1. Podział środków transportowych. Transport to zespół czynności związanych z przemieszczaniem osób i dóbr materialnych przy użyciu odpowiednich środków.
Podział: a) ze względu na zasięg: nieograniczony, ograniczony; b) ze względu na napęd: zmechanizowane, ręczne; c) ze względu na charakter ruchu: przerywany (dźwignice, wózki transportowe, ładowarki), ciągły (przenośniki, kolej linowa).
2. Klasyfikacja ładunków. Wielkości charakteryzujące materiały sypkie transportowane luzem: gęstość usypowa; kąt naturalnego usypu; granulacja materiału; wilgotność, ścieralność, twardość, własności korodujące, skłonność materiału do zamarzania i lepienia się, własności trujące, samozapalające, wybuchowe.
Ładunki: płynne; gazowe; stałe: a) ładunki w sztukach (pudła, skrzynie); b) żywe: ryby, małe zwierzęta, duże zwierzęta; c) bezkształtne: plastyczne, włókniste, roślinne, sproszkowane, ziarniste, kawałkowe, zbryłowane.
3. Podział dźwignic. Omówić sposób porządkowania dźwignic do określonej grupy natężenia dźwignicy. Dźwignice: a) cięgniki (wciągniki, wciągarki, przyciągarki); b) żurawie (stacjonarne, przenośne, przewoźne, pokładowe, samojezdne, wspornikowe, wieloszynowe, pływające); c) suwnice (pomostowe, półbramowe, bramowe, wspornikowe); d) dźwigniki (zębatkowe, śrubowe, tłokowe, dźwigniowe); e) wyciągi towarowe (linowe, łańcuchowe); f) układnice (słupowe, ramowe); g) dźwignice linotorowe (z podporami wieżowymi stałymi, z podporami wieżowymi: stałą i obrotową, z podporami wieżowymi przesuwnymi, bramowe).
Ze względu na natężenie pracy dzieli się dźwignice na 8 grup. O zaliczeniu do odpowiedniej grupy natężenia pracy decydują: klasa wykorzystania (rozróżnia się 10 klas w zależności od zakresu liczby cykli pracy w okresie eksploatacji określających rodzaj pracy dźwignicy) i klasa obciążenia dźwignicy (rozróżnia się 4 klasy w zależności od wartości współczynnika obciążenia określających charakterystykę podnoszonych ładunków).
4. Cięgniki jako grupa dźwignic prostych. Scharakteryzować rodzaje cięgników. Omówić pojęcie krążek stały i ruchomy. Cięgniki to grupa dźwignic prostych, które przemieszczają materiał za pomocą cięgna (łańcuch lub lina) i zamocowanego do niego uchwytu. Rodzaje cięgników: wciągniki i wciągarki (ruch ładunku odbywa się w kierunku pionowym lub pochyłym); przeciągarki (ruch ładunku odbywa się w kierunku poziomym); wodzarki (ruch po stałym torze). Ich cechą wspólną jest fakt występowania cięgna i zamocowanego do niego uchwytu jako organu czynnego.
Krążek stały - lina przewija się przez krążek podwieszony stały. Z jednej strony krążka na hak oddziałuje obciążenie z siłą Q, z drugiej należy przyłożyć siłę P (potrzebną do zrównoważenia ciężaru) o wartości: P = Q / η [N], η - sprawność krążka = 0,96÷0,98.
Krążek ruchomy - zachodzi w nim następująca zależność pomiędzy wartością obciążenia Q a przyłożoną siłą P: P = Q / 2η [N].
