Metody badawcze psychologii
Eksperyment => wywoływanie zjawiska (Ebbinghaus- eksperyment nad pamięcią)
Obserwacja => kierowana, laboratoryjna
Testy => inteligencji, projekcyjne itp. Złożoność- standaryzacja, normalizacja, trafność, rzetelność
Ankiety=> kwestionariusze, badania postaw, właściwości- lateralizacji, motywacji. Powiązanie z socjologią.
„studium przypadku” => psychologia kliniczna, jednoczesne stosowanie wielu metod w celu jak najdokładniejszej diagnozy psychologicznej.
Mechanizmy obronne
Wypieranie => nie tłumimy czyli świadome panowanie nad
Projekcja => błędne koło „on jest agresywny”
Racjonalizacja => „słodkie cytryny” dowartościowanie, „kwaśne winogrona” deprecjacja
Substytucja => kompensacja, sublimacja
Aspekty uwagi
Selekcja => np. w percepcji + redukcja „filtry” (Broadbenk)
Podzielność => alokacja zasobów ( hipotetyczny mechanizm alokacji ograniczonych zasobów, bowiem organizmy wykonują wiele czynności na raz +kontrola itp.
Podtrzymywanie => napięcie (dawniej główny aspekt, test Kraepelina 30-60 min,- spory teoretyczne: np. selekcja- chroni przed przeciążeniem informacji, model przetwarzania, ale aby selekcjonować trzeba je odebrać)
Fazy rozwiązywania problemów
Dostrzeżenie
Analiza problemu => dane luki, cele. Selekcja, strukturyzacja danych. Łatwiej dostrzegamy dane + niż - (np. lekarz trudniej dostrzega brak jakichś objawów)
Tworzenie rozwiązań => (K. Duncker):
wybór ogólnego kierunku poszukiwań
tworzenie pomysłów cząstkowych
tworzenie pomysłu końcowego (wygaszanie fiksacji, wgląd)
Psychologiczne następstwa karania
tłumi, ale nie eliminuje
nie ukazuje celu
bierność, apatia
zaburzenia emocjonalne
unikanie źródła kar
uczy karać
kara modeluje podobne zachowania -> czyli pokazuje jak się karze i później karany może używać tego w stosunku do innych
dostarcza informacji jak nie należy się zachowywać -> a nie pokazuje jak należy się zachowywać
i jeszcze mówił, że karany może zacząć unikać tego który go karał albo sytuacji, w której został ukarany co może prowadzić bo zaprzestania np. uczenia się (jeżeli kara była za złe wyniki w nauce), ogólnie do bierności
Metody badania/testowania pamięci
1.eksperymenty, testy, metoda chronometryczna
2. przyswajanie, rozpoznawanie, ponowne uczenie się
Teoria osobowości Freuda (elementy) i jej zasady
ID => pierwotne popędy (seks, libido-energia życiowa, później popęd śmierci) . Kieruje się zasadą przyjemności, dążenie do zaspokajania popędów. Nieświadome. Ta warstwa kształtuje się od 2 roku życia. Jest efektem kontaktów ze światem zewnętrznym. Ego to całe doświadczenie na temat własny i otaczającego świata, zdobyte w ciągu tych 2 lat. EGO czerpie energię z ID. Ta warstwa dążąc do zaspokojenia popędu kieruje się zasadą realizmu.
EGO=> zasada realizmu. Pokonywanie przeszkód zewnętrznych. Ta warstwa kształtuje się od 2 roku życia. Jest efektem kontaktów ze światem zewnętrznym. Ego to całe doświadczenie na temat własny i otaczającego świata, zdobyte w ciągu tych 2 lat. EGO czerpie energię z ID. Ta warstwa dążąc do zaspokojenia popędu kieruje się zasadą realizmu.
SUPER EGO=> sublimacja (uwznioślenie) zakazów, interioryzacja. Sumienie. Dążenie do realizacji ideałów. Nieświadome jak ID. Ta warstwa powstaje w okresie przedszkolnym ( 3-6 lat). Składa się ona z dwóch części:
a/ SUMIENIE - wszystko to, co obejmuje zinternalizowane ( uwewnętrznione) zakazy, nakazy, normy postępowania. Wiedza na temat:, co wolno, czego nie wolno itp.
b/ JA IDEALNE - wszystkie uwewnętrznione wymagania pozytywne, jakie mają w stosunku do dzieci rodzice.
Superego to wewnętrzna reprezentacja wymagań rodzicielskich.
(pytanie testowe) Gdzie Kartezjusz lokalizuje duszę odp. w szyszynce
(pytanie testowe) Na czym skupia się psychologia atomistyczna, co jest jej przedmiotem -> odp. świadomość
Wymienić prawa kojarzenia Arystotelesa
Styczność w czasie i przestrzeni
Kontrast
podobieństwo
(pytanie testowe) Trzeba było zaznaczyć % osób praworęcznych, u których dominuje któraś z półkul, chyba lewa trzeba było wybrać
(pytanie testowe) Coś a propos wskaźnika IQ, trzeba było zaznaczyć, że to jest wiek umysłowy/wiek życia razy 100
Lateralizacja, budowa mózgu
Lateralizacja - inaczej "stronność" - asymetria czynnościowa prawej i lewej strony ciała ludzkiego, która wynika z różnic w budowie i funkcjach obu półkul mózgowych. Wyraża się np. większą sprawnością ruchową prawych kończyn od lewych, a także rejestrowaniem przez mózg większej liczby bodźców zmysłowych z prawej strony ciała.
