Gatunek	Występowanie	Stadium pasożytnicze	Sposób zarażenia	Narządy atakowane	Żywiciele	Cykl rozwojowy	Objawy i choroby
Świdrowiec koński	klimat równikowy i podzwrotnikowy,rzadki w Europie	trofozoit	akt kopulacji	osocze krwi, śledziona, płyn mózgowo- rdzeniowy, węzły chłonne, wątroba	koń, osioł, muł	-	zaraza stadnicza - zejście śmiertelne
Lamblia	różne rejony świata	trofozoit, cysta	zjedzenie cyst ( z pokarmem lub wodą)	jelito cienkie(gł. dwunastnica), wątroba, przewody żółciowe, trzustka	człowiek	-	lamblioza:biegunka, nudności, wymioty ( wycieńczenie organizmu)
Rzęsistek bydlęcy	wszystkie kontynenty	trofozoit	akt kopulacji	układ wydalniczy i rozrodczy	bydło	-	zaraza rzęsistkowa bydła: poronienie płodu między 6-12 tyg. Ciąży, trudności w zapłodnieniu
Rzęsistek pochwowy	wszystkie rejony świata	trofozoit	stosunek płciowy	układ wydalniczy i rozrodczy	człowiek	-	rzęsitkowica- zapalenie narządów rodnych
Pełzak czerwonki	wszystkie rejony świata, gł. klimat równikowy i podzwrotnikowy	trofozoit(forma magna - przestrzenie międzykomórkowe jelita oraz forma minuta - światło jelita), cysta	zjedzenie cysty	jelito grube, ponadto możliwość ataku innych narządów	człowiek	-	czerwonka pełzakowa: krwawa biegunka
Eimeria tenella	różne rejony świata, w Polsce pospolity	sporocysta	zjedzenie sporocysty	jelito ślepe	kura domowa	Zjedzenie sporocyst, trawienie otoczki (sporozoit), atak na nabłonek jelita (przejście w stadium- schizont), podział na merozoity (schizogonia), przejście w gametocyty (gamogonia) męskie- mikrogamety, żeńskie-makrogamety, zapłodnienie; przekształcenie w oocystę; usunięcie na z ciała żywiciela(oocysta=4 spory =>sporozoity)	kokcydioza(biegunka kur):zejście śmiertelne
Eimeria stiedae	związane z żywicielem, w Polsce rzadki	sporocysta	zjedzenie sporocysty	przewody żółciowe	zającokształtne (gł. królik)	podobny jak wyżej	-
Toxoplasma gondii	różne rejony świata, w Polsce 50% ludności	trofozoit	zjedzenie cysty; kontakt z krwią zwierząt zarażonych, prawdopodobnie kontakt z ich wydalinami; zarażenie śródmaciczne	komórki	człowiek, różne gatunki kręgowców(gł. ssaków); żywiciel ostateczny - kot	żywiciel pośredni: rozmnażanie bezpłciowe w komórkach, powstają pseudocysty. żywiciel ostateczny: rozmnażanie płciowe( podobnie jak u osobników z r. Eimeria), powstają sporocysty.	toksoplazmoza nabyta(zoonoza) : u dorosłych brak wyraźnych zmian patologicznych; u kobiet w ciąży - poronienia. toksoplazmoza wrodzona: zakłócenia prawidłowego rozwoju narządów płodu, szczególnie układu nerwowego (wodogłowie, upośledzenie wzroku)
Zarodziec ruchliwy	gł. klimat równikowy i podzwrotnikowy	sporozoit	pobieranie krwi przez zarażonego komara widliszka	wątroba, śledziona, węzły chłonne, erytrocyty	żywiciel pośredni: człowiek, żywiciel ostateczny: komar	1) schizogonia pozakrwinkowa: atak na kom. miąższu wątroby, śledziony i węzłów chłonnych: sporozoity=>schizonty=>kryptozoity; 2) schizogonia krwinkowa :atak na erytrocyty;schizonty właściwe=>merozoity, pękanie krwinek komar: 3)gamogonia merozoity=>makro- i mikrogametocyty=>makro- i mikrogamety=>ookineta(zygota)=>oocysta=>sporocysta=>sporozoity	malaria-zimnica
