Kwasy, zasady, sole - najważniejsze informacje

Tlenki - są to związki tlenu z innymi pierwiastkami. Wyróżnia się tlenki metali i tlenki niemetali. Tlenki można również podzielić w zależności od ich właściwości. Wyróżnia się następujące rodzaje tlenków:

1. Tlenki zasadowe -reagują z kwasami, a nie reagują z zasadami, zwykle są to tlenki metali (np. CaO, MgO)

2. Tlenki kwasowe -reagują z zasadami, a nie reagują z kwasami, zwykle są to tlenki niemetali (np. CO₂, SO₂)

3. Tlenki obojętne - nie reagują ani z kwasami, ani z zasadami (np. CO)

4. Tlenki amfoteryczne - reagują zarówno z kwasami jak i zasadami (np. Al₂O₃)

Tlenki można otrzymać w następujących reakcjach:

1. Bezpośrednia reakcja pierwiastka z tlenem - np. C + O₂ ∙→ CO₂

2. Rozkład niektórych wodorotlenków - np. Cu(OH)₂ → CuO + H₂O

3. Rozkład termiczny niektórych soli - np. CaCO₃ → CaO + CO₂

Kwasy - są to substancje składające się z jednego lub kilku atomów wodoru, oraz grupy atomów zwanych resztą kwasową. Wzór ogólny kwasów można zapisać następująco:

H_nR

Kwasy można podzielić na kwasy tlenowe i beztlenowe.

Tlenowe powstają między innymi:

• W reakcji tlenków niemetali z wodą - np. SO₃ + H₂O → H₂SO₄

• W reakcji mocnego kwasu z solą słabszego kwasu (wówczas kwas mocniejszy wypiera słabszy z jego soli)

• Kwasy trudne do rozpuszczenia można uzyskać poprzez wytrącenie ich z roztworów rozpuszczalnych soli przy pomocy kwasu mocniejszego.

Kwasy beztlenowe powstają przede wszystkim poprzez rozpuszczenie w wodzie gazowych wodorków (przede wszystkim z grupy fluorowców)

Przykłady kwasów tlenowych:

• HNO₂ - kwas azotowy (III)

• HNO₃ - kwas azotowy (V)

• H₂SO₃ - kwas siarkowy (IV)

• H₂SO₄ - kwas siarkowy (VI)

• H₃PO₄ - kwas fosforowy (V)

• HClO₄ - kwas chlorowy (VII)

• H₂CO₃ - kwas węglowy

Przykłady kwasów beztlenowych

• HCl - kwas chlorowodorowy

• HF - kwas fluowodorowy

• HBr - kwas bromowodorowy

• HL - kwas jodowodorowy

• H₂S - kwas siarkowodorowy

Wodorotlenki - są to związki chemiczne składające się z metalu i jednej lub kilku grup hydroksylowych (wodorotlenowych) -OH.

M(OH)_n

Wodne roztwory wodorotlenków nazywane są zasadami.

Wodorotlenki można podzielić na:

• Zasadowe - reagujące z kwasami z wytworzeniem soli, nie reagują z zasadami.

• Amfoteryczne - reagujące z kwasami jak i z zasadami.

Przykłady wodorotlenków:

• Wodorotlenek potasu - KOH

• Wodorotlenek sodu - NaOH

• Wodorotlenek wapnia - Ca(OH)₂

• Wodorotlenek glinu - Al(OH)₃

Sole- są to związki chemiczne, zbudowane zwykle z metalu i reszty kwasowej

Wyróżnia się:

• sole obojętne - które nie zawierają ani jonów wodorowych, ani wodorotlenkowych (np. chlorek sodu NaCl)

• wodorosole (zwane również solami kwaśnymi) - zawierające jeden lub więcej atomów wodoru, pochodzące od kwasów zawierających więcej niż jeden atom wodoru w cząsteczce (np. wodorowęglan sodu NaHCO₃

• hydroksosole (zwane również solami zasadowymi) - są to pochodne zasad zawierających kilka grup wodorotlenowych. Sole te zawierają jedną lub więcej grup wodorotlenkowych.

Metody otrzymywania soli:

• metal + kwas → sól + wodór

• tlenek metalu + kwas → sól + woda

• zasada + kwas → sól + woda

• tlenek metalu + tlenek niemetalu → sól

• wodorotlenek metalu + tlenek niemetalu → sól + woda

• metal + niemetal → sól

• kwas 1 + sól 1 → sól 2 + kwas 2

• sól 1 + sól 2 → sól 3 + sól 4

• metal 1 + sól 1 → metal 2 + sól 2

---