Pytania na OŚ
1. Podaj 5 przykładów wpływu środowiska na człowieka.
Miejsce bytowania, odpoczynku, źródło pożywienia i surowców mineralnych, zasoby przyrody dzięki którym człowiek może żyć.
2. Przyczyny degradacji gleby?
Zmiana charakteru użytkowania terenu, rozwój budownictwa, osadnictwa, przemysłu, intensywny rozwój rolnictwa, strategie nawadniania i odwadniania, zanieczyszczenia antropogeniczne.
3. Co to jest degradacja względna?
Przeobrażanie struktury i cech gleby w sposób stopniowy lub skokowy, bez zmiany jej aktywności biologicznej np.: zmiana kwasowości gleby w skutek oddziaływania zanieczyszczeń przemysłowych.
4.Jaki ma wpływ rolnictwo na degradacje gleby?
Prowadzenie ferm, nawożenie sztuczne gleby, środki ochrony roślin, nadmierna eksploatacja pastwisk.
5. Podział pyłów na wielkość cząsteczek?
Pyły zawieszone - 0.1 um - 10um
Pyły opadowe < 10um, opadające szybko w pobliżu źródła emisji
6. Co to jest równowaga ekologiczna?
Stan środowiska, w którym występuje taka zgodność w relacjach człowiek-środowisko, że intensywna działalność człowieka służąca do realizacji jego celów nie powoduje degradacji środowiska przyrodniczego i zaburzeń w jego funkcjonowaniu.
Warunkiem istnienia trwałej równowagi ekologicznej jest dopasowanie szybkości przemian antropogenicznych do tempa dostosowania się do nich środowiska. Długotrwałe zaburzenie równowagi ekologicznej może doprowadzić do stanu klęski ekologicznej, czyli stanu nieodwracalnej degradacji środowiska.
7. Homeostaza?
Zdolność do utrzymywania stanu równowagi dynamicznej środowiska, w którym zachodzą procesy biologiczne. Jest warunkiem istnienia każdego ekosystemu
8. Pierwotna definicja pomnika przyrody?
Pomnik przyrody - termin ten został wprowadzony przez Humboldta na przełomie XVIII i XIX wieku, co dało początek kierunkowi konserwatorskiemu w ochronie przyrody.
Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie
9. Co to jest BZT?
Najważniejszy wskaźnik przy analizie ścieków. Biochemiczne zapotrzebowanie na tlen, określające tę część związków organicznych, które podlegają biochemicznemu rozkładowi. Zwykle oznacza się BZT5 pięciodniowe - najważniejszy wskaźnik zanieczyszczeń.
10. Jakie są zadania zbiorników sztucznych?
Podstawowe funkcje zbiorników sztucznych to: A. gromadzenie wód na potrzeby ludności i przemysłu, B. wykorzystanie energii wodnej (hydroenergetyka), C. ochrona przed powodziami lub utrzymanie żeglowności rzeki poprzez zmniejszenie nieregularności przepływów wody, D. wykorzystanie w celach irygacyjnych, E. rozwój turystyki, rekreacji i sportu.
11. Skład atmosfery?
a) stałe składniki powietrza: azot, tlen, argon, neon, hel, metan, krypton, wodór
b) zmienne składniki powietrza: para wodna, dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, ozon
sklad chemiczny: homosfera, heterosfera
właściwości fizyko-chemiczne: chemosfera, jonosfera
temperatura: troposfera, stratosfera, mezosfera, egzosfera, termosfera
12. Podział chemiczny atmosfery?
Dzielimy na HOMOSFERE - występuje do wysokości 90km od powierzchni ziemi i stanowi 99.99% masy całej atmosfery. i HETEROSFERE - występuje od 90 -9600 km od powierzchni ziemi stanowi 0,01% całkowitej masy atmosfery.
13. Co to jest ekosystem?
Ekosystem to zespół żywych organizmów tworzących biocenozę łącznie ze wszystkimi elementami środowiska nieożywionego, czyli biotopem.
Ekosystem stanowi funkcjonalna całość w którym zachodzi wymiana materii między biocenoza - czyli ogół organizmów występujących na danym obszarze powiązanych ze sobą w jedną całość różnymi zależnościami a biotopem - czyli nieożywione elementy tego obszaru, a więc: podłoże, woda, powietrze (środowisko zewnętrzne).
