Nurt pedagogiki socjologicznej- Johna Deweya
Biografia Johna Deweya
John Dewey urodził się 20 października 1859 r. w miejscowości Burlington w Stanach Zjednoczonych Ameryki, umarł natomiast w 1952 r. w Nowym Yorku. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia na uniwersytecie w Vermont, gdzie szczególnie interesował się filozofią oraz zagadnieniami ewolucjonizmu. Po dwóch latach John Dewey wstąpił na uniwersytet w Baltimore w celu dalszego specjalizowania się w dziedzinie filozofii. John Dewey głosił, że cała wiedza i działalność ludzi pełnią jedynie funkcje instrumentalne, które stanowią narzędzia służące przystosowaniu się do otaczającego środowiska i opanowaniu go. Po zakończonych studiach w 1884 r. Dewey uzyskał tytuł doktora i rozpoczął wykłady na uniwersytecie w Minesota, później w Michigen, był amerykańskim filozofem, pedagogiem a zarazem psychologiem, udzielał się społecznie i politycznie. Rozwinął filozofię wzywającą do jedności teorii i praktyki; jego myślenie zasadzało się na przekonaniu, że demokracja jest wolnością. W pedagogice domagał się, by wychowanie włączało się w proces doświadczania świata przez dziecko, rekonstruowało i rozwijało jego doświadczenia, nie zaś narzucało obce mu formy zachowania w imię zewnętrznych celów. Naczelną dla Dewey'a zasadą systemu dydaktycznego było uczenie się przez działanie lecz przede wszystkim samodzielna aktywność uczniów podczas wykonywanych przez nich zajęć. Aktywność ta miała na celu integrację wiedzy szkolnej, a także zbliżeniu szkoły do życia społecznego. Miała służyć integracji wiedzy szkolnej, ćwiczeniu władz poznawczych i zbliżeniu szkoły do życia. Dydaktyczną zasadą, która była podstawą dla Dewey'a było uczenie się przez działanie. Dewey był przedstawicielem tzw. progresywizmu, inaczej mówiąc ruchu nowego wychowania, która stanowiła podstawę w pedagogice amerykańskiej. Koncepcje Dewey'a zapoczątkowały w pedagogice nurt progresywizmu.
Prace Deweya :
Moje pedagogiczne credo - 1897
Szkoła a społeczeństwo - 1899
Szkoła i dziecko - 1902
Jak myślimy - 1910
Demokracja i wychowanie - 1916
Założenia i koncepcje pedagogiczne Johna Deweya
Głównym założeniem pedagogiki Dewey'a jest rozróżnienie w procesie wychowawczym dwóch stron, a mianowicie psychologicznej i socjologicznej. Według Johna Dewey'a nonsensem jest przypuszczać, że dziecko osiągnie wyższy stopień wyrobienia umysłowego i moralnego, pracując niechętnie, niż oddając się czynności, która je interesuje i w którą wkłada całą swoją duszę. Dewey stwierdził, iż punktem wyjściowym wszelkiego wychowania musi być strona psychologiczna czyli instynkty i siły wrodzone dziecka. Według Dewey'a wychowanie nie jest przygotowaniem do przyszłego życia lecz pewnym procesem życiowym. Dewey wychodził z założenia, że wychowanie powinno być procesem dynamicznym i funkcjonalnym, dostosowującym się z jednej strony do natury i właściwości dziecka, a z drugiej natomiast strony pragnie, aby podstawa materiału nauczania wprowadzała dzieci w doświadczenie społeczeństwa, tradycje i formy życia. Dla Dewey podstawę programu stanowią zajęcia praktyczne, z których dziecko jest w stanie wyciągnąć istotną dla swojego dalszego rozwoju wiedzę. Jak uważał Dewey dyscyplina szkoły powinna wynikać z jej życia, jako społecznej całości, a nie pochodzić bezpośrednio od nauczyciela. należy przygotować je do przyszłego życia znaczy tyle, co: dać mu panowanie nad sobą, czyli tak je wychować, by w każdej chwili umiało w całej pełni korzystać ze swych uzdolnień. Wychowanie musi się rozpoczynać od wglądu psychologicznego w zdolności, zainteresowania i nawyki dziecka, wgląd ten stanowić musi probierz we wszelkich poczynaniach wychowawczych . Dewey uzasadnia swoją koncepcję szkoły pracy argumentami psychologicznymi, filozoficznymi i socjologicznymi.
