.

Instytucje wspólnotowe: Rada UE, Komisja E, Parlament E, E Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy.

FUNKCJE INSTYTUCJI UNIJNYCH

1. Funkcja stanowienia prawa - przyjmowanie aktów prawnych - podejmuje Rada UE, na wniosek Komisji E.

2. Funkcje urzędowo-wykonawcze - wdrażanie procedur wykonawczych i zarządzanie kwestiami finansowymi - koordynuje Rada UE; Komisja E rozstrzyga poprzez projekty. W kwestii tworzenia budżetu decydują: Parlament, Komisja, Rada UE.

3. Funkcja kształtowania stosunków zewnętrznych - zatwierdzanie umów międzynarodowych:

KE - inicjatywa negocjacji, prowadzenie negocjacji, wniosek w sprawie zawarcia umowy

RUE - zgoda w negocjacjach, decyzja o zawarciu umowy

PE - obligatoryjna konsultacja

UE JAKO WSPÓLNOTA KULTUROWA

Opiera się na 3 filarach kulturowych:

1. filozofia i demokracja grecka:

Demokracja to: państwo prawa, pluralizm polityczny, społeczny, kulturowy, gospodarka wolnorynkowa.

2. prawo rzymskie:

Prawo UE - pierwotne (traktatowe) i wtórne (tworzone przez główne organy UE: rozporządzenia, dyrektywy, opinie)

3. tradycja chrześcijańska

ASPEKTY INTEGRACYJNE

2. ekonomiczny

3. polityczny

4. militarny

Ad a) Etapy:

2. strefa wolnego handlu

3. unia celna

4. wspólny rynek

5. rynek wewnętrzny

6. unia walutowa

STREFA WOLNEGO HANDLU - ugrupowanie integracyjne, w którym kraje członkowskie znoszą cła i bariery handlowe, od 1991, ujednolicenie taryf celnych, zniesienie taryf celnych między :

NAFTA - USA, Kanada, Meksyk;

EFTA - Szwajcaria, Norwegia, Islandia, Lichtenstein;

CEFTA - m.in. Polska

UNIA CELNA - ugrupowanie integracyjne, w którym zniesiono całkowicie cła we wzajemnych stosunkach handlowych, wspólna taryfa celna, polityka handlowa wobec państw trzecich (kodeks celny), 1971 r, zniesienie ograniczeń ilościowych.

WSPÓLNY RYNEK - ugrupowanie integracyjne, w którym kraje uczestniczące zapewniają swobodę przepływu kapitału i siły roboczej, od 1993.

GŁÓWNE NURTY IDEII INTEGRACJI

1. FEDERALIZM

Jeden z najstarszych procesów integracyjnych, forma organizacji, której władza podlega rozdzieleniu pomiędzy władzą centralną oraz regionalną. Każda z nich jest odpowiedzialna za realizację zadań przy wykorzystaniu instytucji i zasobów, które są w jej dyspozycji.

2. FUNKCJONALIZM

Wykorzystanie procesów integracyjnych w celu rozwiązywania problemów europejskich by nie następowały wojny, prekursorem Wielka Brytania, więzi między państwami o charakterze gospodarczym, państwa miały zrezygnować z części swoich uprawnień gospodarczych i przenieść je na aspekt ponadnarodowy.

3. KONFEDERALIZM

Oparty na myśli de Gaula, równoległy w unią celną.

KOMISJA EUROPEJSKA

Triada UE: Rada UE, Parlament Europejski, Komisja Europejska.

STATUS PRAWNO-USTROJOWY - to instytucja wspólnot europejskich, ponadnarodowa, oparta na 3 filarach, podstawą działania są artykuły z traktatów i regulacje wewnętrzne, może zostać odwołana w całości, odpowiedzialna politycznie przez Parlamentem.

