GOSPODARKA WODNO-ELEKTROLITOWA
woda całkowita |
60% (45-65%) masy ciała |
krew |
83% |
nerki |
83% |
płuca |
79% |
tkanka tłuszczowa |
10% |
tkanka kostna |
22% |
przestrzeń wewnątrzkomórkowa |
40% masy ciała (60% objętości całkowitej płynu) |
przestrzeń zewnątrzkomórkowa - przestrzeń wewnątrznaczyniowa - płyn zewnątrznaczyniowy (śródmiąższowy) - płyn transkomórkowy |
22% masy ciała (40% objętości całkowitej płynu) 8% objętości całkowitej płynu 28% objętości całkowitej płynu 4% objętości całkowitej płynu |
spalanie: 1g tłuszczów 1g węglowodanów 1g białek |
1ml wody 0,6ml wody 0,4ml wody |
obowiązkowa utrata wody |
1,4l/dobę |
optymalne tempo przyjmowania i wydalania wody |
2,4l/dobę |
odwodnienie hiperosmotyczne |
- utrata wody - przestrzeń zewnątrzkomórkowa hiperosmotyczna w stosunku do wewnątrzkomórkowej - wysysanie wody z komórek do przestrzeni zewnątrzkomórkowej - wzrost objętości przestrzeni zewnątrzkomórkowej - spadek objętości przestrzeni wewnątrzkomórkowej przyczyny: - niedostateczna podaż wody lub jej utrata, utrata płynów hipotonicznych objawy: - suchość jamy ustnej, spadek diurezy, trudności w połykaniu, spadek ciśnienia leczenie: - roztwory bezelektrolitowe - glukoza 5% - NaCl 0,9% (przy utracie płynów hipotonicznych) |
odwodnienie hipoosmotyczne |
- utrata elektrolitów (np. Na+ - hiponatremia) - przestrzeń zewnątrzkomórkowa hipoosmotyczna w stosunku do wewnątrzkomórkowej - wciąganie wody do komórek z przestrzeni zewnątrzkomórkowej - obrzęki komórek objawy: - hipowolemia, hipotonia ortostatyczna, brak łaknienia, wymioty |
odwodnienie izoosmotyczne |
- utrata płynu izoosmotycznego (woda+elektrolity) (elektrolity 290mmol/l wody) - zmniejszenie objętości przestrzeni wodnych przyczyny: - utrata płynów przez przewód pokarmowy, utrata krwi objawy: - hipowolemia, tachykardia, spadek ciśnienia, diurezy, wzrost mocznika i kreatyniny, pragnienie, apatia, osłabienie, śpiączka, spadek tonusu tkanek, suchość powłok leczenie: - roztwory onkotycznie czynne, 0,9% NaCl, PWE |
przewodnienie hiperosmotyczne |
- płyn hiperosmotyczny w przestrzeni zewnątrzkomórkowej - wysysanie wody z komórek - hipernatremia przyczyny - picie wody morskiej leczenie - dieta bezsolna - leki moczopędne - glukoza 5% |
przewodnienie hipoosmotyczne |
- zatrucie wodne - płyn hipoosmotyczny w przestrzeni zewnątrzkomórkowej - wysysanie elektrolitów z komórek - hiponatremia przyczyny - picie płynów hipoosmotycznych, nadmierne wydzielanie wazopresyny objawy - obrzęki, przesięki do jam ciała |
przewodnienie izoosmotyczne |
- wzrost przestrzeni wodnej zewnątrzkomórkowej - płynu izoosmotycznego objawy - obrzęki przyczyny - przewlekłe choroby nerek, mineralokortykoidy, dożylne płyny izoosmotyczne leczenie - leki moczopędne |
regulacja pragnienia - osmodetektory (neurony osmorecepcyjne) - receptory antycypacyjne (jama ustna, przewód pokarmowy krążenie wrotne) - neurony wytwarzające wazopresynę (wzrost osmolalności 280-320mOsm/l, 1-2%) |
- wzrost osmolalności płynów ustrojowych o 2-4% --> pragnienie stymulacja: - angiotensyna II, wazopresyna, relaksyna hamowanie: - peptydy natriuretyczne, cytokiny, prostaglandyny, tlenek azotu |
