Finanse publiczne - ogół zjawisk ekonom. Związanych z gromadzeniem i wydatkowaniem publicznych zasobów pieniężnych
Dochody publiczne - nie trzeba zwrócić, wpływ publiczny - trzeba zwrócić
1.Scharakteryzuj różnice miedzy sektorem publicznym a jednostka publiczną
Sektor publiczny jest częścią gospodarki, która zajmuje się dostarczaniem dóbr i usług dla państwa i obywateli. Jego działalność ma zastosowanie na poziomie państwowym, regionalnym oraz lokalnym. Aktywność sektora publicznego opiera się przede wszystkim na zapewnieniu obywatelom opieki socjalnej, gwarantowaniu bezpieczeństwa narodowego i planowaniu zagospodarowania przestrzeni.
Jednostka publiczna wchodzi w skład sektora publicznego. Liczy się osobno np. szkoła publiczna
2.Scharakteryzuj różnice między deficytem strukturalnym a koniunkturalnym
Strukturalny(w momencie planowania budżetu) - wartość hipotetyczna, która powstaje w warunkach gdy dochód i wydatek są rozpatrywane przy pełnym wykorzystaniu potencjału gospodarki,
Cykliczny(ukształt. pasywnie)- wynika z cyklu koniunkturalnego, okresy ożywienia lub recesji wpływają na wielkość wpływów i wydatków budżetowych.
3.Cechy podatku
Przymusowy, bezzwrotny. Nieodpłatny, ogólny, jednostronny
4. Co to jest nota budżetowa
rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie trybu opracowywania projektu budżetu państwa. W nocie Minister Finansów określa:
- harmonogram prac budżetowych, wzory formularzy planistycznych, zasady planowania poszczególnych rodzajów wydatków
Nota budżetowa rozsyłana jest do poszczególnym ministrów o wojewodów. Na jej podstawie ministrowie i wojewodowie są zobowiązani do zaplanowania pojedynczych budżetów dotyczących swoich resortów i samorządów terytorialnych. Te budżety trafiają do Ministra Finansów i na tej podstawie Minister Finansów sporządza projekt zbiorczy budżetu państwa. Trafia on pod obrady Rady Ministrów. Jeśli jest akceptowany, to Rada Ministrów upoważnia Ministra Finansów do przedstawienia tzw. expose budżetowego w Sejmie
Planowanie, Uchwalanie, wykonanie (RM), kontrola (NIK)
5.problem dóbr prywatnych publicznych społecznych. Różnice pomiędzy nimi, na bazie tych dóbr jaka jest zasada finansów publicznych
Dobra publiczne - nie ma możliwości wył. Ich z konsumpcji, nie są konkurencyjne w konsumpcji np.łódź podwodna
Dobra społeczne - część dóbr publicznych, która służy zaspokajaniu potrzeb indywidualnych ze zwgl.społ, Polit, kultur. (opieka zdrowotna, edukacja)
Dobro prywatne- korzyści dla jednej osoby
Zasada finansów publicznych: jawności, przejrzystości, efektywności, legalności, celowości, jedności(jeden dokument), szczegółowości, nie wiązania wydatków z dochodami
6. Funkcje finansów publicznych:
alokacyjna - polega na wytwarzaniu i dostarczaniu dóbr publicznych obywatelom, społecznością lokalnym i społeczeństwu jako całości.
redystrybucyjna - jej realizacja narusza interesy ekonomiczne jednych podmiotów, przysparzając korzyści innym.
stabilizacyjna - powinna stabilizować gospodarkę rynkową, poprzez umiejętne posługiwanie się instrumentami alokacji zasobów i redystrybucji dochodów do łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego.
7. Zależności pomiędzy budżetem a sektorem publicznym
Sektor publiczny- jest częścią gospodarki, która zajmuje się dostarczaniem dóbr i usług dla państwa i obywateli. Jego działalność ma zastosowanie na poziomie państwowym, regionalnym oraz lokalnym. Aktywność sektora publicznego opiera się przede wszystkim na zapewnieniu obywatelom opieki socjalnej, gwarantowaniu bezpieczeństwa narodowego i planowaniu zagospodarowania przestrzeni.
Sektor publiczny jest częścią gospodarki a wpływy do budżetu pochodzą właśnie z niej(wpływy z gospodarki całego państwa) więc zarówno gospodarka finansuje budżet państwa (dochody z podatków itp) jak i z budżetu finansuje się później funkcjonowanie całej gospodarki
8. różnice pomiędzy sektorem publicznym(1) a jednostką sektora finansów publicznych
JSFB - organy władzy publicznej, JST, jednostki budżetowe, państwowe fundusze celowe, ZUS, KRUS, NFZ, uczelnie, z wyłączeniem przedsiębiorstw, jednostek badawczo-rozwojowych, banków i spółek prawa handlowego.