Wspólnoty europejskie - Komisja Europejska:

• polityka

• wykonywanie aktów prawnych

• kontrola przestrzegania prawa wspólnotowego

• współtworzenie prawa

• zarządzanie polityką wspólnotową

ETAPY ROZWOJU K.E.

Kiedy powstała?

1. Traktaty Paryskie - 1951 - Wysoka Władza i EWWiS

2. Traktaty Rzymskie - 1957 - EWG i EUROATOM, powstaje Komisja Europejska

3. Traktat fuzyjny - 1965 - połączenie Wysokiej Władzy i Komisji Wspólnot Europejskich, jednomyślność Rady UE, okres kadencji K.E. wynosił 4 lata.

Etapy powstawania:

1. 1967-85 - Komisja liczy 14 komisarzy

2. 1985-95 - Jednolity Akt Europejski - wprowadza nową formę działalności Komisji - poszerza kompetencje, wzrost kontroli i przeglądu prawa w państwach członkowskich.

3. 1995-2004 - upadek znaczenia K.E., Komitet Niezależnych Ekspertów w 99 badał K.E.-> K.E. podała się do dymisji.

Skład komisji nowej - 25 komisarzy, po 1 z każdego państwa

POWOŁYWANIE I ODWOŁYWANIE K.E.

Rada UE w składzie szefów państw lub rządów większością kwalifikowaną nominuje kandydata do stanowiska Przewodniczącego Komisji Europejskiej -> Kandydata zatwierdza Parlament -> Rada UE za zgodą kandydata na Przewodniczącego przedstawia kandydatów na komisarzy -> Parlament aprobuje skład K.E. -> Komisja zostaje powołana na mocy Rady UE.

KADENCJA: 5 lat, nowego Komisarza/ Komisję można powołać tylko po śmierci jednego z komisarzy, rezygnacji całej komisji.

STRUKTURA.

26 członków dyrektoriatów generalnych, służby pomocnicze, Dyrektoriaty generalne (departamenty, wydziały)

PODEJMOWANIE DECYZJI.

Procedury:

• ustna - wymaga bezwzględnej większości głosów Komisji

• obiegowa - krąży do komisarzy z kwestią opinii (tryby: normalny krąży 5 dni, pilny 3 dni, nagły 12 h)

• delegowana - Komisja upoważnia komisarzy do zawierania decyzji w jej imieniu.

FUKCJE K.E.:

• strażnika prawa wspólnotowego - kontroluje w państwach osoby fizyczne i prawne

• zarządcza - Komisja jest organem wykonawczym, wydaje część rozporządzeń, odpowiada za realizację kwestii budżetowych

• kreacyjna - wydawanie dokumentów

• reprezentacyjna - reprezentuje wspólnoty w stosunkach międzynarodowych oraz relacjach UE z państwami trzecimi.

PARLAMENT EUROPEJSKI

Instytucja o charakterze decyzyjnym wspólnot europejskich , organ ponadnarodowy, po raz pierwszy ujęty w Traktacie Paryskim w 1951 r, opisany w Rzymskim z 57. W 1962 przyjął oficjalną nazwę. Liczy 786 deputowanych.

STRUKTURA WEWNĘTRZNA:

1. Organy kierownicze (Przewodniczący, Prezydium, Konferencja Przewodniczących, ) - 2 lata kadencja, wybierany przez eurodeputowanych. Przewodniczący kieruje pracami Parlamentu, przewodniczy obradom, stoi na straży przestrzegania regulaminu obrad, ogłasza wyniki podjętych przez Parlament decyzji.

2. Organy merytoryczne (Komisje i Delegacje Międzyparlamentarne) - 3 komisje: stałe, dochodzeniowe, ad hoc.

3. Organy polityczne - posłowie zasiadają według przynależności do grup politycznych, które zbieżne są z poglądami ideologicznymi. 3 główne frakcje: Grupa Europejskiej Partii Ludowej i Demokratów Europejskich, Grupa Partii Europejskich Socjalistów, Grupa Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy.