Nosema apis	uzależnione od zasięgu hodowli	amebula?	zjedzenie spory	jelito cienkie, cewki Malpighiego	pszczoła	spora=> amebula => atak na kom. Nabłonka=> rozmnażanie => spory=> wydalenie	nosemoza: biegunka lub zaparcie; wzdęcie odwłoka,, niemożność lot
Nosema bombycis	uzaleznione od zasięgu hodowli	amebula?	zjedzenie sprory (tylko gąsienice), zarażenie transowaryjne	jelito	jedwabnik morwowy	podobnie jak wyżej	pebryna: ciemne plamy na ciele, wyniszczenie organizmu, śmierć
Kulorzęsek	różne rejony świata, w Polsce pospolity	trofozoit	-	skrzela	ryby słodkowodne	trofozoit =>opadnięcie na dno => cysta ( podziały) =>trofozoity =>atak na ryby	ichtioftirioza: duszenie się ryb wywołane zniszczeniem skrzeli
Dactylogyrus	uzależnione od występowania żywicieli	forma dojrzała	-	skrzela	ryby karpiokształtne	jajo => onkomiracidium(pływa w wodzie) => postać dojrzała (na żywicielu)	liczne straty w hodowli- duszenie się ryb wywołane wzmożonym wydzielaniem śluzu utrudniającego wymianę gazową
Gyrodactylus	uzależnione od występowania żywicieli	forma dojrzła	-	skóra, płetwy, skrzela	ryby słodko- i słonowodne	żyworodne. Jaja (w macicy) <= I zarodek <= II zarodek <= III zarodek <= IV zarodek; opuszczenie organizmu macierzystego; atak na żywiciela	podobne do powyższych
Diplozoon paradoxum	uzależnione od występowania żywicieli	diporpa	-	skrzela	ryby karpiokształtne	zygota => onkomiracidium => diporpa (znalezienie żywiciela) => dojrzałość płciowa(tylko w wypadku znalezienie partnera)	nieznane
Motylica wątrobowa	Różne rejony świata, w Polsce pospolity	metacerkarie	Zjedzenie otorbionej larwy	Przewody żółciowe	Żywiciel pośredni : błotniarka moczarowa. Żywiciele ostateczni: przeżuwacze, koń, świnia	Jajo (światło jelita, wydalenie na zewnątrz, woda) => miracidium ( szuka żywiciela pośredniego, wnika do wnętrza ślimaka- wątrobotrzustka) => sporocysta w niej redie, w tych z kolei cerkaria (wyjście na zewnątrz ślimaka, przytwierdzenie do roślin) => metacerkarie	choroba motylicza (facjoloza): utrata kondycji z związku ze złym trawieniem pokarmu
Motyliczka	wszystkie kontynenty prócz Australii	metacerkarie	zjedzenie drugiego żywiciela pośredniego	przewody żółciowe wątroby	I żywiciel pośredni: ślimaki z rodzajów Helicella i Zebrina II żywiciel pośredni: mrówka z rodzaju Formica Żywiciele ostateczni : gł. przeżuwacze, człowiek	jajo (jelito żywiciela, wydostają się na zewnątrz, przewód pokarmowy ślimaka) => miracidium => sporocysty I i II pokolenia (wątrobotrzustka) <= cerkarie (wydostanie się na zewnątrz w śluzowatych kulach, połknięcie przez mrówkę) =>metacerkarie	dikrocelioza: objawy podobne do choroby motyliczej
