BHP - WYKŁADY

BHP (Bezpieczeństwo i higiena pracy):

• zbiór przepisów jak i zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy

• osobna dziedzina wiedzy zajmująca się kształtowaniem właściwych warunków pracy

BEZPIECZEŃSTWO TO:

• „stan i poczucie pewności, spokoju i zabezpieczenie, brak zagrożenia i ochrona przed niebezpieczeństwami” (Stępień 2000)

• „stan, w którym kontroluje się zagrożenia i uwarunkowania prowadzące do szkód fizycznych, psychicznych i materialnych w celu zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia jednostek i społeczności. Jest ono koniecznym warunkiem w codziennym życiu, potrzebnym jednostkom i społecznościom do realizowania

HIGIENA (gr. hygeinos - leczniczy):

• dział medycyny zajmujący się wpływem środowiska naturalnego (lub sztucznego) na zdrowie ludzkie

• usuwanie z życia ludzkiego wpływów ujemnych, w różny sposób zagrażających zdrowiu wprowadzania czynników dodatnich

higiena osobista, szkolna, hodowli zwierząt, środowiska, pracy, żywności i żywienia

ERGONOMIA (gr. ergos - praca nomos- prawo, zasada):

• nauka o pracy

• dyscyplina naukowa zajmująca się dostosowaniem pracy jako możliwości psychofizycznych człowieka

• nauka interdyscyplinarna (psychologia pracy, socjologia pracy, fizjologia pracy, medycyna pracy, higiena pracy, antropometria)

twórcą terminu ergonomia jest WOJCIECH JASTRZĘBOWSKI → nauka o używaniu nadanych człowiekowi od Stwórcy sił i zdolności

CEL ERGONOMII:

• humanizowanie pracy - organizacja układu: człowiek - maszyna - warunki otoczenia

• polepszenie warunków pracy człowieka:

• dostosowanie ich do możliwości pracownika

• właściwy dobór pracownika do danej pracy

• edukację, obejmującą specyfikę stanowiska

RODZAJE ERGONOMII:

• ergonomia koncepcyjna

• ergonomia korekcyjna

PRZEPISY I ZASADY BHP W POLSKICH ZAKŁADACH PRACY REGULUJE:

• Państwowa Inspekcja Pracy - PIP

Podstawowe wymagania z zakresu prawa pracy a dotyczące BHP zawiera:

• Dział X Kodeksu Pracy

Inne rozporządzenia, a w tym najważniejsze:

• Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz Polskie Normy.

Nauczyciel odpowiada za bezpieczeństwo, zdrowie i życie powierzonych mu wychowanków lub uczniów. Znajomość przepisów i zasad BHP jest warunkiem odpowiedzialnego wypełniania obowiązków przez każdego nauczyciela.

KARTA NAUCZYCIELA - ustawa regulująca prawa i obowiązki nauczyciela, jest pragmatyką zawodową (przy regulacji stosunku pracy osób jej podlegających, ma ona pierwszeństwo przed Kodeksem Pracy).

Ustawie podlegają głównie nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni, zatrudnieni w:

• publicznych przedszkolach

• publicznych podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych

• publicznych kolegiach pracowników służb społecznych

• placówkach, zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli działających w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich

KODEKS PRACY:

• podstawowe źródło prawa pracy

• określa obowiązek pracy, jaki powstaje między zatrudniającym a pracownikami

• kształtuje fundamentalne normy prawa

• określa zakres i sposób powstawania innych ustaw w zakresie prawa pracy

• ustala podstawowe organy prawa

• określa prawa powinności pracodawców i pracowników, czas pracy, wypoczynek, ochronę pracy, bezpieczeństwo i higienę pracy, rozwiązuje spory ze stosunku pracy

NAUCZYCIELE - jedna z najliczniejszych grup zawodowych w Polsce:

• młoda grupa zawodowa - 40,6 lat średnia grupa wieku

• sfeminizowana - 81% to kobiety

• zróżnicowana pod względem: awansu zawodowego i typów obowiązków

OBOWIĄZKIEM NAUCZYCIELA: jest rzetelne realizowanie zadań związanych z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły:

• dydaktyczną

• wychowawczą

• opiekuńcza

w tym zadań związanych w zapewnieniem bezpieczeństwa w czasie zajęć organizowanych przez szkołę

ZAGANIENIA ZWIĄZANE Z PRACĄ NAUCZYCIELA SĄ PRZEDMIOTEM ZAINTERESOWANIA:

• pedeutologii - nauka o nauczycielu

• pedagogiki pracy - obejmuje pedagogiczne aspekty relacji człowiek - wychowawca - praca

ŚRODOWISKO FIZYCZNE SZKOŁY

SZKOŁA JEST ŚRODOWISKIEM:

• Społecznym- miejsce, w którym uczy, żyje i pracuje społ.szkolna

• Fizycznym- szkoła ma swoją przestrzeń, swój teren, bogactwo materialne

ŚRODOWISKO FIZYCZNE SZKOŁY TWORZY:

• Budynek i jego zawartość

• Teren szkoły

• Otaczające go środowisko-otoczenie(powietrze, woda, gleba, ruch uliczny, źródła zanieczyszczeń)

WARUNKI ZDROWEGO I BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA FIZYCZNEGO SZKOŁY:

• Sprzyjać dobrej dyspozycji do uczenia się, pracy, dobrego samopoczucia.