9. metody wyodrębniania sektora publicznego
Prawne - oparte jest na własności (ustalenie co jest czyją własnością- kto jest organem założycielskim)
politologiczne- możliwość władczego zarządzania (można władczo zarządzać w sektorze publicznym ale nie w prywatnym)
ekonomiczne- kryterium o przeznaczeniu środków na wykonywanie funkcji państwa (trzeba dokonać analizy ilościowej)
10. budżet państwa i jego funkcje i zasady
Budżet państwa jest to plan finansowy zawierający dochody i wydatki państwa związane z realizacją przyjętej polityki społecznej, gospodarczej i obronnej.
Funkcje: Ekonomiczne(fiskalna[gromadzenie dochodów budż], redystrybucyjna [podział DN], stymulacyjna [oddziaływaniu dochodów i wydatków na życie gosp i społ]) Polityczne( planowości, kontrolna, polityczna)
Zasady budżetowe:
Rocznego budżetowania, zupełności, jedności, jawności, równowagi, uprzedniości (uchwalenie, przez rozpoczęciem)
11. Deficyt budżetowy i dług publiczny
Deficyt budżetowy powstaje, gdy suma strumieni wydatków budżetowych jest większa od sumy strumienia dochodów budżetowych na koniec roku budżetowego. Dochody państwa składają się głównie z podatków. Wydatki państwa są związane z pełnieniem przez państwo określonych funkcji
Dług publiczny najczęściej określa się ogólnie jako finansowe zobowiązanie władz publicznych z tytułu zaciągnięcia pożyczek. Dług publiczny to suma deficytu powstałego w okresach poprzednich
12. Podatki
Kryterium przedmiotowe(majątkowe, przychodów, dochodów, wydatków)
Kryterium związku między ciężarem podatkowym, a ponoszącym go podatnikiem (bezpośrednie, pośrednie)
Ze wzgl. Na władze podatkowe (nakładane przez państwo i władze samorzą)
Terytorialne (lokalne, regionalne, centralne)
13. zakład budżetowy, fundusz celowy
Zakład budżetowy- jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych, która odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania i pokrywa koszty swojej działalności z przychodów własnych. np. państwowe przedszkole, żłobek, ośrodki sportowe, domy kultury.
Fundusz celowy - fundusze stworzone do finansowania takich zadań należących do organów publicznych (państwowych lub samorządowych), które mogłyby być finansowane z budżetu, lecz z pewnych względów uznano, iż dla ich realizacji należy stworzyć odrębne budżet. Funkcjonowanie dłużej niż rok
14. Skarb Państwa
Skarb Państwa jest to instytucja reprezentująca państwo jako właściciela majątku państwowego w stosunkach cywilno prawnych.
Funkcje: Kasjer(inkasowanie i wypłacanie śr.pn), bankierem(krótk.pożyczki, emitować może bilon na pokrycie deficytu budż), inwestorem, poręczycielem, pełni funkcję majątkową( państwa)
15,Zwolnienia,zwyżki, ulgi podatkowe
Zwolnienia podatkowe polegają na całkowitym lub częściowym pomijaniu niektórych przedmiotów opodatkowania (np. dochodów) przy ustalania podstawy opodatkowania
Ulgi polegają natomiast na zmniejszeniu wielkości podatku już po obliczeniu wymiaru podatku. Zwolnienia i ulgi podatkowe mogą mieć charakter : czasowy, bezterminowy.
Zwyżki Korygują one wymiar podatku ze względu na podwyższenie zdolności płatniczej podatnika.
16. Przedstawić różnice i zależności między sektorem finansów publicznych a finansami publicznymi
Finanse publiczne w zdecydowanej mierze służą funkcjonowaniu sektora publicznego, ale finanse publiczne funkcjonują po za sektorem publicznym np. transfery na rzecz gosp. Dom.
-sektor wytwarza realne dobra i usługi, finanse reprezentują zjawiska i procesy pieniężne
- w sektorze, znaczenie ma majątek, w finansach strumienie
17. Program redukcji wydatków publicznych a prawo Wagnera
Prawo Wagnera mówi o stałym wzroście wydatków publicznych (względnych w odniesieniu do PKB i bezwzględnych). potrzeby publiczne rosną szybciej od potrzeb indywidualnych. Przyczyny to m. in. wzrost liczby ludności i coraz bardziej skomplikowane struktury państwowe.
18. Rezerwa celowa i ogólna
Celowa - mogą być wykorzystane tylko na cele dla których zostały utworzone. Nie więcej niż 5%
Ogólna - nie wyżej niż 0,2% wydatków budżetu, służy do pokrycia tych wydatków, które nie były przewidziane w trakcie tworzenia budżetu