Ekosystem ma 4 poziomy funkcjonalne: 1.substancje abiotyczne 2.producenci-rośliny 3.konsumenci 4.reducenci
14. Inwersja temperatury-wyjaśnij?
Ma ścisły związek z występowaniem silnego zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Jest to zjawisko polegające na odwróceniu normalnego rozkładu temperatur powietrza, w wyniku czego powietrze cieplejsze utrzymuje się nad chłodniejszym.
Inwersja temperatury (inwersja termiczna lub po prostu inwersja) ma ścisły związek z występowaniem silnego zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Jest to zjawisko polegające na odwróceniu normalnego rozkładu temperatur powietrza atmosferycznego, w wyniku czego powietrze cieplejsze utrzymuje się nad chłodniejszym.
Wyróżnia się:
Inwersje temperatury przyziemną - zjawisko to jest wynikiem wypromieniowania energii cieplnej przez podłoże.
Inwersje temperatury w swobodnej atmosferze - zjawisko występujące na skutek występowania zstępujących prądów powietrza.
15.Kiedy powstał Pierwszy Park Narodowy w Polsce i jak się nazywał?
Pierwszy w Polsce - Białowieski Park Narodowy utworzony w 1947 r.
Pierwszy na świecie - Park Narodowy Yellowstone powstał w Stanach Zjednoczonych w 1872 r.
16.Co to są stanowiska dokumentacyjne?
Stanowisko dokumentacyjne, forma ochrony przyrody nieożywionej obejmująca utwory geologiczne ważne dla nauki i dydaktyki, np. profile geologiczne, warstwy zawierające obfite nagromadzenia skamieniałości, miejsca, z których pochodzą nowo odkryte gatunki fauny lub flory kopalnej (pomnik przyrody, rezerwat przyrody nieożywionej ).
17.Monitoring środowiska
System zbierania danych o środowisku, Systematyczne informowanie organów administracji i społeczeństwa o jakości elementów przyrodniczych oraz ich zmianach i przyczynach (skutkach) tych zmian.
18.Rodzaje skał
Magmowe - powstałe z lawy
Osadowe dzielimy na
skały okruchowe - których powstanie związane jest z niszczeniem innych rodzajów skał w wyniku takich procesów jak erozja czy wietrzenie, albo ze skał luźnych
skały organiczne - ich powstanie związane jest z gromadzeniem się szczątków zwierząt oraz roślin lub też w wyniku ich działalności
chemiczne - ich powstanie możliwe było dzięki procesowi wytrącania się minerałów z różnych roztworów, przede wszystkim w momencie parowania wody morskiej,
Przeobrażone (metamorficzne)
19. Różnica między smogiem kwaśnym a fotochemicznym.
Kwaśny - powstaje przy dużych stężeniach CO2 i SO2 i pyłu węglowego w wilgotnym powietrzu. Długo zalegająca tuż nad ziemią mgła pochłania znaczne ilości zanieczyszczeń zatrzymywanych tuż pod warstwą inwersyjną. Ditlenek węgla i siarki dość dobrze rozpuszczają się w wodzie skraplającej się na powierzchni cząstek dymu.
Fotochemiczny - powstaje w atmosferze w wyniku obecności zanieczyszczeń wtórnych, tworzących się w wyniku reakcji chemicznych przebiegających pomiędzy zanieczyszczeniami pierwotnymi - NO2, NO, CO, związki organiczne (światło słoneczne)
20. Od czego zależy skład wód podziemnych
Skład wód podziemnych zależy przede wszystkim od:
Charakterystyki geologicznej warstwy wodonośnej,
Głębokości występowania wód,
Ciśnienia,
Temperatury,
Wielkości powierzchni i czasu styku wody z materią skalną,
Genezy wód,
Długości warstwy wodonośnej,
Związeku z powierzchnią ziemi i wodami powierzchniowymi, w tym sposób zagospodarowania terenów na powierzchni i wód powierzchniowych wpływają pośrednio na zanieczyszczenie wód podziemnych.
21. Bioakumulacja i biomagnifikacja.
Bioakumulacja - zdolność organizmów do kumulowania związków trujących w tkankach swego ustroju. Stężenie tych związków w tkankach może osiągnąć wyższy poziom niż w otaczającym je środowisku.