5. Liny stalowe. Cechy geometryczne, materiałowe i dynamiczne lin stalowych normalnej budowy oraz wybranych lin specjalnej budowy. Liny normalnej budowy. Najprostszą liną jest lina jednosplotowa jednozwita składająca się z drutów o jednakowej średnicy nominalnej. Konstrukcję takiej liny można wyrazić w postaci zależności 1x(1+6), zaś jej symbol poprzez 1x7. Liny z rdzeniem niemetalowym odznaczają się dużą elastycznością i dobrymi własnościami smarnymi. Splotki lin normalnej budowy mogą posiadać także większą liczbę warstw drutów, a ze względu na jednakowe średnice drutów - w każdej następnej warstwie o 6 drutów więcej niż w poprzedniej. Liny typu Seale. Splotka składa się z drutu rdzeniowego, wokół którego nawinięto w pierwszej warstwie 9 drutów o mniejszej średnicy, a w drugiej warstwie 9 drutów o większej średnicy. Skok linii śrubowej drutów warstwy zewnętrznej jest tak dobrany, że leżą one w bruzdach drutów warstwy poprzedniej i dzięki temu stykają się liniowo. Dzięki liniowemu stykowi drutów w splotce naprężenia stykowe są mniejsze niż w linie normalnej budowy o takim samym przekroju nośnym i tak samo obciążonej. Lina Seale ma symbol S 6x19+At i oznaczenie konstrukcyjne Seale 6x(1+9+9)+At. Liny typu Warrington. Splotka składa się z druta rdzeniowego wokół którego nawinięto pierwszą warstwę drutów. W bruzdach drutów pierwszej warstwy leżą druty warstwy drugiej, które jednak nie tworzą zamkniętego pierścienia. Wolne przestrzenie między nimi wypełnione są drutami o mniejszej średnicy. Sześć takich splotek owiniętych wokoło organicznego rdzenia składa się na linę o oznaczeniu konstrukcyjnym Warrington 6x(1+6+6+6)+Ao i symbolu W 6x19+Ao. Liny typu Warrington-Seale. Splotka ta różni się od splotki Wattington tym, że posiada dodatkową, zewnętrzną warstwę drutów o jednakowej średnicy. Lina o symbolu W-S 6x36+Ao i oznaczeniu konstrukcyjnym Warrington-Seale 6x(1+7+7+7+14)+Ao.
6. Cechy uwzględniane przy ocenie zużycia lin stalowych. Uwarunkowania generujące konieczność wymiany liny stalowej. W dźwignicy linę należy uważać za część zużywającą się, która wymaga wymiany z chwilą, gdy badanie wykaże, że jej wytrzymałość zmniejszyła się do takiego stopnia, przy którym dalsza jej eksploatacja byłaby niebezpieczna. Charakter i liczba pękniętych drutów; pęknięcia drutów przy zakończeniu; zgrupowanie pękniętych drutów; szybkość narastania pęknięć drutów; rozerwanie splotek; zmniejszenie średnicy liny spowodowane zniszczeniem rdzenia; zmniejszona sprężystość; zużycie wewnętrzne; korozja zewnętrzna lub wewnętrzna; uszkodzenia spowodowane promieniowaniem cieplnym lub iskrzeniem elektrycznym; deformacje: falistość; w kształcie koszyka; wyciśnięcie splotki; wyciśnięcie drutu; miejscowe zwiększenie średnicy liny; miejscowe zmniejszenie średnicy liny; spłaszczenie części liny; supły lub zaciśnięte pętle; zgięcia.
7. Suwnice jako dźwignice proste i złożone. Suwnice występują zawsze jako podstawowa część dźwignic złożonych, właściwa suwnica prosta składa się jedynie z ustroju stalowego i napędu przemieszczającego ten ustrój. Cechą charakterystyczną jest duża różnorodność konstrukcji ustroju nośnego.
Podział suwnic ze względu na konstrukcję ustroju nośnego: a) pomostowe wsparte i podwieszone, ustrój nośny o konstrukcji pomostowej przemieszcza się po torach ułożonych nad poziomem składowania ładunków; b) półbramowe, ustrój nośny w kształcie półbramy z jedną niską i jedną wysoką podporą przesuwa się po torach ułożonych na różnych poziomach, realizowane mogą być jako wsparte lub podwieszone; c) bramowe, ustrój nośny w kształcie bramy wspartej na dwóch wysokich podporach przesuwa się po torach usytuowanych na jednym poziomie; d) wspornikowe, ustrój nośny ma kształt wspornika, przykładem jest suwnica wieżowa.
Suwnica złożona - funkcjonalne połączenie dźwignicy prostej (suwnicy) z innymi dźwignicami prostymi (np. cięgniki), służące do realizacji przemieszczenia ładunku jednostkowego w trzech prostopadłych do siebie kierunkach.
8. Żurawie jako dźwignice proste i złożone. Żurawie występują zawsze jako dźwignice złożone. Właściwy żuraw prosty można określić jako dźwignicę, której część ustroju nośnego zwana wysięgnikiem może wykonywać ruchy obrotowe w płaszczyźnie poziomej lub pionowej, albo też w obu płaszczyznach równocześnie. Parametry techniczne żurawi: wysokość podnoszenia, prędkość podnoszenia, prędkość pochylenia wysięgnika, kąt i prędkość obrotu, prędkość jazdy żurawia i bramy, masa żurawia, zdolność do pokonywania wzniesień, moment udźwigu, udźwig nominalny dźwignicy, wysięg żurawia.
