SL-W06

21.03.2006

Leki przeciwdepresyjne

Farmakologia + Psychoterapia

Cele leczenia farmakologicznego:

1. Całkowite usunięcie objawów choroby.

2. Powrót do uczestnictwa w życiu rodzinnym, zawodowym, społecznym w takim wymiarze jak przed zachorowaniem.

3. Zapobieganie nawrotom choroby.

• Trójpierścieniowe lek przeciwdepresyjne - inhibitory neuronalnego wychwytu zwrotnego NA i 5-HT - imipramina, dezipramina, amitryptylina, nortryptylina, klomipramina, doksepina

• P/depresyjne 2. generacji wpływają na selektywny wychwyt serotoniny

• Inhibitory MAO - izoniazyd, iproniazyd, nialamid, fenelzyna, tranylcypromina

• Nietypowe - mianseryna, trazodon, wiloksazyna

• Inhibitory wychwytu zwrotnego NA i 5-HT bez działania receptorowego - wenflaksyna, milnacipron

• Selektywne inhibitory wychwytu 5-HT (SSRI) - citalopram, fluoksetyna (Prozac), fluwoksamina, paroksetyna, setralina

• Selektywne inhibitory wychwytu NA - maprotylina, reboksetyna

• Selektywne inhibitory MAO-A - moklobemid

• Leki nietypowe - trimipramina, mirtazapina, tianeptyna

Trójpierścieniowe leki p/depresyjne (TLPD)

Stosowane również w leczeniu moczenia nocnego u dzieci (Imipramina), zespołu natręctw (Klomipramina) i lęku napadowego (Imipramina, Klomipramina, Dezipramina)

Imipramina:

• Hamuje wychwyt zwrotny NA i 5-HT

• Cholinolityk (blokuje receptor M)

• Działanie p/histaminowe

• Zwiększa sekrecję prolaktyny

• Czynny metabolit - dezypramina

Działania niepożądane:

• Zaburzenia rytmu serca

• Ortostatyczny spadek ciśnienia

• Działanie cholinolityczne - częstoskurcz, rozszerzenie źrenicy, suchość w ustach, zaparcia

• Niepokój, stany lękowe, pobudzenie ruchowe, drżenie, ataksja

Przeciwwskazania:

• Jaskra, zaburzenia rytmu

• Nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca

• Ciężkie uszkodzenie narządów miąższowych

Interakcje:

• Wzrost stężenia TLPD powodują:

• Cimetydyna

• Leki hamujące selektywny wychwyt serotoniny (Fluoksetyna)

• Doustna antykoncepcja

• Spadek działania p/depresyjnego TLPD występuje podczas stosowania z:

• Leki blokujące kanały wapniowe (Werapamil, Diltiazem)

• Fenytoina

• Karbamazepinę

• TLPD nasilają działanie:

• Cholinolityki

• Benzodiazepiny

• Doustne antykoagulanty

• Lek p/histaminowe

• TLPD osłabiają działanie:

• Klonidyna, metyldopa

Selektywne inhibitory wychwytu 5-HT (SSRI)

Krótki czas półtrwania - Citalopram, Paroksetyna, Cetralina

Długi czas półtrwania - Fluoksetyna

Fluoksamina i Paroksetyna - działanie przeciwlękowe, sedatywne

Fluoksetyna - u niektórych chorych z depresją może nasilić lęk i niepokój w 1. fazie leczenia

Fluoksetyny nie powinno się stosować u chorych z myślami samobójczymi!

Działania niepożądane:

• Nudności, wymioty, biegunki, bóle i zawroty głowy

• Zaburzenia snu

• Drżenia mięśniowe

• Zespół serotoninergiczny - zaburzenia świadomości, niepokój, poty, dreszcze, biegunka, zaburzenia koordynacji ruchowej, drżenia mięśniowe, wzrost temperatury ciała

Nefazodon

• Hamuje wychwyt zwrotny 5-HT

• Blokuje postsynaptyczny receptor 5-HT₂

Wenlafaksyna

Inhibitor wychwytu zwrotnego NA i 5-HT, brak działani cholinolitycznego i p/histaminowego

Działania niepożądane:

• Bezsenność

• Zawroty głowy

• Lęk

• Nudności

• Niepokój psychoruchowy

Mirtazapina

Blokuje presynaptyczny receptor ₂ - adrenergiczny w neuronach serotoninergicznych i noradrenergicznych, a także postsynaptyczne receptory 5-HT₂ i 5-HT₃.

Działania niepożądane:

• Suchość w ustach

• Senność

• Wzrost apetytu i masy ciała

Tianeptyna

• Nasila zwrotny wychwyt 5-HT

• Stosowany w łagodnych stanach depresyjnych.

Działania niepożądane (stosunkowo rzadko):

• Bóle brzucha

• Jadłowstręt

• Nudności, wymioty, zaparcia

• Koszmary nocne, senność lub bezsenność

• Bóle mięśniowe

Przeciwwskazania:

• Nadwrażliwość na lek

• Dzieci poniżej 15 r.ż.

• Kojarzenie z nieselektywnymi inhibitorami MAO

Należy obserwować chorego, u którego istnieje ryzyko samobójstwa!

Moklobemid

• Selektywnie odwracalny inhibitor MAO

• Przewaga selektywnych nad nieselektywnymi inhibitorami MAO:

• Krótkotrwały efekt

• Blokowanie jednego izoenzymu (możliwość rozkładania tyraminy i innych amin hipotensyjnych nie jest zahamowana)

• Mniejsza hepatotoksyczność

• Słabsze interakcje z tyraminą („cheese effect”)

Zastosowanie:

• Działanie przeciwdepresyjne

• Depresje głównie typu endogennego z zahamowaniem psychoruchowym

• Stany depresyjne wieku podeszłego

Działania niepożądane:

• Bóle i zawroty głowy

• Bezsenność

• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe

• Suchość błon śluzowych

Choroba afektywna dwubiegunowa

(depresja i mania na przemian)

Sole litu

• Wpływ na cykl fosfatydyloinozytolu

• Wzrost liczby receptorów GABA-B

• Wzrost wydzielania 5-HT

• Leczenie chorób afektywnych

• Leczenie depresji

Działania niepożądane:

• Zaburzenia ruchowe - drżenie, niezborność ruchowa

• Uszkodzenie nerek i szpiku

Stosowane są również leki p/padaczkowe - karbamazepina, kwas walproinowy

Ostatnio próbuje się również stosować nowsze leki p/padaczkowe - lamotrygina

---