Schistosoma	klimat równikowy i podzwrotnikowy	cerkarie	czynne wnikanie cerkarii przez skórę(w wodzie)	naczynia krwionośne: a) S. Haematobium - okolic pęcherza moczowego b) S. Mansoni - jelita i wątroby c) S.japonicum - jelita i krezki	żywiciele pośredni: ślimaki słodkowodne żywiciel ostateczny: człowiek	rozdzielnopłciowe jaja( z naczyń włosowatych przenikają do pęcherza moczowego lub jelita i wydalone są do wody) => miracidium(szuka ślimaka, wnika do ślimaka) =>sporocysty<= cerkarie(opuszczają ślimaka, przenikają przez skórę do naczyń krwionośnych człowieka, w czasie wędrówki do właściwego miejsca pasożytowania łączą się w pary i osiągają dojrzałość płciową)	Schistosomoza:
Bruzdogłowiec szeroki	klimat podbiegunowy i umiarkowany	onkosfera w osłonce jajowej	zjedzenie ryby z larwami	jelito cienkie	I żywiciel pośredni : widłonóg z rodzaju Cyclops lub Diaptomus II żywiciel pośredni: ryba, np. okoń, szczupak, łosoś. Żywiciel ostateczny: człowiek lub inne ssaki.	jajo => koracidium <= onkosfera ( opuszcza skorupkę, pływa swobodnie w wodzie kilka godzin, połknięcie przez widłonoga) => procerkoid(widłonóg połykany przez rybę, przejście do narządów wewnętrznych i mięśni ryby) =>plerocerkoid (zjedzenie przez człowieka) => dalszy rozwój.	Niebezpieczny w postaci dojrzałej tylko dla człowieka. objawy patologiczne, które zwykle towarzyszą zarażeniu tasiemcami: bóle brzucha, nudności, anemia (wchłanianie przez bruzdogłowca witaminy B12.
Ligula	klimat umiarkowany	onkosfera w osłonce jajowej	zjedzenie ryby z plerocerkoidami lub samych plerocerkoidów	jelito cienkie	I żywiciel pośredni: widłonóg z rodzaju Cyclops lub Daiptomus II żywiciel pośredni: ryba,np. karp, karaś, lin, okoń, leszcz. Żywiciele ostateczni: ptaki rybożerne, np.perkozy, nury, mewy	podobny jak u bruzdogłowca szerokiego, z tym, że żywicielem ostatecznym jest ptak rybożerny.	groźny w postaci plerocerkoidu dla ryb: liguloza - mechaniczne rozerwanie jamy brzusznej przez tasiemca lub naciska na narządy wewnętrzne.
Tasiemiec nieuzbrojony	różne rejony świata	onkosfera w osłonce jajowej	zjedzenie surowego lub niedogotowanego mięsa wieprzowego	jelito cienkie	Żywiciele pośredni: przeżuwacze, gł. bydło Żywiciel ostateczny: człowiek	onkosfera: wydostanie się na zewnątrz żywiciela wraz z członem =>zjedzenie przez przeżuwacza => wyjście z osłonki jajowej =>naczynia chłonne i krwionośne =>mięśnie poprzecznie prążkowane=> zjedzenie przez człowieka => jelito => wynicowanie skoleksu => dojrzałość płciowa	objawy patologiczne związane z tasiemczycami
Tasiemiec uzbrojony	związane z hodowlą świń	onkosfera w osłonce jajowej	zjedzenie surowego lub niedogotowanego mięsa wieprzowego	jelito cienkie( w postaci dorosłej), narządy wewnętrzne i mięśnie (larwa)	żywiciele pośredni: świnia, dzik, pies, kot, człowiek. żywiciel ostateczny: człowiek	podobnie jak u tasiemca nieuzbrojonego, z tym, że człowiek może być także żywicielem pośrednim	postać larwalna: uszkodzenia narządów wewnętrznych- wągrzyca mózgu, oka. postać dorosła: objawy patologiczne związane z tasiemczycami.