4. Organy administracyjne - sekretariaty tworzące personel pomocniczy, Sekretariat Generalny odp za realizację bieżących prac Parlamentu, a składa się z Dyrekcji Generalnych.

KOMPETENCJE PARLAMENTU

1. legislacyjne

2. kontrolne

3. kreacyjne

4. budżetowe

FUNKCJE PARLAMENTU:

1. prawodawcza

2. kontrolna

3. kreacyjna

4. budżetowa

FUNKCJE PARLAMENTU W II FILARZE: może kierować zapytania oraz wydawać rekomendacje do Rady UE, przeprowadza doradczą debatę o postępach w dziedzinie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa.

FUNKCJE PARLAMENTU W III FILARZE: może kierować zapytania oraz wydawać rekomendacje do Rady UE, przeprowadza debatę doradczą o postępach w dziedzinie współpracy politycznej i sadowej w sprawach karnych.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ

Rada UE- Rada Ministrów

Siedziba w Brukseli, powstała w 1965r., reprezentuje państwa w II i III filarze, ma charakter międzynarodowy, w 1993 przyjęła nazwę Rada Unii Europejskiej.

KOMPETENCJE PREZYDENTÓW należą decyzje odnośnie: przystąpienia państw do UE, przystąpienie do wspólnej waluty.

STRUKTURA RADY:

• Rada do spraw ogólnych - ministrowi spraw zagranicznych

• Rada specjalna - ministrowie poszczególnych resortów

PRACAMI RUE KIERUJE PRZEWODNICZĄCY

STRUKTURA RUE

I I I

Rada do spraw ogólnych Przewodniczący Rady Rady Specjalistyczne

I

Sekretariat Generalny

I

Organy Pomocnicze

I I

Komitet Stałych Przedstawicieli Komitety Specjalistyczne

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOSCI

Opiera się na prawie traktatowym, sad najwyższy, siedziba w Strasburgu, 2 filary prawne - prawo pierwotne i wtórne. Może nakładać kary (pieniężne) na państwa członkowskie

TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY (Kontroli Budżetowej)

Najmłodsza instytucja, siedziba w Luksemburgu. W składzie członkowie państw członkowskich, kadencja 6 lat. Organ kolegialny - decyzje podejmuje większość głosów. Działa w trybie permanentnym - cały czas. Główne zadanie to kontrola przychodów i odchodów wspólnoty oraz instytucji utworzonych przez wspólnoty.

KOMITET REGIONÓW

Pierwsze zapisy w Traktatach Rzymskich - Europa Regionów.

EUROPEJSKI FUNDUSZ REGIONALNY - 18 marca 1975, celem niesienia finansowej pomocy w rozwoju infrastruktury i produkcji najsłabszych regionów.

ZGROMADZENIE REGIONÓW - 1985, siedziba w Strasburgu, łączyło 300 regionów (UE + poza nią).

KOMITET DORADCZY oraz KOMITET DORADCZY LOKALNYCH ORGANIZACJI SAMORZĄDOWYCH - 1988, celem szerzenia polityki w regionach państw UE, chęć włączenia do UE regionów mogących działać samodzielnie, zachowanie zasad subsydiarności.

TRAKTAR Z MASTRICHT - 1 listopad 1993, powołał KOMITET REGIONÓW, oficjalny początek komitetu 9 marca 1994.

CELE KOMITETU REGIONÓW: umacnianie polityki reprezentacji regionów, urzeczywistnienie idei Europy Regionów.

SZCZEBLE RÓWNOUPRAWNIONE URZECZYWISTNIANIA IDEII EUROPY REGIONÓW: regionalne, narodowe, europejskie.

ORGAN DORADCZY W STISUNKU DO RADY UE - Traktat Amsterdamski z 99 poszerza kompetencje doradcze na Parlament Europejski. Komitetowi przysługuje prawo wyrażenia własnej opinii. Nie posiada prawa wcielenia swoich wniosków w życie. Nie może wnieść skargi do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

FUNKCJE: dba o interesy regionalne i lokalne w procesie stanowienia prawa; działa jako spoiwo między obywatelami, a instytucjami UE; propaguje ideę regionalizacji w krajach ubiegających się o członków UE.

