Działanie wirusa, objawy
Zdjęcie rentgenowskie pneumocystowego zapalenia płuc. Występują zacienienia w dolnych częściach płuc po obu stronach, charakterystyczne dla pneumocystowego zapalenia płuc.
Po zakażeniu wirus atakuje limfocyty T, szczególnie te, na których występują antygeny CD4 (tzw. limfocyty T4). Wirus w żywej komórce dokonuje procesu odwrotnej transkrypcji - przy pomocy enzymów zapisuje informację genetyczną ze swojego RNA do DNA limfocytu T4, który później powiela wirusa HIV. Od momentu gdy wirus powiela się w komórce limfocytu, czyni ją niewidzialną dla układu odpornościowego. Oprócz tego na powierzchni zarażonego limfocytu T wirus umieszcza białka uśmiercające każdą zdrową komórkę limfocytu T, która zbliży się do niej. Czas od chwili kontaktu z wirusem, do momentu w którym można zdiagnozować infekcję za pomocą typowych testów (tzw. okienko serologiczne), w przypadku infekcji HIV trwa zwykle około sześciu tygodni. W ciągu kilku dni po zakażeniu może rozwinąć się tzw. ostra choroba retrowirusowa trwająca do kilku tygodni. W tym okresie występują objawy ogólne takie jak powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura i inne tzw. grypopodobne symptomy. Stwarza to podwójne niebezpieczeństwo ponieważ chory zazwyczaj nie zdaje sobie sprawy z tego że jest zakażony, a poziom wirusa we krwi osiąga bardzo wysokie wartości, co ułatwia jego dalsze rozprzestrzenianie się. Po dość długim okresie bezobjawowym (trwającym nawet kilkanaście lat) zaczynają pojawiać się objawy uszkodzenia układu immunologicznego. Pacjent zapada na choroby, które u ludzi nieposiadających uszkodzonego układu odpornościowego nie występują (tzw. infekcje oportunistyczne). Rozpoczynają się wyczerpujące biegunki. Później, gdy z układu immunologicznego pozostały tylko szczątki, organizm atakowany jest przez choroby nowotworowe (mięsak Kaposiego (u 13% pacjentów), rak szyjki macicy, chłoniaki). Jeżeli pacjent znajduje się pod opieką lekarską od momentu pojawienia się objawów klinicznych ma szanse przeżyć około dwóch lat (chyba, że zostanie wdrożone skuteczne HAART). Niemal każde zakażenie HIV po latach przeradza się w AIDS. HIV poza organizmem człowieka ginie pod wpływem typowych środków odkażających. Wirusa zabija już podgrzewanie do temperatury 56ºC przez pół godziny.
Choroby wskazujące na AIDS
Gruźlica
Mykobakterioza rozsiana lub pozapłucna
Nawracająca uogólniona salmonelloza
Kandydoza przełyku, tchawicy, oskrzeli lub płuc
Pneumocystozowe zapalenie płuc
Nawracające, bakteryjne zapalenia płuc
Histoplazmoza rozsiana lub pozapłucna
Kokcydioidomykoza rozsiana lub pozapłucna
Kryptokokoza
Izosporoza i kryptosporydioza
Nokardioza
Strongyloidoza pozajelitowa
Przewlekłe owrzodzenia skóry i (lub) błon śluzowych, utrzymujące się ponad miesiąc, zapalenie oskrzeli, płuc lub przełyku spowodowane przez HSV
Cytomegalia (poza wątrobą, śledzioną i węzłami chłonnymi)
Toksoplazmoza narządowa
Postępująca wieloogniskowa leukoencefalopatia (PML)
Mięsak Kaposiego
Chłoniak nieziarniczy z limfocytów B lub o nieznanym fenotypie histologicznie sklasyfikowany jako mały, nierozsiany chłoniak lub mięsak immunoblastyczny
Chłoniak pierwotny mózgu
Rak szyjki macicy
Encefalopatia HIV
Zespół wyniszczenia
Szczepionka jak dotąd nie została opracowana, chociaż w niektórych laboratoriach były już przeprowadzane próby kliniczne na ludziach.