Agnieszka Bok
Studia podyplomowe: I rok
Kierunek: Wychowanie przedszkolne i terapia pedagogiczna
T. Parczewska, O ochronie środowiska,
„Wychowanie w Przedszkolu” 2005, nr 2, s. 24-26.
Współczesny świat potrzebuje ludzi wrażliwych na potrzeby innych osób, a także na otaczającą przyrodę - oto naczelna zasada i motto całego artykułu autorstwa Teresy Parczewskiej. Nie trudno się z tym nie zgodzić zwłaszcza po dogłębnym przeanalizowaniu proponowanych przez nią propozycji, a także na podstawie własnych obserwacji. Otóż żyjemy w czasach, kiedy problem ochrony środowiska wysuwa się na czołowe miejsce
w każdej dziedzinie życia. Jeśli w porę nie podejmiemy odpowiednich kroków może się okazać, że za parę lat nie zostanie nam już nic do ocalenia, a sami zostaniemy skazani na zagładę. Rodzi się jednocześnie pytanie: jak takich wrażliwych ludzi wychować? Oto główne założenie niniejszego artykułu.
Autorka jednoznacznie stwierdza, że proces wychowawczy należy rozpocząć jak najszybciej. Uświadamianie problemu ochrony środowiska naturalnego należy wprowadzać już od przedszkola, więcej - stwierdza, iż to najlepszy ku temu czas. Po pierwsze musimy bowiem uzmysłowić przyszłemu pokoleniu jak ważna jest ochrona dóbr Ziemi, a po drugie należy pamiętać, że dyspozycje ukształtowane w dzieciństwie są trwałe i niełatwo je zmienić w późniejszym czasie. Dodatkowo dziecko w tym okresie ma największy, bezpośredni kontakt z przyrodą. Dlatego nie należy takich naturalnych sytuacji zmarnować, tym bardziej, że w owych działaniach wspiera nauczyciela wychowania przedszkolnego podstawa programowa.
Wprowadzająca w zagadnienie część teoretyczna, uświadamiająca istotę ochrony przyrody poparta została konkretnym zapleczem dydaktycznym. Zresztą nie bez powodu artykuł został zamieszczony w dziale dotyczącym kształcenia i doskonalenia nauczycieli. Tym samym artykuł pani Parczewskiej okazuje się cennym materiałem i pomocą w procesie kształcenia przedszkolnego. Każdy nauczyciel może zaczerpnąć tutaj wiele ciekawych pomysłów i inspiracji.
Otóż założeniem autorki jest przede wszystkim rozpowszechnienie metod pracy poprzez zabawy związane z ochroną środowiska. Uważa, iż wówczas dziecko chętniej będzie brało udział w zajęciach, a jednocześnie na dłużej utrwali zdobytą w ten przyjemny dla niego sposób wiedzę. Dodatkowo możemy się przekonać, że takie zabawy pełną wiele ważnych funkcji, m.in.: kształtują świadomość ekologiczną, budzą zainteresowanie i aktywność twórczą dzieci, uczą obserwacji, zachęcają do eksperymentów, a nawet doskonalą logiczne myślenia i uczą współpracy.
Zaprezentowane zabawy mają różnorodny charakter i tematykę. Poruszają ogólne zagadnienia związane z szeroko rozumianą ochroną środowiska przyrodniczego. Znajdziemy w nich zarówno propozycje rozwijające poszanowanie dla roślin i zwierząt, jak również zabawy bazujące na bezpośrednim kontakcie i doświadczaniu przyrody. Uczą wielu mądrych rzeczy. Dziecko ma możliwość badania, eksperymentowania, samodzielnego dochodzenia do pewnych prawd poprzez czynne uczestnictwo, wchodzenie w rolę i obserwację uczestniczącą. Uważam, iż jest to niezwykle cenne doświadczenie na tym etapie rozwoju. Przedszkolak ciekawy świata może bowiem być aktywny, może dotknąć, powąchać, zbadać. Mamy też możliwość uwrażliwić go na okrutne traktowanie zwierząt, czy bezmyślne niszczenie przyrody. Bardzo ciekawa jest m.in. zabawa pt.: „Pułapka”. Dzieci wcielają się w niej
w ptaszka wodnego, poszukującego pożywienia pod wodą. Zostają jednak uwięzione w sidła, którymi w tym przypadku są gumki-recepturki. Gumki zostają założone na nadgarstek symbolizujący dziób. Dzieci mają za zadanie się z niej wydostać nie pomagając sobie drugą dłonią ani zębami. Następnie nauczyciel ma za zadanie wyjaśnić owe zjawisko w przyrodzie oraz poprosić dzieci, by spróbowały zastanowić się, co zrobić, by uniknąć tak drastycznych sytuacji.
I tak oto w prosty sposób można przekazywać skomplikowane i trudne rzeczy dzieciom już w przedszkolu. Autorka artykułu próbuje uświadomić, że wystarczy dobrze przemyśleć swą pracę wychowawczą, a z pewnością dokonamy zmiany w myśleniu swych podopiecznych i zapoczątkujemy model społeczeństwa proekologicznego.