Lateralizacja nie zjawia się od razu w postaci gotowej, lecz jest postępującym procesem, kształtującym się stopniowo wraz z wiekiem i ogólnym rozwojem ruchowym dziecka. Za określoną stronność ciała odpowiada przeciwległa półkula mózgowa.
Wyróżnia się lateralizację:
jednorodną - występuje, gdy istnieje wyraźna przewaga jednej strony ciała nad drugą (np. lewooczność, leworęczność, lewonożność)
niejednorodną (skrzyżowaną) - występuje gdy nie ma wyraźnej dominacji jednej strony nad drugą (np. gdy leworęczność występuje razem z prawoocznością i prawonożnością lub praworęczność z lewoocznością i prawonożnością). Można spotkać różne rodzaje takich kombinacji.
nieustaloną (słabą) - występuje u tzw. osób obustronnych, u których brak przewagi czynnościowej jednej strony nad drugą. Często mówi się, że osoby takie posługują się prawą i lewą ręka jednakowo dobrze.
Ogólna budowa
U zwierząt i niemowlęcia mózg jest płaski- u dorosłego silnie pofałdowany (> powierzchnia). Dwie półkule, 4 płaty 2 duże bruzdy (centralna i Sylwiusza). Kora funkcjonalnie zróżnicowana: między półkulami i w obrębie półkul. Kora cienka= kilka warstw. Duże zdolności kompensacyjne np. wodogłowie, urazy. Objętość nieduża- a jeszcze 4 komory(=100cm3=7% obj.). Płyn m-r chroni dodatkowo mózg. Neurony ok. 15 mld i kom glejowe. Neurony= istota szara „szare komórki”, ich wypustki (aksony i dendryty)= istota biała.
Budowa oka
rogowka,teczowka,plyn wodnisty,zrenica,soczewka,cial o szkliste,plamka zolta,nerw wzrokowy,plamka slepa,siatkowka,miesnie rzeskowe.
Dzialanie oka:
1.Swiatlo przechodzi przez przednia czesc twardowki-rogowke
2.wpada do oka przez zrenice regulowana teczowka-kolorowa czescia oka
3.przechodzi przez soczewke,ktora zalamuje promienie swietlne
4.przechodzi przez cialo szkliste
5.promienie padaja na wew.warstwe oka -siatkowke gdzie powstaje odwrocony obraz skladajaca sie z fotoreceptorow-czopkow i precikow
6.poprzez nerw wzrokowy i dalsze skladniki drogi wzrokowej impulsy nerwowe sa przekazywane do osrodkow wzrokowych kory mozgowej
Kojarzenie, wzmacnianie, wygaszanie
WYGASZANIE - slabniecie reakcji warunkowejgdy bodzcowi warunkowemu przestaje towarzyszyc bezwarunkowy
WZMOCNIENIA
-wzmocnienie pozytywne podanie bodzca apetywnego po zachowniau
-wzmocnienie negatywne - usuniecie bodzca awersyjnego po zachowniu
STADIA PSYCHOSEKSUALNEGO ROZWOJU CZŁOWIEKA ( fazy rozwoju libido)
Libido wędruje po ciele, zatrzymuje się w różnych miejscach, tam gdzie w danym momencie znajduje się to tzw. strefa erogenna, której drażnienie sprawia człowiekowi przyjemność.
1/ FAZA ORALNA
W której energia libidalna lokalizuje się w okolicach ust ( występuje około 1 roku życia).
Wg Freuda np. palenie papierosów, picie alkoholu, gryzienie długopisów tj. zatrzymanie się w fazie oralnej.
2/ FAZA ANALNA
Występuje w 2 roku życia. W tym wieku przyjemność czerpana jest w trakcie wydalania i wstrzymywania wydalania. Wg Freuda karanie dziecka za zanieczyszczanie się w 2 roku życia może wywoływać obawy w przyszłości przed przyjemnościami. Nie stawianie ograniczeń zanieczyszczającemu się dziecku natomiast w przyszłości może doprowadzić do chęci zaspokojenia potrzeb seksualnych.
Zasługa tej fazy jest kontrolowanie samych siebie ( samokontrola, samodyscyplina).
3/ FAZA FALLICZNA
Występuje od 3 do 5 roku życia. Dziecko czerpie przyjemność z drażnienia narządów płciowych. Nazywa się ją też fazą Edypalną, - bo w tym wieku występuje kompleks Edypa ( u chłopców) i kompleks Elektry ( u dziewcząt). Konsekwencją tego kompleksu jest tabu kazirodztwa. Dziecko ma świadomość, że taka miłość do matki ( lub ojca) jest karalna. Około 5 roku życia kompleks Edypa zostaje rozwiązany i dziecko identyfikuje się z osobą tej samej płci.
4/ FAZA LATENCJI
Występuje od 6 roku życia do okresu dojrzewania. W fazie latencji stłumione są intencje seksualne. Dziecko wkracza w nową fazę życia ( zaczyna chodzić do szkoły). W tym wieku kształtują się pewne stałe strategie.
5/ FAZA GENITALNA
Występuje od okresu dojrzewania do osiągnięcia dojrzałości. W tej fazie przyjemność czerpana jest ze stosunków seksualnych z płcią przeciwną.