SKŁAD: przedstawiciele regionów i lokalnych samorządów; wybierani przez radę na wniosek państw członkowskich; kadencja 4 lata.

STRUKTURA: plenum - zjazdy planowane 5 razy w roku

Prezydium - członkowie wybierani na 2 lata przez plenum

Komisje - 6, komisje wyspecjalizowane:

1. COTER - komisja ds. spójności terytorialnej

2. ECOS - komisja ds. polityki gospodarczej i społecznej

3. DEVE - Komisja ds. Zrównoważonego Rozwoju

4. EDUC - Komisja ds. Kultury i Edukacji

KOMITET EKONOMICZNO - SPOŁECZNY

UTWORZONY na mocy Traktatu Rzymskiego 1957, głównym ZADANIEM jest kwestia doradztwa wobec: Komisji Europejskiej, Rady UE, Parlamentu UE.

Może wydawać opinie samodzielnie lub na prośbę.

SKŁAD:317 członków podzielonych na 3 grupy: pracodawcy, pracownicy, różne interesy. 4letnia KADENCJA.

MIANOWANIE PRZEDSTAWICIELI: na 4 lata, mianuje Rada Ministrów UE na podstawie desygnacji państw członkowskich, odnawialny mandat (reelekcja), bez wynagrodzenia, tylko zwrot kosztów produkcji, diety za posiedzenia ustalone przez Radę.

DZIAŁALNOŚĆ: 6 sekcji specjalistycznych:

ECO - Unia Gospodarcza i Walutowa, spójność gospodarcza i społeczna,

INT - jednolity rynek, produkcja i konsumpcja,

SOC - zatrudnienie, sprawy społeczne i obywatelskie,

REX - stosunki zewnętrzne.

WPŁYW NA INTEGRACJE EUROPEJSKĄ - 3 płaszczyzny: bogata wiedza fachowa, rozwiązania oparte na konfrontacji poglądów, szukanie kompromisu; przedstawienie problemów obywatelskiego społeczeństwa na forum unijnym.

Polskę reprezentuje 21 osób, Francję, Niemcy, W.Brytanię - 24 osoby.

UTWORZENIE WALUTY EURO

• Pierwsze plany utworzenia Unii Walutowej w latach 60. XX wieku

W latach 70. opracowano plan wprowadzenia wspólnej waluty,

• W 1979 roku powstał Europejski System Walutowy.

• Ostateczna decyzja o utworzeniu wspólnej waluty Unii Europejskiej zapadła w ramach traktatu z Maastricht, który powoływał do życia Unię Gospodarczą i Walutową.

• W grudniu 1995 roku w Madrycie wspólnej walucie nadano nazwę euro.

Ustanowiono też system TARGET - system automatycznych przeliczeń walut narodowych na euro.

• 1 stycznia 1999 nastąpiła inauguracja euro w transakcjach bezgotówkowych,

• Od 1 stycznia 2002 wprowadzono tę walutę w dwunastu państwach UE (oprócz Wielkiej Brytanii, Szwecji i Danii).

• 1 lipca 2002 ostatecznie wycofano z obiegu waluty narodowe 12 krajów, które przystąpiły do strefy euro.

• 1 stycznia 2007 roku tolar słoweński także został zastąpiony przez euro.

KRYTERIA KONWERGENCJI (zbieżności)

• inflacja nie wyższa niż o 1,5 pkt% od średniej stopy inflacji w trzech krajach UE, gdzie inflacja jest najniższa

• dług publiczny nieprzekraczający 60% PKB

• deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB

• długoterminowe stopy procentowe nie przekraczające o więcej niż o 2 p.p. średniej stóp procentowych w 3 krajach UE o najniższej inflacji

stabilny kurs wymiany waluty w ciągu ostatnich 2 lat - wahania kursów walut nie mogą przekroczyć +/- 15% do ustalonej początkowo wartości.

