Dr Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, Stylistyka - wykład

Język polski w kościele katolickim początku XXI w.

LITERATURA

• Bajerowa I., Szanse języka religijnego w świecie kultury masowej, w: Z. Adamek (red.), Teologia-kultura-współczesność, Tarnów 1995

• Draguła A., Między Wieżą Babel a Pięćdziesiątnicą. O współczesnym języku religijnym, Więź 2004 nr 7

• R. Dzwonkowski, Polacy na dawnych kresach wschodnich. Z problematyki narodowościowej i religijnej, Lublin 1994

• R. Dzwonkowski , O. Gorbaniuk, J. Gorbaniuk, Postawy katolików obrządku łacińskiego na Ukrainie wobec języka polskiego, Lublin 2001

• I. Kabzińska, „Wśród kościelnych Polaków”. Wyznaczniki tożsamości (narodowej) Polaków na Białorusi, Warszawa 1999

• A. Lewek, Idea i sens nowej ewangelizacji, Studia Theologica Varsoviensia 1994 nr 2

• S. Mikołajczak, T. Węcławski (red.), Język religijny dawniej i dziś, t. 1 i 2, Poznań 2003, 2005

• W. Przyczyna, G. Siwek, Język w Kościele, w: Polszczyzna 2000, Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Kraków 1999, s. 130-148

• Raport o stanie polszczyzny w Kościele katolickim K.Skowronek i W.Przyczyny, 2004, dostępny na stronie internetowej Rady Języka Polskiego

• D. Zdunkiewicz-Jedynak, Surfując po Internecie w poszukiwaniu Boga... Gatunki komunikacji religijnej na polskich katolickich stronach internetowych, Tarnów 2006

I. Pismo Święte Nowego Testamentu i Psalmy. Przekład ekumeniczny z języków oryginalnych, red. M. Kiedzik, J. Warzecha, Towarzystwo Biblijne, Warszawa 2001

• Innowacje leksykalne:

kamień potknięcia - kamień obrazy,

wieniec z cierni - korona cierniowa,

objęcia Abrahama - łono Abrahama,

ptaki pod niebem - ptaki niebieskie

kogut zapiał - kur zapiał

• Brak przydawki przymiotnej na rzecz rzeczownej.

królestwo Boże, anioł Pański, łaska Boża, zastąpione przez królestwo Boga, anioł Pana, łaska Boga.

• Odejście od nagromadzenia konstrukcji składniowych z imiesłowem uprzednim

• Rezygnacja z anaforycznych wskaźników nawiązania

II. Gatunki nauczania Kościoła: kazania, homilie

• brak osobistego podejścia do głoszonych treści, nieuwzględnianie doświadczeń współczesnego człowieka

• pustosłowie oraz mała kreatywność

• posługiwanie się ogólnikami, frazesem, utartą i banalną metaforyką

• nasycenie teologicznym żargonem

• negatywizm

• pompatyczność

• brak poprawności językowej

• niedostateczna znajomość sztuki retoryki

• uwspółcześnienie w zakresie leksyki przez wtrącanie pojęć i wyrazów typowych dla współczesnego życia społecznego: plan Boży, ekonomia zbawienia, pedagogia Boża itp.

III. Gatunki nauczania Kościoła: listy pasterskie

• nadmiar słów obcych lub modnych

• sformułowania abstrakcyjne, nadmiernie hermetyczne

• ubogie i schematyczne słownictwo religijne

• zbyt skomplikowana składnia - brak dostosowania środków językowych do tej sytuacji komunikacyjnej i do możliwości percepcyjnych odbiorców

• niewłaściwa organizacja spójności tekstu

• stylowa hybrydyczność

IV. Implantacje regionalnych i środowiskowych odmian polszczyzny

• ks. Marian Motek - Kazania po kaszubsku

• Kaszubskie przekłady Biblii

• 1990 - przekład z Biblii Tysiąclecia Księgi Psalmów E. Gołąbka

• 1992 - przekład z łaciny czterech ewangelii ks. F. Gruczy,

• 1993 - przekład z Biblii Tysiąclecia całego Nowego Testamentu E. Gołąbka

• 2001 r. - z języków oryginalnych Ewangelii św. Marka, Prologu Ewangelii św. Jana i ragmentów ewangelii synoptycznych odnoszących się do narodzin Jezusa - o. A. Sikorskiego

