Etery

Etery - pochodne alkoholi lub fenoli, w których atom wodoru grupy hydroksylowej -OH zastąpiony został przez rodnik alkilowy lub arylowy (aromatyczny)

Ogólny wzór eterów .......1...........

gdy rodniki R1 i R2 są jednakowe - mówimy o eterach symetrycznych, gdy są różne - o eterach mieszanych

Wiązanie C-O-C jest dość trwałe. Rozkłada się dopiero pod wpływem działania silnych kwasów lub zasad w podwyższonej temperaturze, dzięki czemu etery są dość trwałymi i niezbyt reaktywnymi związkami

W najprostszym przypadku etery składają się z dwóch grup organicznych (R, R') połączonych atomem tlenu (R-O-R'), są jednak także znane polietery, w których występuje więcej niż jedno wiązanie C-O-C

Proste etery zawierające tylko grupy alkilowe są bardzo słabo .........2..........związkami (nieco bardziej polarnymi niż alkeny, jednak mniej niż alkohole i estry)

Rozpuszczalność eterów w wodzie jest podobna do rozpuszczalności alkoholi o tej samej masie cząsteczkowej (np. eter dietylowy i butan-1-ol ok. 8g na 100g wody)

Są unikalnymi, bezwodnymi rozpuszczalnikami organicznymi.

Eter dimetylowy CH3OCH3 i etylometylowy CH3OC2H5 są ......3.......... Począwszy od eteru dietylowego CH3CH2OCH2CH3 etery alkilowe są cieczami. Część z nich ma działanie ............4............, np. niegdyś powszechnie stosowany w medycynie eter dietylowy

Pierwotne terminem eter określano wszelkie substancje charakteryzujące się względną łatwością przeprowadzenia w stan gazowy. Cecha ta jest właściwa także dla substancji chemicznie nie będących eterami:

- Eter naftowy - to jedna z lżejszych frakcji ropy naftowej zawierająca głównie n-pentan i n-heksan oraz ich izomery. Temperatura wrzenia wynosi około 40 °C i jest zależna od sposobu otrzymania.

- Eter octowy - to archaizm oznaczający octan etylu. Nazwa występuje w XIX-wiecznej literaturze chemicznej, obecnie stosowana rzadko, jako nazwa zwyczajowa. Temperatura wrzenia 77 °C.

- Olejki eteryczne - to mieszaniny otrzymane przez destylację surowców roślinnych z parą wodną. Są to zwykle najbardziej lotne substancje organiczne zawarte w roślinie.

Etery proste mają zastosowanie jako ............5................. otrzymywanych przez ekstrakcję produktów naturalnych (kwiatów, liści, kory, korzeni)

złożone etery, np. aromatyczne, są substancjami ........6............., występującymi w olejkach roślinnych

Eter etylowy - eter ........7.........

bezbarwna ciecz, ruchliwa i lotna, t.w. 34,6°C, słabo rozpuszczalna w wodzie, dobrze w rozpuszczalnikach organicznych

substancja palna — pary eteru z powietrzem tworzą ............8..............

dawniej w lecznictwie - środek znieczulający

w kosmetyce - do otrzymania ...........9..........naturalnych substancji zapachowych i barwników

C2H5-O-C2H5

Anizol - eter fenylometylowy

bezbarwna ciecz o przyjemnym zapachu, t.w. 153°C

stosowany jest jako:

rozpuszczalnik związków organicznych

w synteza substancji zapachowych

Cyneol - eter terpenowy, eukaliptol, cineole, cajeputol

występuje w olejku eukaliptusowym (90%)

ma przyjemny, kamforowy zapach

stosowany jako naturalny ......10.....

DPM - eter monometylowy glikolu dipropylenowego

ciecz stosowana również pod nazwami handlowymi: DPGME, Arcosolv DPM

.........11....... w formie kremów, emulsji i roztworów

Estragol - 1-metoksy-4-(2-propeno)benzen

występuje w olejku kopru włoskiego

stosowany pod nazwami p-allylanisole, chavicol methyl ether

w kompozycjach o naturalnym zapachu „.........12......"

do aromatyzowania preparatów do pielęgnacji jamy ustnej

Grupa alkoksylowa w chemii organicznej to grupa funkcyjna o ogólnym wzorze -OR, gdzie R to dowolna grupa alkilowa

Grupy alkoksylowe występują we wszystkich alkoholach (RO-H) i estrach (RCO-OR), mogą one jednak występować w praktycznie wszystkich związkach organicznych

Grupy te nazywa się od nazwy odpowiedniego węglowodoru, zastępując w niej końcówkę "-an" końcówką "-oksy". Np.: CH4 = metan - CH3O- = grupa metoksylowa; CH3CH3 = etan - CH3CH2O- = grupa etoksylowa

Izomerem estragolu jest Anetol - 1-metoksy-4-(1-propeno) benzen (Anethole, Anise camphor)

występuje w olejku anyżowym (80-90%)

ma właściwości aromatyzujące i wykrztuśne

stosowany w mydłach i preparatach do higieny jamy ustnej

Eugenol - 2-metoksy-4-(2-propeno)fenol (Allyguaiacol, Eugenie acid)

intensywny, .........13........... zapach

składnik perfum

substytut olejku goździkowego

składnik mydeł i preparatów do pielęgnacji jamy ustnej

stosowany jako środek aromatyzujący i dezynfekujący

podobne właściwości ma izomer eugenolu - izoeugenol

Safrol - 1,2-metylenodioksy-4-(prop-2-enylo)benzen

Występuje również w formie izosafrolu- 1,2-metylenodioksy-4-(prop-1-enylo)benzen

składnik olejku eterycznego sasafrasu, o .........14...........zapachu,

stosowany jako komponent perfum oraz składnik mydeł (w ilości normalnie zawartych w wyciągach naturalnych)

ma właściwości .............15..............

Safrol - związek chemiczny z grupy cyklicznych eterów, głównym prekursorem do syntezy MDP2P używanego do otrzymywania pochodnych amfetaminy - MDMA i MDEA

Safrol zwykle jest ekstrahowany z kory korzenia i owoców sassafrasu w formie olejku sasafrasowego. Stosowany jest jako surowiec w przemyśle perfumeryjnym oraz w syntezach organicznych, np. do otrzymywania heliotropiny (aldehyd - składnik olejków eterycznych)

Stwierdzono,że posiada niewielkie właściwości rakotwórcze

MDMA (znane głównie jako pigułki ecstasy) - półsyntetyczna substancja psychoaktywna o działaniu empatogennym, euforycznym i psychodelicznym, pochodna metamfetaminy

Uwaga: safrol może być kancerogenny,

stosowanie w kosmetykach jest dozwolone tylko w stężeniach nie przekraczających 100 ppm i 50 ppm w produktach przeznaczonych do utrzymywania higieny jamy ustnej

Nie może występować w pastach do zębów przeznaczonych dla .......16...............

---