W argumentacji psychologicznej za takim systemem szkolnictwa miała przemawiać aktywność dziecka, a także jego praktyczne zainteresowania. Z filozoficznego punktu widzenia Dewey opiera się na filozofii pragmatyzmu, z socjologicznego punktu widzenia natomiast u Dewey'a ma przemawiać głównie to, iż w dzisiejszych czasach dom rodzicielski przestaje być warsztatem wychowawczym i wskutek tego traci wpływ wychowawczy, w związku z czym tą rolę przejmuje szkoła. Dewey swoją teorię opiera bowiem na założeniu, że rozwój człowieka jest analogiczny do rozwoju ludzkości. Zdaniem Deweya zasady celowego nauczania muszą być zgodne z zasadami skutecznego myślenia. Zaś skuteczne myślenie jest myśleniem problemowym. Dydaktyka musi więc być zastosowaniem ogólnej teorii myślenia do pytania: jak uczyć? Dewey dzięki swoim badaniom, trwającym wiele lat, obserwacją itp. udowodnił, że szkoła stanowi fundamentalną rolę zarówno w nauczaniu jak i wychowywaniu dziecka.
Szkoła, a społeczeństwo
Bardzo ważną częścią w nauczaniu jak również w zajęciach praktycznych jest dawanie możliwości dziecku, by wypowiadało się za pomocą barw i kształtów, które rozwijają jego wewnętrzny świat, a nauczyciele mogą go lepiej poznać. W szkole dzieci również wykształcają w sobie różne instynkty: - instynkt społeczny, który przejawia się poprzez rozmowę i osobiste stosunki z innymi ludźmi. Dzięki temu dziecko uczy się działać w grupie, słuchać i szanować swoich rówieśników i innych ludzi. - instynkt mowy zaś, to najważniejszy ze środków wychowawczych, a jednocześnie najprostsza forma społecznego wypowiadania się. Dziecko posiadające taki instynkt potrafi porozumieć się i poprzez słowa wyrazić to, co czuje , myśli i co rozumie. - instynkt tworzenia czyli popęd konstruktywny jak pisze o nich Dewey to odnajdywanie przez dziecko swego wyrazu w czynnym zachowaniu się.
Właśnie od powyższych trzech rodzajów zainteresowań zależy prawidłowy rozwój dziecka
Zajęcia praktyczne- ich cel jest po prostu samym celem, którym jest rozwój wypływający z pomysłów i wcielania ich w czyn. W owych zajęciach praktycznych bardzo ważną rolę odgrywają zainteresowania, które i rodzic i nauczyciel powinien umieć podzielić na te, które są dobre- czyli te co mogą dziecko rozwijać i te, złe, które mogą źle na nich wpłynąć. Dziecko zaś powinno rozwijać tylko te dobre zainteresowania, gdyż tylko wtedy będzie mogło żyć zgodnie ze swoim hobby, przekonaniami i indywidualizmem.
A więc zajęcia praktyczne takie jak szycie, gotowanie jajka, malowanie łączą wielką różnorodność impulsów, a dziecko powinno je rozwijać i realizować. Takie zajęcia dają swobodę w dalszych wyborach życiowych, a także możliwość rozwijanie często ukrytych talentów.
Dziecko powinno być doceniane, kochane nie hamowane w swoim społeczeństwie w jakim żyje, a więc szkoła i dom. Szkoła większą uwagę powinna poświęcić indywidualnej jednostce, aby ta mogła się bez problemów rozwijać i żyć. Nauczyciele powinni się skupić na każdej, różnorodnej osobowości jaką ma każde z dziecka. Nie powinno się dzieci zbytnio ograniczać jeśli ono się chce rozwijać, ani nie negować jego uczuć i zainteresowań.
Dziecko kształtuje swoją osobowość w większości w szkole, dlatego powinno być dużo prac grupowych by go uspołecznić i nauczyć obcowania z innymi ludźmi. Zajęcia praktyczne zaś powinny łączyć się z wyrabianiem sobie doświadczenia i wykorzystaniem zdobytych informacji.
BIBLIOGRAFIA
Moje pedagogiczne credo- na podstawie wybranych fragm.
Szkoła a społeczeństwo- na podstawie wybranych fragm.