• 1992 r. - przekład Biblii na gwarę podhalańską M.Matejowej-Torbiarz

• 2006 - J. Rafał, B. Sieradz, Dobra czytanka wg św. zioma Janka

• 2004 r. - Biblia Ślązoka M. Szołtyska

V. Gatunki nauczania Kościoła: katecheza

• nadmiar słownictwa erudycyjnego

• stosowanie archaizmów

• brak objaśnień przy terminach pochodzenia obcego

• niefortunne użycia metafor

• tautologie w objaśnianiu znaczeń

• zbyt wąskie i niekonsekwentne definicje terminów

• niski stopień komunikatywności podręczników katechetycznych, mierzony długością zdań

• słodko-mdława czułostkowość

• żargonowość i jałowy werbalizm

VI. Potoczny (egzystencjalny) język religijny

• reklama religijna

• listopad 2004 r. I Festiwal chrześcijańskiego Hip-hopu „Święte ELO”.

• 2004 - projekt salezjanów „Hip-hop Dekalog”

• „Arka Noego”, Magda Anioł itp.

VII. Zmiany w języku religijnym wobec zjawisk w języku użytkowym

• Kryzys - doświadczanie niepewności

• Interaktywność - wartość komunikacyjna w komunikacji świeckiej i religijnej

1996 www.mateusz.pl pierwsze internetowe rekolekcje adwentowe - ks. Robert Hetzyg

Wielki Post 1997 r. - ks. Dariusz Kowalczyk

http://www.opoka.org.pl

http://groups.yahoo.com/group/rekolekcje

http://www.pmkamsterdam.nl

• Dialogowość a negatywna apologetka

• Rozchwianie opozycji sacrum-profanum - dyskurs mieszany a nobilitacja potoczności w języku użytkowym

• ekspansja i amplifikacja elementów potocznych

• przesuwanie się odmiany potocznej w kierunku centrum odmian języka religijnego

• zmiana miejsca polszczyzny biblijnej

VIII. Idea nowej ewangelizacji

• Inauguracja pontyfikatu Jana Pawła II

• Nowa Huta 9 VI 1979 r. - I pielgrzymka do ojczyzny

• 9 marca 1983 Haiti -spotkanie z Radą Episkopatów Ameryki Łacińskiej

Sens „nowości”

• Nowy adresat

• Nowy podmiot głoszenia Ewangelii (promocja laikatu)

• Akcent - na osobiste świadectwo życia

• (przekształcenie duszpasterstwa masowego w indywidualne)

• Nowe metody i środki wyrazu (wykorzystanie środków technicznych i mass-mediów)

• Inkulturacja Ewangelii w nowoczesną sytuację społeczną oraz kulturę europejską

IX. Nowe formy komunikacji religijnej - nowa ewangelizacja

• Przystanek „Jezus”

• Internet - strona WWW. na chwałę Boga

• Strony organizacji cyberduchowych: One Light, New Organization, SpiriTech, Many Vision - John Gleicke, David Bohm, Georgy Bateson, James Lovelock

• 1995 r. Charles Handerson - pierwszy „ekumeniczny” wirtualny Kościół w Cyberprzestrzeni (dostępny na stronie: The First Church of Cyberspace http://www.godweb.org)

• 11 maja 1996 r. diecezja bez granic Partenia - francuski katolicki biskup Jacques Gailot - http://www.partenia.org.

• Teilhard de Chardin (1881-1955).

• W Sieci dokumenty Kościoła: encykliki papieskie, dokumenty Soboru Watykańskiego II, dokumenty II Synodu biskupów polskich, tekst konkordatu, Kodeks prawa kanonicznego, Katechizm Kościoła Katolickiego; strona poświęcona sakramentowi pokuty ; serwisy specjalizujące się w udostępnianiu on line treści Pisma Świętego

Polskie katolickie strony internetowe - przykłady

http://www.angelus.pl

http://www.apostol.jezus.pl

http://www.bosko.pl

http://www.chrzescijanin.pl

http://www.katolik.pl

http://www.kerygma.pl

http://www.libiszewski.pl

http://www.mateusz.pl

http://www.opoka.org.pl

http://www.pawlowski.dk

http://www.religia.pl

http://www.wiara.pl

http://www.wiktor.alleluja.pl

http://www.ZapytajKsiedza.republika.pl

1

---