Tasiemiec psi	różne rejony świata	onkosfera w osłonce jajowej	zjedzenie żywiciela pośredniego wraz z larwą	jelito	żywiciele pośreni: wszoł psi lub koci, larwy pchły psiej, kociej i ludzkiej. żywiciele ostateczni: pies, kot, dzikie ssaki mięsożerne.	człony maciczne( wydalenie lub czynne wyjście na zewnątrz żywiciela)=>onkosfera (połknięcie przez wszoła lub pchłę, wyjście z osłonki jajowej, przejście do jamy ciała)=> cysterkoidy	objawy patologiczne związane z tasiemczycami.
Moniezia	różne rejony świata, w Polsce - M. expansa	onkosfera w osłonce jajowej	zjedzenie zarażonych mechowców	jelito cienkie przeżuwaczy	żywiciele pośredni : mechowce żywiciele ostateczni: przeżuwacze, np. owca, koza, bydło	podobnie jaku tasiemca psiego z tym, że żywicielami pośrednimi są mechowce.	czopowanie jelit przeżuwaczy, co utrudnia przesuwanie masy pokarmowej.
Bąblowiec	różne rejony świata	onkosfera w osłonce jajowej	zjedzenie narządów zarażonych żywicieli pośrednich z larwami	larwa: płuca lub inne narządy żywicieli pośrednich postać doorosła: jelito cienkie ssaków drapieżnych, np. psa, wilka, szakala	żywiciele pośredni: przeżuwacze, świnia, koń, człowiek.	onkosfera( zjedzenie przez żywiciela pośredniego wraz z zanieczyszczonym pokarmem; uwolnienie z osłonki jajowej naczynia krwionośne; narządy)=> echinokokus(pączkowanie, powstawanie protoskoleksów)=> dalszy rozwój	postać larwalna: bąblowica narządów - mechaniczne i toksyczne działanie na narząd, w którym larwa osiadła
Tasiemiec kręćkowy	uzależnione od zasięgu hodowli owiec	onkosfera w osłonce jajowej	zjedzenie narządów żywicieli pośrednich	larwa :mózg i rdzeń kręgowy przeżuwaczy postać dorosła: jelito ssaków drapieżnych	żywiciele pośredni: przeżuwacze żywiciele ostateczni: ssaki drapieżne	podobnie jak u bąblowca; zamiast echinokokusa - cenurus	larwa: cenuroza- mechaniczne uszkadzanie tkanki nerwowej=> zapalenie opon mózgowych i mózgu
Węgorek świński	uzależnione od zasięgu hodowli świń	larwy III stadium	przenikanie przez skórę żywiciela lub połknięcie wraz z paszą lub wodą	jelito cienkie	świnia, dzik	jajo( z kałem na zewnątrz)=> larwy III stadium ( *przenikanie przez skórę żywiciela, tkanka podskórna, naczynia włosowate, płuca, drogi oddechowe, krtań, połknięcie, jelito cienkie, linienie)=> larwy IV stadium=>samice * lub połknięcie zanieczyszczoną paszą lub wodą- przedostanie się z jelita do naczyń włosowatych, dalej jak wyżej	nieznane
Syngamus trachea	różne rejony świata	jaja inwazyjne zawierające larwy	połknięcie jaj inwazyjnych lub dżdżownic z jajami inwazyjnymi	tchawica	żywiciel parateniczny: dżdżownica z rodzaju Lumbricus żywiciele ostateczni: ptaki grzebiące, wróblowate	jaja inwazyjne: tchawica=> krtań =>jelito =>usunięcie z kałem=> zjedzenie przez żywiciela =>uwolnienie z otoczek jajowych => naczynia włosowate=> serce => płuca =>tchawica =>dojrzałość płciowa	czopowanie tchawicy, niedotlenienie (charakterystyczne ziewanie); u piskląt - śmierć