Traktaty UE i Jednolity Akt Europejski.

1951.04.18 - Traktat Paryski. Powołanie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali przez Belgię,
Holandię, Luksemburg, Francję, Włochy, RFN.

Cel: utworzenie wspólnego rynku węgla, stali, rudy żelaza i złomu, rozwój gospodarczy w oparciu o wspólny rynek, racjonalna produkcja i podział produktów przemysłu węglowego i stalowego

Dokument wszedł w życie 27.07.1952 r.

1957.03.22 - Traktaty Rzymskie.

Stanowiące o powołaniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) oraz EUROATOM- Europejskiej Wspólnoty Atomowej (kontrola energii nuklearnej).

Traktaty weszły w życie 01.01.1958 r.

1965.04.08 - Podpisanie Traktatu Fuzyjnego.

Ustanowił jedną Komisję i jedną Radę dla ówczesnych trzech Wspólnot Europejskich;

Wszedł w życie w 1967 r.

1986.02.17 - Podpisanie w Luksemburgu Jednolitego Aktu Europejskiego.

Rozszerzeniu kompetencji EWG, utworzeniu europejskiego rynku wewnętrznego oraz stworzeniu ram prawnych koordynacji polityki zagranicznej "Dwunastki" (Europejska Wspólnota Polityczna).

Dekret wchodzi w życie 01.07.1987 r.

1992.02.07 - Traktat z Maastricht (Holandia).

Ustanowienie UE. Został podpisany przez: Francję, Belgię, Holandię, Niemcy, Luksemburg, Włochy, Danię, Irlandię, Wielką Brytanię, Grecję, Hiszpanię i Portugalię. EWG staje się WE, celem jest m.in. usunięcie granic, utworzenie unii gospodarczo-walutowej, posiadającej jednolitą walutę.
Dokument wszedł w życie 01.11.1993 r

1997.10.02 - Traktat Amsterdamski,

Wprowadził zmiany do traktatów WE i UE, oraz wprowadził nową numerację artykułów do Traktatu UE. Ujednolicone wersje Traktatów UE i WE są do niego załączone

Wszedł w życie 1 maja 1999 r.

2001.02.26 - Traktat z Nicei.

Były Traktat UE i Traktat WE zostały połączone w jedną ujednoliconą wersję.

Wszedł w życie 1 lutego 2003 r.

Organ	Skład	Funkcje	Status ustrojowy
Rada Europejska	- szefowie państw lub rządów - przewodniczący Komisji Europejskiej (Minister Spraw Zagranicznych) - jeden członek Komisji Europejskiej	-Rozstrzyga o rozwoju politycznym -O celach integracji -Strategiczny rozwój	Międzynarodowy Status ustrojowy
Rada UE	-Ministrowie Rządów krajów członkowskich	-Rozstrzyga i stanowi prawo -Legislacyjna -Kieruje politykami unijnymi	-||-
Komisja Europejska	-Członkowie z państw członkowskich -Przewodniczący -Vice-przewodniczący	-Wykonuje polityki wspólnotowe -Wykonawcza -Legislacyjna -Reprezentacyjna -Integracyjna	Ponadnarodowy status ustrojowy
Parlament Europejski	-Wybór zgodny z wyborami państw członkowskich	-Kontrola Komisji -Kontroluje i współdecyduje o budżecie -Doradcza,opiniodawcza	-||-
Europejski Trybunał Sprawiedliwości	- Sędziowie z poszczególnych państw (po 1)	-Kontrola i rozwój prawa wspólnotowego	-||-
Europejski Trybunał Obrachunkowy	- Członkowie z państw członkowskich (po 1)	-Kontrola wydatków i wpływów	-||-

---