• Chronić uczniów i innych pracowników.

• Uzyskanie 1-wszej pomocy w wypadku urazów i nagłych zachorowań.

• Odpowiedzialność za bezpieczne środowisko szkolne spoczywa na DYREKTORZE SZKOŁY.

• Nadzór pełnią: stacje sanitarno-epidemiologiczne, nadzór budowlany.

• W 2007 roku po ocenie NIK(najwyższa izba kontroli) ocenę pozytywną otrzymało 1,5%placówek.

ELEMENTY ŚRODOWISKA FIZYCZNEGO SZKOŁY:

• Budynek szkolny- odpowiednio zaprojektowany

• Wysokość- max. 3kondygnacje

• Lokalizacja

• W pomieszczeniach zawartość substancji szkodliwych nie przekracza dopuszczalnych stężeń

• Architektura w wyposażenie szkoły dostosowane dla uczniów z niepełnosprawnością układu ruchu

• Pow. Na jednego ucznia powinna wynosić 2,5m2

• Dla uczniów klas 1-3 wyodrębniona część korytarza lub kondygnacja, stała sala, szafki na podręczniki i przybory szkolne

• Kolory i wystrój ścian powinny sprzyjać dobremu samopoczuciu.

• Wystrój pokoju nauczycielskiego- odpowiednie warunki do pracy, dyskusji, odpoczynku, dobremu samopoczuciu.

• Oddzielne miejsce do spotkań i rozmów z rodzicami.

• Gabinet medyczny- gabinet profilaktyczny- jego brak utrudnia sprawowanie opieki zdrowotnej nad uczniami.

• Teren szkoły ogrodzony z wyznaczoną częścią rekreacyjną, gospodarczą, obiekty sportowe, drogi dojazdowe.

• Zalecenia- na jednego ucznia 4m2 placu rekreacyjnego.

• Zagospodarowanie terenu- wizytówką szkoły

MIKROKLIMAT - zespół warunków klimatycznych w danym pomieszczeniu(budynku), warunkujący samopoczucie, dyspozycję do nauki(pracy), wydajność pracy. Wpływa na to:

• Temperatura

• Wilgotność

• Ruch powietrza

• Promieniowanie cieplne

WIETRZENIE POMIESZCZEŃ:

• Pomieszczenie szkolne wyposażone w wentylacje grawitacyjną.

• W pracowni chemii - digestorium.

• Okna - możliwość ich otwierania w 50% ich powierzchni.

• Wietrzenie sal za pomocą systemu grawitacyjnego, wietrzenie na każdej przerwie(na przestrzał) i w czasie lekcji(w zależności od potrzeb).

TEMPERATURA - stworzenie odpowiedniego komfortu cieplnego:

• 20st-pomieszczenia do nauki i sanitariaty

• 16st-szatnie, korytarze, klatki schodowe, sale gimnastyczne

• 24st-gabinet medyczny, szatnie, natryskowe

• Latem przy dużym nasłonecznieniu należy stosować żaluzje, rolety, białe zasłony

ODPOWIEDNIE OŚWIETLENIE - jest warunkiem do pracy wzrokowej

• Oświetlenie-zgodne z normami, zapobieganie olśnieniu(bezpośrednie, odbiciowe)

• Oświetlenie naturalne(dzienne)- od 1:4 do 1:5-stosunek powierzchni oszklonej okna do powierzchni podłogi, światło pada z lewej strony ucznia, szyby myte co 1 kwartał (co najmniej) bez firan

OŚWIETLENIE SZTUCZNE:

• Punkty świetlne równomiernie rozmieszczone, oprawy zapewniają światło rozproszone

• Niedopuszczalne używanie nieosłoniętych źródeł światła

• Tablica i inne miejsca demonstracji- oświetlone dodatkowymi punktami świetlnymi

• Dla zminimalizowania olśnienia uczniowie powinni siedzieć w odległości nie mniejszej niż 2,2m od tablicy, odległość ostatniej ławki od tablicy- nie większa niż 9,6m

