Monter sprzętu elektronicznego

Kod klasyfikacji: 8283

Rozdział klasyfikacji: Przemysł wydobywczy, ciężki, elektryka i elektronika

Klasa klasyfikacji: Elektronika

Zadania i czynności

Monter urządzeń elektronicznych zajmuje się montażem urządzeń lub układów elektronicznych. Podstawowym jego zadaniem jest zmontowanie z pojedynczych elementów elektronicznych i mechanicznych całego urządzenia zamkniętego w obudowie lub też zmontowanie układu elektronicznego w postaci płytki drukowanej z umocowanymi elementami. Inne zadania montera mogą być związane z wyposażeniem maszyn mechanicznych, takich jak obrabiarki, pojazdy czy instalacje przemysłowe w układy elektroniczne, spełniające w nich rolę kontrolno-sterującą. Niezależnie jednak od wykonywanego zadania czynności montera na poszczególnych stanowiskach są podobne. Podział czynności jest następujący; przygotowanie do montażu , wykonanie czynności montażowych, przeprowadzenie testów kontrolnych zmontowanego urządzenia. Czynności przygotowawcze polegają na zapoznaniu się z dokumentacją montażu, czasem z procedurą opisującą przebieg montażu. Procedura obowiązuje przy montażu urządzeń skomplikowanych, gdzie kolejność i rodzaj czynności są sciśle określone. W skład czynności przygotowawczych wchodzi również skompletowanie zestawu narzędzi i urządzeń testujących. Monter zatrudniony w produkcji seryjnej pracujący na tzw. taśmie, ma mniejszy zakres czynności do wykonania i ograniczają się one do czynności ściśle montażowych. Czynności wykonania montażu polegają na umieszczeniu poszczególnych elementów w przewidzianych miejscach urządzenia oraz ich połączeniu elektrycznym z całością układu. Połączenie uzyskuje się lutując elementy do ścieżek druku, czasem elementy zaciska się lub przykręca do odpowiednich zestyków. Czynności te uzupełnia drobny montaż mechaniczny, tzn. przykręcanie wkrętów, nakrętek, pokręteł, uchwytów. Czynności kontrolne związane są z regulacją i strojeniem zmontowanego urządzenia, sprawdzeniem parametrów technicznych, zarejestrowaniem wyników pomiaru. Czynności te są charakterystyczne szczególnie dla stanowisk montera urządzeń elektronicznych, montera zespołów elektronicznych oraz stanowiska montera sprzętu radiowego i telewizyjnego. Natomiast stanowisko montera zestrajacza urządzeń elektronicznych charakteryzuje się przewagą czynności regulacyjnych i pomiarowych. Wyposażenie tego stanowiska uwzględnia kontrolno-pomiarowy charakter wykonywanych czynności. Specyfika pracy na stanowisku montera aparatury i urządzeń techniki jądrowej oraz montera elektronicznego wyposażenia maszyn i urządzeń jest w dużym stopniu podobna. Oczywiście monter aparatury jądrowej poddany jest wielu zaostrzeniom związanym z bhp /np. specjalne kursy, specjalna opieka zdrowotna, zwiększony nadzór stanowiska pracy/. Od monterów pracujących w strefie akceleratora wysokich energii wymaga się wykształcenia na poziomie średnim.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Praca montera urządzeń elektronicznych odbywa się z reguły na stanowiskach monterskich, odpowiednio wyposażonych do rodzaju montowanych urządzeń. Wyposażenie stanowisk obejmuje zestaw narzędzi monterskich oraz narzędzia pomiarowo-kontrolne. Stanowiska zlokalizowane są zarówno w pomieszczeniach nieprodukcyjnych (np. w zakładach naukowo - badawczych), jak i halach produkcyjnych. Są one tak umiejscowione, że zapewniają optymalne warunki pracy, odpowiednią temperaturę i oświetlenie. Często monter zatrudniony jest poza stanowiskiem, przy wyposażaniu urządzeń, wówczas warunki pracy mogą ulec pogorszeniu lub też mogą wystąpić zagrożenia uzależnione od lokalizacji tych urządzeń. Urządzenia pracujące pod napięciem elektrycznym do wartości 1 kV, czasem znacznie więcej (np. w układach zasilających kineskopy), stwarzają zagrożenie dla montera, jeżeli nie przestrzega on przepisów bhp. Niektóre stanowiska, m.in. związane z urządzeniami techniki jądrowej, są dostępne dla montera po ukończeniu kursów wewnątrzzakładowych lub dla monterów z wykształceniem średnim.

warunki społeczne

Charakter kontaktów z ludźmi w pracy montera zależy od umiejscowienia jego stanowiska pracy. Najczęściej są to kontakty zawodowe związane z wykonywaną czynnością. Monter odbiera polecenia od przełożonych, uzgadnia szczegóły dotyczące współpracy z innymi monterami. Niektóre prace monterskie prowadzone są zespołowo i wymagają harmonijnej współpracy. Monter często kontaktuje się z pracownikami zatrudnionymi w kontroli technicznej, uzgadnia wykonanie pracy z obsługą wyposażanych maszyn czy urządzeń. Dlatego, mimo indywidualnego charakteru pracy, kontakty należy uznać za dość częste.

warunki organizacyjne

Monter sprzętu elektronicznego zatrudniony jest w stałych godzinach pracy i prawie wyłącznie w dzień, bez zatrudnienia w dni wolne od pracy. Charakter wykonywanych czynności zbliżony jest do zrutynizowanych, dlatego nie jest wymagany bezpośredni nadzór nad pracą montera. Nadzór ten nabiera stałego charakteru jedynie przy zaangażowaniu montera do prac montażowych urządzeń prototypowych, prac montażowych prowadzonych według wskazówek przełożonych. Wyjazdy montera poza stałe miejsce zatrudnienia występują dość sporadycznie i uzależnione są od umiejscowienia wyposażanego urządzenia lub maszyny. W niektórych rodzajach prac monterskich, od ich jakości i dokładności wykonania zależy bezpieczna i prawidłowa eksploatacja maszyn i urządzeń.

