Z piwnicą czy bez

Poradnik „Gazety" i „Ładnego Domu"

Piwnica kojarzy się zwykle z ponu­rym, wilgotnym i zaniedbanym pomieszczeniem. Tymczasem może stać się atrakcyjnym miejscem wy­poczynku i rekreacji.

Wielu fachowców uważa, że piwnica jest najdroższym pomieszczeniem w bu­dynku. Koszty postawienia ścian podzie­mia, stropu i założenia izolacji podnoszą cenę inwestycji o 10-20 proc. Jednocześ­nie nie przybywa powierzchni mieszkal­nej, bo prawo zakazuje wykorzystywania piwnic w celach mieszkalnych. Jednak piwnica zwiększa powierzchnię użytko­wą domu o 30-50 proc. A tę można cie­kawie zagospodarować.

Czy warto budować

Opłacalność przedsięwzięcia najlepiej sprawdzić na przykładzie dwóch domów o pow. zabudowy 150 m kw. Jeden jest podpiwniczony, drugi ma wolno stojący budynek gospodarczy o powierzchni użytkowej równej piwnicy. Na koszt budowy piwnicy składają się:

nakład pracy,

materiały na roboty ziemne,

podwyższenie murów podzie­mia o ok.,5 m,

ułożenie stropu,

do­datkowe izolacje przeciwwilgociowe ścian i podłóg.

Trzeba więc postawić dodatkowo: ok. 75 m kw. ścian zewnętrznych i ok. 30 m kw. wewnętrznych ścian nośnych oraz po­łożyć 150 m kw. stropu wraz z wieńcem. Przy średnich cenach będzie to kosztować 25-30 tyś. zł (190-230 zł/m kw.). Jeśli trzeba położyć wielowarstwowe izolacje przeciwwodne, koszty mogą być wyższe. Podobny pod względem powierzchni i własności technicznych budynek gospodarczy będzie kosztował ok. 700 zł/m kw. (w cenie: fundamenty, ściany nośne. dach lub stropodach, instalacje). Jednak zajmuje on dodatkowe miejsce na dział­ce, a jego ogrzewanie jest droższe niż piwnicy. Piwnica pozwala też zwolnić powierz­chnię na parterze budynku, którą zajmu­ją urządzenia techniczne (ok. 5 proc. po­wierzchni) oraz ułatwia poprowadzenie instalacji sanitarnych.

Jak urządzić piwnicę

Zwykle pomieszczenia piwniczne kry­ją: węzły techniczne z kotłownią, spiżar­nię oraz garaż. Trzeba je tak rozmieścić, by umożliwiały wykorzystanie pozosta­łego miejsca. Będzie to tym łatwiejsze, że gazowy lub olejowy kocioł zajmuje niedużo miejsca i jest czysty w eksploa­tacji. W tym samym pomieszczeniu moż­na więc umieścić też pompę hydroforu i podgrzewacz ciepłej wody. Przy lokalizacji garażu trzeba pamię­tać, aby podjazd nie był zbyt stromy, a sa­mo wnętrze było dobrze wentylowane. Również wewnętrzne drzwi muszą być bardzo szczelne. Mankamentem piwnicy jest ograni­czony dopływ naturalnego światła. Można więc zainstalować kanały świet­lne wyprowadzone na dach budynku. Dużą zaletą piwnic jest za to doskona­ła izolacja akustyczna, zwłaszcza gdy nie ma w nich okien. Nadaje się więc do urządzenia kina domowego lub sali do słuchania muzyki. Również ogrze­wanie podziemnej części domu wyma­ga mniej energii niż tej nad ziemią (dzięki izolującej warstwie gruntu wo­kół oraz cieple ziemi emitowanym przez podłogę). Wpływa to na stabilizację temperatury - w czasie mrozów podło­ga „grzeje", w upalne dni ochładza. Piwnica świetnie więc nadaje się na za­montowanie sauny i połączenie jej z po­kojem wypoczynkowym lub salą do ćwi­czeń. Gwarantuje to świetne warunki do czynnego wypoczynku przy niskich kosztach ogrzewania. W piwnicy zmieścić się może też nie­wielki basen (8 na 4 m i głębokości 1,2 m.) Zwykle nie wymaga to zmian w konstrukcji budynku (rozstawie ścian nośnych). Pomieszczenia wykorzystywane do ce­lów rekreacyjnych powinny być dobrze wietrzone. Najlepiej zastosować wenty­lację mechaniczną nawiewno-wywiewną, włączaną w czasie użytkowania tych pomieszczeń. Jeśli jest basen, potrzebne są także osuszacze powietrza, dzięki któ­rym para wodna skrapla się i spływa do kanalizacji.