Rodzaje żurawi (cechy konstrukcyjno-użytkowe): stacjonarne, przenośne, przewoźne; pokładowe; samojezdne; wieloszynowe; pływające; wspornikowe.
Żurawie stacjonarne i wieloszynowe. Do najczęściej stosowanych żurawi stacjonarnych i wieloszynowych należą: wieloszynowe bramowe, wieloszynowe półbramowe, wieloszynowe na bramie oraz żurawie wieżowe. Wieloszynowe stosuje się w portach morskich i rzecznych, stoczni i hut. Wysięgniki żurawi realizowane są jako ustroje kratownicowe lub jako konstrukcje blachownicowe.
Sposoby zmiany wysięgu żurawia z wysięgnikiem: nastawnym - wypadowy; wychylnym; poziomym z wodzakiem.
Żurawie samojezdne. Zaletą jest łatwość przemieszczanie z miejsca na miejsce, duża skuteczność oraz możliwość dojazdu na bardzo bliską odległość do podnoszonych ładunków. Dzieli się je na: samochodowe, kołowo-jezdniowe i terenowe, gąsienicowe.
9. Charakterystyka grupy przenośników cięgnowych. Przenośniki taśmowe przemieszczają materiały luzem lub ładunki jednostkowe na powierzchni cięgna w postaci taśmy bez końca, przesuwającej się wzdłuż trasy poziomej lub pochylonej pod niewielkim kątem względem poziomu po zestawach krążników albo ślizgającej się po gładkiej powierzchni.
Przenośniki członowe transportują materiał za pomocą odpowiednio ukształtowanych sztywnych segmentów (członów) połączonych w zamknięty obwód za pośrednictwem cięgien łańcuchowych.
Przenośniki kubełkowe służą do transportu materiału luzem w pojemnikach - kubełkach, rozmieszczonych w jednakowych odstępach na cięgnie bezkońcowym (taśma lub łańcuch). Transport odbywa się w kierunku pionowym lub zbliżonym do pionowego (pod kątem większym niż 60o do poziomu).
Przenośniki zabierakowe służą do transportu materiału luzem i ładunków jednostkowych. Transport odbywa się poprzez przesuwanie po nieruchomej rynnie za pomocą zabieraków (poprzeczek, zaczepów).
Przenośniki podwieszone stosuje się w procesach technologicznych (malowanie, montaż, obróbka cieplna) oraz w transporcie międzyoperacyjnym i międzywydziałowym. Znajdują zastosowanie jako składy krążące, umożliwiające magazynowanie elementów lub zespołów między procesem obróbki i montażu, bez zajmowania powierzchni składowej.
10. Charakterystyka grupy przenośników bezcięgnowych.
Przenośniki grawitacyjne i impulsowe: ześlizgi rynnowe - ślizgi, samotoki wałkowe i kratkowe. Zsuwnice i ślizgi służą do przemieszczania materiałów luzem i jednostkowych pod działaniem siły ciężkości, z poziomu wyższego na niższy po prostoliniowej lub śrubowej równi pochyłej. Samotoki służą do przemieszczania ładunków jednostkowych pod działaniem impulsów siły wzdłuż poziomego toru utworzonego z wałków lub krążków.
Przenośniki wałkowe napędzane przemieszczają ładunki jednostkowe w wyniku siły tarcia pomiędzy nimi, a indywidualnie lub grupowo napędzanymi wałkami. Napęd wałków realizowany jest od silnika elektrycznego poprzez przekładnie mechaniczne.
Przenośniki śrubowe stosuje się do transportu materiału luzem. Przemieszczanie materiału odbywa się za pośrednictwem powierzchni śrubowej nawiniętej na wał obracający się wokół własnej osi w rynnie o przekroju kołowym lub w kształcie litery U.
Przenośniki wstrząsowe stosuje się do transportu materiałów luzem w rynnach o przekroju otwartym, które wykonują cykliczne ruchy drgające o zmiennej prędkości, powodują krótkie ślizgi i skoki cząstek materiału transportowanego, a w konsekwencji przemieszczanie ich w ustalonym kierunku.
Przenośniki miotające służą do przemieszczania materiałów luzem w trudnych, niedostępnych dla innych urządzeń warunkach pracy. Są używane np. w kopalniach do zapełniania wyrobisk, w metalurgii do załadunku wkładu niektórych typów pieców itp.