adypsja |
brak pragnienia |
hiperdypsja |
nadmierne pragnienie |
bilans sodu |
60mmol/kg masy ciała hipernatremia - zaburzenia świadomości - nadciśnienie tętnicze - niewydolność serca hiponatremia - spadek ciśnienia - zaburzenia świadomości - obniżony pró drgawkowy - neuropatie - zespół demielinizacji włókien nerwowych |
bilans potasu |
45mmol/kg masy ciała hiperkaliemia - porażenie mięśnia przedsionków - wydłużeniem czasu przewodnictwa przedsionkowo-komorowego - w samym mięśniu komór skłonność do arytmii - zatrzymanie akcji serca w rozkurczu hipokaliemia - wydłużenie czasu przewodnictwa przedsionkowo-komorowego - zmiany w EKG, głównie w postaci odwrócenia załamka T i wydłużenia odstępu QR - poszerzenie zespołu QRS |
bilans wapnia |
90mmol/kg masy ciała hiperkalcemia - zwiększa potencjał spoczynkowy i kurczliwość mięśnia sercowego, prowadząc przy dużym wzroście tego stężenie nawet do zatrzymania serca w skurczu hipokalcemia - obniża potencjał spoczynkowy, zmniejsza kurczliwość serca i zwalnia propagację, potencjału czynnościowego w sercu |
bilans chloru |
33mmol/kg masy ciała |
prawo izojonii |
stałe stężenie jonów [H+]=35-45mmol/l pH=7,35-7,45 |
bilans wodny |
2500ml - płyny i pokarmy 2200ml - woda oksydacyjna 300ml utrata - parowanie 400ml - skóra 500ml - mocz 1500ml - kał 100ml |
elektrolity wewnątrzkomórkowe |
K+, Mg2+, jony fosforanowe |
elektrolity zewnątrzkomórkowe |
Na+, wodorowęglany, chlorki |
RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA
Kwasica oddechowa
|
- hipowentylacja płuc (wstrzymywanie powietrza) - upośledzenie usuwania CO2 z płuc - wzrost pCO2 - spadek pH - może być wyrównany przez nerki, które wydzielają wtedy bardziej kwaśny mocz, wchłaniając jednocześnie HCO3- mimo utrzymania wyższego pCO2 , stosunek HCO3-/ pCO2 wraca do normy (wyrównanie pH) |
Alkaloza gazowa
|
- występuje podczas hiperwentylacji płuc (np. histeria), przebywania na znacznych wysokościach n.p.m. lub zatruciem salicylanami u dzieci. - nadmierne usuwanie CO2 - spadek pCO2 - chwilowy wzrost pH, przy jednoczesnym zmniejszeniu stężenia HCO3- w osoczu - kompensacja nerkowa polega na zwiększonym wydalaniu HCO3- |
Kwasica metaboliczna
|
- może towarzyszyć ciężkiej pracy fizycznej (kwas mlekowy), nieleczonej cukrzycy i ciężkiej niewydolności nerek - gromadzenie się nielotnych kwasów we krwi, wybitny spadek rezerw alkalicznych (czyli zawartości HCO3- w osoczu) oraz spadek pH - kompensacja oddechowa polegająca na zwiększonej wentylacji w skutek pobudzenia ośrodka oddechowego przez zwiększona ilość CO2 prowadzi do jego usuwania (następuje spadek pCO2) przy czym nigdy nie jest pełna i to nerki ostatecznie przywracają równowagę kwasowo-zasadową. |
Alkaloza metaboliczna |
- jest wynikiem znacznej utraty kwaśnego soku żołądkowego (długotrwałe wymioty), stosowania leków alkalizujących oraz długotrwałej diety jarskiej - nagromadzenie się we krwi nadmiaru zasad, prowadzące do wzrostu HCO3- w osoczu i podniesienia pH - kompensacja oddechowa polega na zwolnieniu oddechów i następowym wzroście pCO2, przy czym w ostatecznym wyrównaniu biorą udział nerki |