• Odpowiednie oświetlenie w salach komputerowych, gimnastycznych, korytarzach

• Odpowiednie oświetlenie miejsca pracy osób dorosłych-wraz z wiekiem spadek zdolności do akomodacji oka

STANOWISKO PRACY UCZNIA:

• Meble szkolne- nie mogą być nabywane bez odpowiedniego certyfikatu

• Muszą mieć odpowiednie wymiary

• Krzesło i stół powinny mieć ten sam rozmiar

POSZUKIWANIE NOWYCH ROZWIĄZAŃ CELEM ZAPEWNIENIA WIĘKSZEGO KOMFORTU PRACY PRZY SIEDZENIU I PISANIU-WYZNACZNIKIEM JEST AKCELERACJA ROZWOJU BIOLOGICZNEGO

ROZMIESZCZENIE UCZNIÓW W KLASIE UWARUNKOWANE JEST WZGLĘDAMI WYCHOWAWCZYMI I POTRZEBAMI UCZNIÓW Z PROBLEMAMI ZDROWOTNYMI:

• Uczniów z niedosłuchem i aparatami słuchowymi - 2-3ławka w rzędzie od okna, uchem lepiej słyszącym zwróconym do nauczyciela

• Uczniowie z wadami wzroku- blisko tablicy

• Uczniowie z alergią-uzależnione od alergii

• Uczniowie z mukowiscydozą(blisko drzwi, ze względu na kaszel i częste wypróżnianie się)

• Uczniowie z ADHD-blisko nauczyciela z daleka od elementów rozpraszających(akwarium, okno, drzwi)

Zapewnienie odpowiednich zgodnych z zasadami ergonomii mebli szkolnych sprzyja kształtowaniu prawidłowej postawy ciała, zapobiega zaburzeniom układu ruchu.

Odpowiedni dobór mebli nie tylko w szkole ale i w domu - edukacja rodziców.

BEZPIECZEŃSTWO I ORGANIZACJA PRACY SZKOŁY

BEZPIECZEŃSTWO W SZKOLE ROZUMIANE, jako przeciwieństwo zagrożenia, należy je rozważać w kontekście bezpieczeństwa:

• higienicznego - zabezpieczenie dziecka przed chorobami zakaźnymi, wirusowymi, pasożytniczymi

Aby zapewnić bezpieczeństwo higieniczne należy podjąć działania, które doprowadziłyby do:

• poprawy warunków higieniczno-sanitarnych

• zmniejszenie zagęszczenie klas i szkół

• kształtowania wśród uczniów umiejętności i zachowań chroniących przed zakażeniem i infekcjami

• fizycznego- to ochrona przed wypadkami i ich następstwami, urazami, zatruciami

WYPADEK to - „zdarzenie, które spowodowało lub mogło spowodować uraz”;

„nieplanowane, niekontrolowane, zwykle nagłe zdarzenie powodujące niekorzystne skutki takie, jak uraz lub zwiększające ich prawdopodobieństwo”

URAZEM - nazywamy niezamierzone lub zamierzone uszkodzenie ciała w wyniku nagłej ekspozycji na czynniki (energię) termiczną, mechaniczną, elektryczną lub chemiczną lub brak tlenu i ciepła.

PRZYCZYNY WYPADKÓW:

1. Wśród endogennych (wewnętrznych) uwarunkowań zwiększonej urazowości wśród dzieci i młodzieży:

• płeć męska

• okres `głodu'

• mała podzielność uwagi

• nieumiejętność oceny ryzyka, przewidywania zagrożenia i jego konsekwencji

• brak doświadczenia i poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i inne

• zmienność nastrojów, ciekawość, skłonność do brawurowych, lekkomyślnych zachowań, przekorę

Zwiększona urazowość i wypadkowość u uczniów, którzy:

• mają złe relacje z rodzicami

• są negatywnie nastawieni do szkoły

• mają obniżoną samoocenę

• częściej i dłużej uczestniczą w ćwiczeniach fizycznych (przeciążenie)

• dużo czasu spędzają przed komputerem i telewizorem

• używają używek

2. Egzogennymi przyczynami urazowości i wypadkowości są warunki środowiska szkolnego:

• organizacja lekcji

• organizacja przerw między lekcyjnymi (nadzór nauczycieli)

• budynek szkolny (np. zbyt strome schody)

HAŁAS - występujące w środowisku dźwięki niepożądane lub szkodliwe dla zdrowia człowieka

a) poniżej 35dB - nieszkodliwe dla zdrowia, mogą być denerwujące lub przeszkadzać w pracy wymagającej skupienia

b) 30-70dB - wpływają na zmęczenie układu nerwowego człowieka, poważnie utrudniają zrozumiałość mowy, zasypianie i wypoczynek

c)80-130dB - powodują liczne schorzenia organizmu ludzkiego, uniemożliwiają zrozumiałość mowy nawet z odległości 0,5m

d)powyżej 130dB - powodują stałe uszkodzenia słuchu, wywołują pobudzenie drgań organów wewnętrznych człowieka powodując schorzenia

