do poprzedniego wykładu:

1. Ruth …................ wyróżnia:

• kultura Apolińska - powstała na podstawie badań Indian Zuni.

• kultura Dionizyjska - badała plemię Kwakiutlów

• kultura paranoidalna - badała malezyjskich Dobuańczyków

2. Kultura Etnopsychologiczna według Lintona jest zjawiskiem socjopsychologicznym i stanowi płaszczyznę do spotkań jednostki i społeczeństwa. W kształtowaniu osobowości szczególna rola przypada wczesnym fazom socjalizacji.

Jednostka organizując się jedynie do subkultur klasowych, nie zna w całości kultury, w której uczestniczy i nie wyraża w swym postępowaniu jej wzorów.

Linton wprowadził pojęcie „Osobowości medialnej”, która jest skupieniem cech psychicznych.

STRUKTURALIZM

1. Przedstawiciel: C. Levi-Strauss

Strukturalizm w metodologii oznacza postawę badawczą, która kładzie nacisk na badanie przetwarzanych struktur. Ta struktura ma cechę powtarzalności.

Levi-Strauss kładzie nacisk na badanie formy, którą traktuje jako najgłębszy wyraz treści. Poznanie rzeczywistości prowadzi do poznania formy, która jest wyrazem nieświadomość, a także praw rządzących ludzką myślą. Konstruowanie modeli w następstwie obserwacji rzeczywistości należy do najistotniejszych elementów analizy strukturalnej.

GENEZA KULTUR.

PROCES HOMINIZACJI

1. Specyficzne cechy ludzkiego ciała

Rozróżnienie pojęć struktury człowieka:

• dusza - psyche - w filozofii pierwiastek życia, decydujący o tym, że osoba ludzka, zwierzę i roślina są bytami żywymi. W antropologii filozoficznej najczęściej przyjmowano, że dusza jest rozumna obok materialnego ciała. Jest ona jednym z dwóch konstytutywnych elementów struktur bytu człowieka (dualizm ontologiczny);

• duch - nous, pneuma - Grecy oznaczali także rozum (umysł) jako zdolność człowieka do poznawania. W średniowieczu uważano za intelektualną zasadę życia, działalność umysłu, a także narzędzie duszy;

• ciało - soma - fizyczny komponent organizmu ludzkiego. Układ tkanek i narządów zintegrowanych i współzależnych tworzących całość organiczną

2. Różnica gatunkowa i istotowa człowieka

Różnica jakościowa:

• zewnętrzna - biologiczna różnica gatunkowa

• wewnętrzna - filozoficzna różnica gatunkowa

3. Cechy typowo ludzkie:

• Cechy anatomiczne:

• pionowa postawa ciała;

• specyficzny kształt głowy;

• proporcjonalnie duży mózg;

• dwunożny chód;

• zdolności manualne;

• budowa stopy;

• budowa krtani;

• ciało ludzkie posiada zdolność rozwoju i specjalizacji;

• cechy fizjologiczne:

• specyficzne funkcjonowanie mózgu;

• słaby węch;

• dobrze rozwinięty zmysł wzroku (widzenie stereoskopowe);

• zmysł dotyku;

• cechy intelektualne:

• mowa artykułowana;

• posiadanie kultury;

• zdolność myślenia o przeszłości i przyszłości

4. Linia ewolucyjna

• rodzina Hominidae - wyodrębniona od pnia wyższych naczelnych 8 milionów lat temu

• Australopithecus Ramidus - 4,4 - 3,7 mln lat temu. Przesunięty ku przodowi otwór potyliczny;

• Australopithecus Anamensis - 4,2 - 3,9 mln. lat temu. Poruszał się w pozycji pionowej;

• Australopithecus Afarensis - Gatunek został nazwany przez D. Jahansona i T. White w 1978 r. Australopitek jest prawdopodobnie kandydatem na przodka człowieka.

• Homo Habilis - (człowiek zręczny) zamieszkiwał Afrykę Subsaharyjską około 2-1,5 mln. lat temu. Szczątki odkryto w 1959 i 1960 w Olduvai Gorge w południowej Tanzanii. Pojemność czaszki waha się od 500 do 800 cc. Kości kończyn sugerują, że gatunek chodził wyprostowany;

• Homo Erectus - ok. 1,2 mln lat temu. Był całkowicie spionizowany. Posiadał przeciwstawny kciuk;

• Homo Sapiens - żył 100-200 tys. lat temu. Objętość mózgu ok. 1400 cm^3. Wykonywał narzędzia i grzebał zmarłych.

• Homo Sapiens Sapiens - 100 tys. lat temu zamieszkiwał Bliski Wschód. 40 tys. lat temu w Europie. Człowiek współczesny. Cechy:

• szybkie rozprzestrzenianie się danego gatunku na odległych obszarach świadczy o jego dużej zdolności do przystosowywania się do otoczenia;

• znacznie udoskonalał broń: oszczepy opatrywano kościanymi lub krzemiennymi ostrzami, wynaleziono łuk.

• Skóry zwierząt wykorzystywał nie tylko jako okrycia, al budował z nich także namioty. Z kości i rogu robił narzędzia i ozdoby;

• Początki sztuki - malowidła na skale.

5. Wszyscy współcześni ludzie pochodzą od jednego źródła.

Według R. Leakeya i R. Levina jesteśmy: „Jednym gatunkiem, jednym ludem”

Z ludzkiego życia powstaje ludzkie życie, a ze zwierzęcego tylko zwierzęce. Decyduje o tym czynnik genetyczny.

6. Rozwój cech typowo ludzkich w kontekście kulturyzacji:

• narzędzia i posługiwanie się nimi;

• powtarzalność i regularność narzędzi;

• przekazywanie umiejętności i wiedzy;

• rozwój przestrzennego zróżnicowania kultury;

• obecność reguł estetycznych - poczucie piękna;

• normy etyczne - opieka nad starszymi.

---