Czynniki ryzyka występowania chorób układu oddechowego
Istnieje wiele czynników, które mogą mieć zgubny wpływ na płuca, powodując ich choroby. Powinniśmy je lepiej zrozumieć i podjąć wszelkie działania, które mają na celu niedopuszczenie do spustoszenia, jakie mogą wywołać w naszym organizmie.
Choroby układu oddechowego te mają zwykle charakter ostry i podostry.
Czynniki ryzyka
defekty (mutacje) genetyczne, przenoszone rodzinnie. Genetycznie uwarunkowana predyspozycja do danej choroby to atopia.
czynniki zewnątrzustrojowe, w tym środowiskowe
nałogi (szczególnie nikotynizm)
stały np. zawodowy kontakt z czynnikiem
Nikotynizm
Według ostrożnych szacunków, tytoń zabija ponad 650 tys. ludzi każdego roku w krajach samej tylko Unii Europejskiej. Większość z tych tragedii jest wynikiem chorób układu oddechowego. Należy podjąć wszelkie działania, które miałyby służyć ograniczeniu występowania - tych dających się zapobiec - chorób, jak również minimalizacji śmiertelności, która jest ich skutkiem.
PALENIE TYTONIU JEST CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ
Przewidywania wskazują, że zgony z powodu palenia tytoniu na świecie wzrosną z 4,2 milionów rocznie w roku 2000 do 10 milionów rocznie w latach 2025 -2030*.
Palenie tytoniu jest główną możliwą do wyeliminowania przyczyną zgonów i chorób układu oddechowego na całym świecie.
Palenie tytoniu jest chorobą przewlekłą wymagającą stałej troski, poradnictwa, wspierania i leczenia.
Większość palaczy jest częściowo uzależnionych od tytoniu, chociaż stopień uzależnienia może znacznie się różnić.
Uzależnienie od nikotyny powoduje znaczne trudności w odzwyczajaniu od palenia.
Objawy uzależnienia od nikotyny wzrastają z liczbą wypalanych dziennie papierosów.
Zanieczyszczenie środowiska zewnętrznego
Od lat 1930-tych uważa się, że zanieczyszczenie powietrza wpływa niekorzystnie na układ oddechowy.
Zwiększenie stężenia cząsteczek, dymu węglowego i dwutlenku siarki w powietrzu wiąże się z nagłymi przyjęciami do szpitala z powodu chorób płuc.
Wyniki badania opublikowanego w 2000 roku i prowadzone w 3 krajach (Austrii, Francji, Szwajcarii) wykazały, że środowiskowe zanieczyszczenie powietrza spowodowało 6% wszystkich zgonów w tych krajach .
Znany jest także zakres i mechanizm oddziaływania poszczególnych składników zanieczyszczonego powietrza.
Dwutlenek siarki atakuje najczęściej drogi oddechowe i struny głosowe. Wdychanie SO2 powoduje skurcze oskrzeli. Długotrwałe oddychanie powietrzem z zawartością SO2 , nawet w niskich stężeniach, powoduje uszkodzenie dróg oddechowych, prowadzące do nieżytów oskrzeli częste przypadki tego schorzenia stwierdzono w badaniach epidemiologicznych mieszkańców miast o zanieczyszczonym powietrzu. Dwutlenek siarki, po wniknięciu w ściany dróg oddechowych , przenika do krwi i dalej do całego organizmu; kumuluje się w ściankach tchawicy i oskrzelach oraz wątrobie, śledzionie, mózgu i węzłach chłonnych. Duże stężenie SO2 w powietrzu może prowadzić do zmian w rogówce oka.
Tlenek węgla jest niezwykle groźny, ponieważ powoduje ciężkie zatrucia, a nawet śmierć organizmu. Przy zatruciach (zaczadzeniu) CO jest pochłaniany przez płuca, skąd przenika do krwi i łączy się trwale z hemoglobiną, tworząc karboksyhemoglobinę, niezdolną do przenoszenia tlenu. Ponieważ powinowactwo CO do hemoglobiny jest ok. 300x większe niż tlenu, następuje w konsekwencji niedotlenienie organizmu ( w szczególności mózgu i mięśnia sercowego). Objawami zatrucia tlenkami węgla są bóle i zawroty głowy, oszołomienie, duszności, nudności wymioty,przyspieszony oddech, kołatanie serca, a w końcu utrata przytomności. Po zatruciach możliwe są powikłania, nerwobóle, uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, zmiany w czynnościach płuc i serca. Toksyczne działanie tlenku węgla na człowieka zależy od stężenia w powietrzu i czasu działania.
Toksyczność tlenków azotu jest różna, np. NO2 jest czterokrotnie bardziej toksyczny niż NO. Toksyczne działanie dwutlenku azotu polega na ograniczaniu dotlenienia organizmu; obciąża on zdolności obronne ustroju na infekcje bakteryjne. NO2działa drażniąco na oczy i drogi oddechowe, jest przyczyną zaburzeń w oddychaniu, powoduje choroby alergiczne, m.in. astmę-szczególnie u dzieci mieszkających w miastach narażonych na smog. Zarówno NO, jak i NO2są prekursorami powstających w glebie rakotwórczych i mutagennych nitrozoamin.