Wymagania psychologiczne

Charakter pracy wykonywanej przez montera sprzętu elektronicznego polega w głównie na manipulacji niewielkimi elementami, wykonywaniu precyzyjnych ruchów oraz operowaniu precyzyjnymi narzędziami. Znaczną część swojego czasu pracy monter poświęca na regulację, precyzyjne strojenie i obserwowanie wskazań przyrządów pomiarowych. Czynności te są znamienne dla wszystkich stanowisk pracy montera urządzeń elektronicznych. Ten rodzaj pracy wymaga od kandydata do tego zawodu szczególnych cech osobowości. Niezbędną cechą fizyczną jest dobry wzrok, zręczność w operowaniu palcami i rękami. Inne cechy to cierpliwość i uzdolnienia techniczne. Te ostatnie można rozwinąć w procesie nauczania i praktyki zawodowej. Bardzo przydatną cechą jest np. ciekawość związana z poznawaniem nowych rozwiązań technicznych wprowadzanych w elektronice. Zainteresowania te stają się obecnie niemal nieodzowne, ze względu na szybki rozwój elektroniki, wprowadzanie nowych elementów, takich jak; układy scalone i optoelektroniczne, nowe systemy i struktury okablowania i osprzętu łączeniowego. Oprócz wiedzy wyniesionej ze szkoły, monter powinien na bieżąco śledzić i poznawać nowe rozwiązania sprzętu elektronicznego, szczególnie w technice komputerowej. Bardzo pomocna w tym jest literatura fachowa, a szczególnie czasopisma techniczne. Czynnikiem ułatwiającym start zawodowy montera absolwenta szkoły jest zainteresowanie techniką komputerową oraz nauką języków obcych / szczególnie j. angielskiego/, przedmiotów niekiedy pomijanych w szkoleniu zawodowym.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Praca montera elektronika jest zaliczana do grupy prac lekkich, na wszystkich stanowiskach. Dla tego zawodu wymagany jest ogólnie dobry stan zdrowia i sprawność fizyczna, potwierdzone obowiązującymi wszystkich zatrudnionych, ogólnymi badaniami lekarskimi. Niezbędne jest posiadanie dobrego wzroku oraz wysokiej zręczności palców i rąk w manipulacji drobnymi elementami. Zatrudnieni na stanowiskach związanych z montażem urządzeń techniki jądrowej są objęci szczególną opieką lekarską. Badania okresowe i ogólne badania lekarskie przeprowadza się zawsze po nieobecności w pracy dłuższej niż 30 dni /niezależnie od przyczyny, choroby lub urlopu/. Wymagana sprawność ruchowa w pracy montera jest podstawową przeszkodą w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, wyjątkiem niektórych stanowisk, gdzie większość czynności wykonuje się w pozycji siedzącej. Pracę na tych stanowiskach mogą wykonywać osoby z dysfunkcją kończyn dolnych. Stanowiska takie powinny być jednak przystosowane do wymagań montera niepełnosprawnego.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Zatrudnienie na stanowisku montera urządzeń elektronicznych jest uwarunkowane ukończeniem co najmniej szkoły zawodowej o specjalności monter elektroniki, telekomutacji, aparatury radiowej i telewizyjnej. Na niektórych stanowiskach montera wymagane jest ukończenie szkoły średniej (np. praca montera urządzeń jądrowych w strefie akceleratora). Zawód montera urządzeń elektronicznych można uzyskać w państwowych szkołach zasadniczych, zespołach szkół zawodowych lub też liceach zawodowych kształcących w systemie dziennym. Wykształcenie średnie zawodowe można zdobyć w technikach, liceach zawodowych, policealnych studiach zawodowych. W tych ostatnich kształcenie odbywa się na zajęciach wieczorowych i w systemie zaocznym.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

W zawodzie montera istnieją ograniczone możliwości awansu i najczęściej są to funkcje kierownika grupy czy zespołu monterów. Natomiast istniejące możliwości podniesienia kwalifikacji, zdobycia wykształcenia średniego, zwiększają możliwości awansu zawodowego. Możliwe jest także podniesienie kwalifikacji na różnego rodzaju kursach specjalistycznych (np. obsługa komputera, języki obce). Duże możliwości podnoszenia kwalifikacji i tym samym zwiększenia perspektywy awansu, stwarzają dla swoich pracowników duże firmy, takie jak: Telekomunikacja Polska S.A., Telewizja Polska S.A., Polskie Radio, Polskie Koleje Państwowe, Zakłady Energetyczne.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

W zawodzie montera urządzeń elektronicznych pracę mogą podejmować osoby starsze, do 50 lat, posiadające ogólnie dobry stan zdrowia. Mogą jednak wystąpić ograniczenia w zatrudnieniu tych osób na niektórych stanowiskach, po dłuższej przerwie w zatrudnieniu. Wynika to z dużego postępu techniki elektronicznej i możliwości wystąpienia dużych luk w znajomości zawodu. Dotyczy to głównie stanowisk związanych z techniką komputerową i urządzeniami cyfrowymi.

Polecana literatura

Elektronika praktyczna - miesięcznik wydawany przez AVT- Korporacja Sp. z o.o. Przegląd Techniczny - tygodnik Federacji SNT - NOT

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---