ŹRÓDŁA HAŁASU W SZKOLE:

• zewnętrzny - np. dzieci na boisku przy szkole

• wewnętrzny - wynika z aktywności uczniów i pracowników szkoły, wentylacja, klimatyzacja

• poziom hałasu przenikający do klas ze wszystkich źródeł wynosi 40-50dB i przekracza obowiązujące wartości graficzne 40dB

• poziom hałasu w klasach w czasie lekcji waha się w granicach 53-77dB (zajęcia świetlicowe, lekcje muzyki, wf, w pierwszych i w ostatnich minutach lekcji)

SPOSOBY OBNIŻENIA HAŁSU W SZKOLE:

• przy projektowaniu nowych obiektów szkolnych należy pamiętać o:

• lokalizacji budynku

• izolacja akustycznych ścian zewnętrznych, wewnętrznych, drzwi, okien

• sale lekcyjne, pokój nauczycielski, biblioteka z dala od Sali gimnastycznej, hałaśliwych korytarzy, klatek schodowych, innych pomieszczeń generujących hałas

W SZKOŁACH JUŻ ISTNIEJĄCYCH WAŻNE JEST:

• zastosowanie ekranów akustycznych

• zastosowanie nowoczesnych technik i środków wyciszania źródeł hałasu z zewnątrz

• właściwa konserwacja systemów ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji

W RAMACH DZIAŁAŃ ORGANIZUJĄCYCH NALEŻY:

• okresowe badania hałasu szkole w czasie wolnym od pracy i w czasie zajęć, celem identyfikacji źródeł hałasu

• umożliwić przebywanie uczniów w czasie przerw poza budynkiem

• ograniczenie liczby uczniów w klasach

• stała edukacja dzieci i młodzieży do poszanowania ciszy (ciche rozmowy, ograniczenie głośnej muzyki, nie używanie telefonów komórkowych w pomieszczeniach publicznych)

• psychicznego

ORGANIZACJA PROCESU NAUCZANIA:

• praca - aktywność fizyczna i umysłowa, świadome działanie lub wysiłek podejmowany celem osiągnięcia zamierzonego celu, zaspokojenia potrzeb

• fizjologia pracy i medycyna pracy - zajmuje się biologicznymi i medycznymi aspektami pracy

• podczas pracy fizycznej dominuje praca mięśni szkieletowych z towarzyszącym zespołem zmian czynnościowych

• podczas pracy umysłowej zaangażowany jest znaczniej Ośrodkowy Układ Nerwowy i narządy zmysłów

ZGROŻENIA DLA ROZWOJU I ZDROWIA ZWIĄZANE Z PRACĄ:

• dotyczy, gdy praca jest wykonywana w warunkach szkodliwych i niekorzystnych dla zdrowia, obciążenia wysiłkiem są zbyt duże, a czas pracy jest zbyt długi

ZMĘCZENIE:

• stan organizmu, zmniejszenie zdolności do pracy, nasilenie się odczuwania ciężkości wysiłku i osłabienie chęci kontynuowania pracy. Jest to sygnał do odpoczynku!

• zabezpiecza przed przeciążeniem związanym wysiłkiem i wystąpieniem zaburzeń homeostazy

a)zmęczenie obwodowe - odnosi się do układu mięśniowego (zmniejsza się zdolność komórek do skurczu, bo nagromadził się kwas mlekowy i inne substraty)

b)zmęczenie ośrodkowe - dotyczy układu nerwowego (dot zmęczenia psychicznego jak i fizycznego)

Do głównych objawów zmęczenia zaliczamy:

• skrajne wyczerpanie

• płytki oddech

• brak energii i motywacji

• kołatanie serca

• niezdolność do normalnego funkcjonowania

• apatia

FAZY ZMĘCZENIA:

• ostra: niepokój ruchowy (spada tempo pracy, brak zapamiętywania)

• znużenie: zwolnienie tempa pracy (bóle i zawroty głowy)

• przemęczenie: objawy pojawiają się przed pracą lub po jej rozpoczęciu

Objawy zmęczenia po pracy umysłowej z zachowaniem postawy statycznej (siedzenie):

• znużenie statyczne (pogarbienie, pochylenia do przodu, „wiercenie się”)

• znużenia oczu (łzawienie, zaczerwienienie, patrzenie „w dal.. poszukiwanie zieleni”)

• znużenie nerwowe (spowodowane monotonią, zmniejsza się aktywność na bodźce)

• zmęczenie psychiczne (spada zainteresowanie, zwiększ się zniechęcenie)

---