Biomagnifikacja - procesy zachodzące w ekosystemie, w wyniku których następuje wzrost stężenia substancji toksycznej w organizmie, zajmującym wyższy poziom w łańcuchu zależności troficznych (pokarmowym).
22. NOx.
Jeden z głównych promotorów prowadzących do powstania kwaśnych opadów. Powstaje z przebiegu procesów takich jak: spalanie wegla, pochodnych ropy naftowej, gazu ziemnego, środki transportu, produkcja związków chemicznych zawierajaacych azot np. nawozy sztuczne. Naturalne źródła to: wybuchy wulkanów, reakcje fotochemiczne.
O3 + NO2 = NO3 + O2
NO3 + NO2 = N2O5
N2O5 + H2O = 2HNO3
23. Działanie toksyczne tlenku węgla.
Tlenek węgla jest w dużym stężeniu śmiertelnym zagrożeniem dla człowieka. Toksyczne działanie tlenku węgla na organizm ludzki polega na wiązaniu CO przez hemoglobine, przy czym powinowactwo do hemoglobiny jest około 250razy wieksze niż tlenu. uż wdychanie powietrza ze stężeniem 0,16% objętościowego CO, powoduje po dwóch godzinach zgon. O ile przy większych stężeniach (pow. 0,32%) pierwszymi objawami zatrucia jest silny ból głowy i wymioty, to mniejsze stężenia powodują przy względnie krótkim wdychaniu jedynie słaby ból głowy i zapadanie w śpiączkę, jednak i te stężenia powodują po dłuższym kontakcie śmierc.
Niedotlenienie tkanek co prowadzi do śmierci.
24. Linia tlenowa.
Za pomoca tej linii określamy wielkość zanieczyszczenia i równocześnie postep samooczyszczenia wod.
Linia tlenowa służąca do określania stopnia zanieczyszczenia oraz postępu samooczyszczania, ma trzy charakterystyczne punkty: początkowy, krytyczny oraz tzw. punkt przegięcia. Ponadto, wyznacza ona cztery strefy samooczyszczania: strefę największego obciążenia, rozkładu, regeneracji i strefą wody czystej.
Punkt początkowy linii tlenowej znajduje się bezpośrednio poniżej źródła zanieczyszczenia. Wskutek dopływu związków organicznych w wodzie rozpoczyna się tym miejscu zwiększony pobór tlenu na mineralizacji. Dyfuzja tlenu z powietrza nie nadąża za jego zużycia, co powoduje zmniejszanie się najmniejszą zawartością rozpuszczonego tlenu, a nawet pełnym jego wyczerpaniem. Punkt krytyczny wskazuje na maksymalny deficyt tlenowy w tej strefie. W strefie regeneracji woda zaczyna powoli wracać do stanu normalnego. Wyznaczony na linii tlenowej tzw. punkt przegięcia wskazuje, iż procesy rozkładu przebiegają ze zmniejszoną intensywnością. Pobór tlenu z atmosfery przeważa na jego zużyciem.
25. .Nihilizm geograficzny.
Poglad filozoficzny - naukowy zakładający całkowity brak odzialywania środowiska na działalność człowieka.
Nihilizm geograficzny głosi, że zależności między życiem człowieka i naturą nie istnieją lub istnieją w minimalnym stopniu. Nihiliści głosili, że egzystencja człowieka, działalność społeczna, gospodarcza i polityczna to jedna sprawa, zaś środowisko naturalne, zwierzęta, rośliny, hydrosfera to sprawa zupełnie odrębna, nie mająca większego wpływu na tę pierwszą. Warunki życia człowieka zależą, według nihilistów, głównie od stabilności politycznej, rozwoju naukowo-technicznego i porządku prawnego
26. Kioto 1999
Podpisane przez 100 krajow w 1999 roku porozumienie w którym zobowiazuje się do 2012 r. znacznie zmniejszyc (do 94,8 swiatowego poziomu 1999r) emisje gazow cieplarnianych , zwłaszcza CO2
27. Środowisko przyrodnicze
całokształt ożywionych i nieożywionych składników przyrody, ściśle ze sobą powiązanych, otaczających organizmy żywe. W jego ramach można wyróżnić następujące elementy: budowa geologiczna, rzeźba terenu, klimat, stosunki wodne, gleba, organizmy żywe