Jak i z czego budować

Przy budowie podpiwniczonego domu trzeba zbadać poziom wód gruntowych na działce. Bezpieczny poziom wód grun­towych to taki, który dzieli od planowanej podstawy ławy fundamentowej przynaj­mniej jeden metr. Można wprawdzie bu­dować piwnicę na gruntach nawodnionych (jeśli ich nośność jest wystarczająca), ale zrobienie izolacji będzie drogie. Ponadto zawsze istnieje możliwość uszkodzenia izolacji i występowania przecieków. Nawet przy korzystnych warunkach warto założyć wokół budynku drenaż opaskowy, który odprowadzi wodę po in­tensywnych opadach. Trzeba też zdecy­dować, jak głęboko wpuścić piwnicę. Ze względu na koszty optymalne są 1 -1,2 m, odpowiadające wymaganej głę­bokości posadowienia fundamentów. Mniejsze zagłębienie stosuje się, gdy po­żądany jest łagodny zjazd do garażu. Z kolei głębsze wpływa na zachowanie proporcji bryły budynku. W domach do ok. 200 m kw. podpiw­niczenie powinno obejmować całą po­wierzchnię domu. Wybudowanie piwni­cy tylko pod jego częścią nie zmniejsza kosztów, stwarza jednak niebezpieczeń­stwo nierównomiernego osiadania bu­dynku i pękania ścian. Najlepszym materiałem do postawie­nia podziemnej części domu jest beton żwirowy wylewany w deskowaniu lub ściana murowana z bloczków albo pusta­ków (z tegoż materiału). Jest on trwały i ma ograniczoną nasiąkliwość. Nato­miast ściany wewnątrz piwnicy można murować z pustaków betonowych lub cegły wapienno-piaskowej. Zaletą cegły jest dobra izolacyjność akustyczna oraz to, że przy starannym wykonaniu ściany nie trzeba jej tynkować. Normy nie wymagają ocieplenia ścian piwnicy, ale warto to zrobić. Zwłaszcza w części wystającej ponad teren oraz gdy planujemy zamontowanie ogrzewania. Najprostszym rozwiązaniem jest przy­klejenie płyt styropianowych na zewnątrz, zabezpieczenie ich folią lub papą i obsy­panie ziemią. Nie ma potrzeby ociepla­nia podłogi - zwłaszcza głęboko posa­dowionej - jeśli nie będziemy piwnicy ogrzewać. Ochronę cieplną pomieszczeń na parterze zapewni izolacja umieszczo­na pod sufitem piwnicy. Istotna jest ochrona przed wnikaniem wody i wilgoci. W suchych gruntach wystarcza pokrycie ścian zewnętrznych lepi­kiem, ale gdy grunt jest słabo przepusz­czalny, należy stosować powłoki z papy powlekanej lub wytrzymałej na uszko­dzenia mechaniczne folii. Nie można też zapomnieć o izolacji poziomej na wyso­kości ław fundamentowych i ok. 30 cm ponad powierzchnią gruntu. Na podłodze - zależnie od nawodnienia gruntu i prze­znaczenia pomieszczenia - układa się dwie-trzy warstwy papy zgrzewalnej na betonowej wylewce lub np. w garażu kost­kę brukową na podsypce z piasku i żwiru.

Zagrożenia

Najwięcej kłopotu sprawia woda, która może wnikać przez ściany, podłogę i drzwi. Jeśli przecieki są niewielkie (po­jawiają się w postaci mokrych plam), po­ winno wystarczyć położenie dodatkowej izolacji. Warto zwrócić też uwagę na ukształtowanie pobliskiego terenu, obec­ność naturalnych cieków wodnych (rzek, jezior, stawów). Nawet rowy melioracyjne mogą grozić wylaniem w razie ulewnych deszczów. Oczywiście katastrofalnej po-' wodzi nie możemy zapobiec, ale musimy chronić piwnicę przed zalaniem w czasie zwykłych opadów. Teren wokół domu kształtujemy w ten sposób, aby woda swo­bodnie odpływała od budynku. Przed drzwiami poniżej poziomu terenu umiesz­czamy odwodnienie liniowe połączone z kanalizacją lub studnią chłonną. Od stro­ny drogi na zjeździe do garażu powinien znajdować się garb zapobiegający spły­waniu wody z ulicy. Warto też zrobić za­ głębienie w podłodze piwnicy, w którym ewentualnie zgromadzi się woda. Ułatwi to potem jej wypompowanie.

CEZARY JANKOWSKI, ..t.ADNY DOM"

---