11. Charakterystyka grupy przenośników z medium pośredniczącym ze szczególnym uwzględnieniem ciśnieniowych instalacji pneumatycznych. Są stosowane do transportu: cementu, węgla, nawozów sztucznych, mąki, zboża itp.
Przenośniki ssące pracują z podciśnieniem 0,02÷0,045 MPa. Materiał jest zasysany przez dyszę umieszczoną w przewodzie i transportowany do oddzielacza, gdzie przez zmianę objętości następuje spadek prędkości mieszaniny materiału i powietrza, który powoduje oddzielenie cząstek materiału transportowanego. W filtrze powietrze zostaje oczyszczone z resztek drobnych cząstek i wytłaczane do atmosfery przez wentylator. Zamknięcia śluzowe umożliwiają pobieranie materiału transportowanego z oddzielacza i filtra, uniemożliwiając jednocześnie zasysanie powietrza z otoczenia. Do jednej instalacji ssącej podłączonych może być kilka dysz ssących, dlatego przenośniki ssące mogą pobierać materiał z kilku miejsc równocześnie i przemieszczać w jedno miejsce.
W przenośnikach tłoczących sprężarka tłoczy powietrze do zbiornika wyrównawczego i dalej do oddzielacza wody i oleju. Do przewodu z zasobnika przez podajnik dostarczony jest materiał transportowany. Wymieszany z powietrzem materiał transportowany jest do oddzielacza i powietrze oczyszczone przez filtr uchodzi do atmosfery. Przenośniki tłoczące umożliwiają przemieszczanie materiału pobranego z jednego miejsca do kilku różnych punktów odbioru.
12. Magazyny ciał stałych ze szczególnym uwzględnieniem magazynów ciał jednostkowych. Magazyny materiałów sztukowych (magazyny paletowe) można podzielić na rozwiązania techniczne i organizacyjne na: magazyny o składowaniu selektywnym, zapewniającym bezpośredni dostęp do każdej jednostki ładunkowej w każdej chwili; magazyny o składowaniu nieselektywnym, w którym nie ma bezpośredniego dostępu do wszystkich jednostek ładunkowych w każdej chwili; magazyny o składowaniu mieszanym - częściowo selektywnym.
Sposoby składowania materiałów w jednostkach ładunkowych: składowanie blokowe bezregałowe; składowanie blokowe w regałach przepływowych; składowanie rzędowe bezregałowe; składowanie rzędowe; magazyn wysokiego składowania; magazyn wysokoregałowy.
13. Automatyczne systemy logistyczne z uwzględnieniem układnic jako urządzeń obsługujących magazyny wysokiego składowania oraz magazyny wysokoregałowe. Układnice znajdują zastosowanie w magazynach wysokiego składowania do obsługi regałów o dużej wysokości. Pod względem konstrukcyjnym dzielą się na słupowe i ramowe. Z uwagi na sposób przemieszczania się wzdłuż regałów, wyróżnia się układnice przejezdne po szynie ułożonej ponad regałami. Z organizacji magazynu wysokiego składowania wynika konieczność obsługi regałów umieszczonych przy wielu korytarzach. Realizowane jest to poprzez instalowanie wielu układnic lub poprzez wykorzystanie przesuwnic przemieszczających układnice pomiędzy poszczególnymi korytarzami magazynu. Układnice są urządzeniami transportowymi bardzo podatnymi na automatyzację.
14. Techniki automatycznej identyfikacji ładunków. Metoda ścieżki magnetycznej stanowi podstawę funkcjonowania systemu identyfikacji opartego na kartach magnetycznych, rozpowszechnionych w bankowości oraz w automatycznej kontroli dostępu. Zastosowanie częstotliwości radiowej jako medium w systemach automatycznej identyfikacji polega na tym, że ładunek zaopatrywany jest w miniaturowy nadajnik pracujący w zakresie podczerwieni lub fal radiowych, stanowiący odpowiednik etykiety z kodem kreskowym. Do odczytu kodu ładunku stosowany jest odpowiedni czytnik z nadajnikiem (odbiornikiem) sygnału radiowego. Kody kreskowe dominują w automatycznej identyfikacji wszelkiego rodzaju jednostek ładunkowych oraz pojedynczych materiałów sztukowych, stanowiących przedmiot manipulacji, transportu itp. Metoda optycznego rozpoznawania znaków pisma stanowi uzupełnienie techniki kodów kreskowych. Przykładem zastosowania systemów rozpoznawania obrazu są m.in. programy typu OCR lub systemy, które na podstawie obrazu, np. twarzy z kamery potrafią zidentyfikować pracownika zakładu przemysłowego.