Metastrongylus	uzależnione od zasięgu hodowli świń	jaja inwazyjne zawierające larwy	zjedzenie żywicieli pośrednich z jajami inwazyjnymi	oskrzela	żywiciele pośredni: dżdżownice z rodzajów Lumbricus i Helodrilus żywiciele ostateczni: świnia, dzik	podobnie jak u Syngamus, konieczny jest jednak żywiciel pośredni	podrażnienie i stan zapalny płuc, śmierć
Owsik ludzki	wszystkie kontynenty, pospolity w klimacie umiarkowanym	jaja inwazyjne zawierające larwy	połknięcie jaj inwazyjnych ( np.brudne ręce)	jelito grube	człowiek	jajo =>jajo inwazyjne =>larwy(wpełzanie do jelita grubego) => postać dorosła ( na prostnicy)	owsica: swędzenie w okolicy otworu odbytowego
Glista ludzka	wszystkie kontynenty	jaja z larwami II stadium	połknięcie jaj inwazyjnych z pokarmem	larwa: układ krążenia, narządy postać dorosła: jelito cienkie	człowiek	jajo(wydalenie z kałem na zewnątrz): zygota =>larwa I stadium =>larwa II stadium (połknięcie przez człowieka, uwolnienie larw, naczynia krwionośne, wątroba, serce, płuca) =>larwy III stadium =>larwy IV stadium( oskrzela, tchawica, krtań, jelito)=> dojrzałość płciowa	larwa: uszkadza narządy wewnętrzne postać dorosła: czopuje jelita obie postacie zatruwają organizm toksynami
Glista psia	różne rejony świata	jaja inwazyjne	połknięcie jaj inwazyjnych, zjedzenie narządów z otorbionymi larwami, zarażenie śródmaciczne	larwa: układ krążenia, narządy postać dorosła: jelito cienkie	ssaki drapieżne, gł. pies i lis; człowiek	podobnie jak u glisty ludzkiej; larwy II,III lub IV stadium mogą zatrzymać się w narządach wewnętrznych, otorbić się i żyć w stanie życia utajonego, następnie aktywować się u samic w okresie ciąży i w ostatnim jej etapie przenikać do krwi płodu=> dalszy rozwój jak wyżej	objawy patologiczne charakterystyczne dla glistnic
Anisakis	słone wody półkuli północnej	jaja inwazyjne	zjedzenie zarażonych żywicieli pośrednich	żołądek	I żywiciele pośredni: skorupiaki, np. kryl II żywiciele pośredni: ryby, gł. śledzie, makrele, łososie żywiciele ostateczni: ssaki z rzędu płetwonogich i waleni	jaja( z kałem żywiciela do wody, połknięcie przez skorupiaka) =>larwy III stadium(jama ciała, połknięcie przez rybę, otrzewna) =>larwa inwazyjna	groźne dla II żywicieli pośrednich
Włosień	różne rejony świata	jaja inwazyjne	zjedzenie mięsa z otorbionymi larwami	jelito cienkie	żywiciele pośredni: świnia domowa, dzik, człowiek żywiciele ostateczni: świnia domowa, dzik	jajo inwazyjne( przewód pokarmowy żywiciela pośredniego) => larwy =>dojrzałość płciowa=> kopulacja: samce giną, samice rodzą żywe larwy=> samice giną =>larwy(ściany jelita, naczynia limfatyczne, naczynia krwionośne, narządy, mięśnie poprzeczne prążkowane=> torebki => wapnienie	U człowieka- włośnica: reakcje toksyczno- uczuleniowe, wysoka gorączka, silne bóle głowy i mięśni, śmierć.
Włosogłówka ludzka	klimat równikowy i podzwrotnikowy	jaja inwazyjne	połknięcie jaj inwazyjnychj	jelito grube i ślepe człowieka	człowiek	jajo( z kałem na zewnątrz) => jajo inwazyjne (połknięcie) => larwy(jelito ślepe) => dojrzałość płciowa	uszkadza błonę śluzową jelita, objawy patologiczne

---