Temat: Budowa anatomiczna obręczy kończyny dolnej.

Obręcz kończyny dolnej (cingulum membri inferioris) lub inaczej obręcz miedniczna wraz z kością krzyżową tworzą silny pierścień zwany miednicą (pelvis).

Kość miedniczną (os coxae)

Jest kością parzystą. Jest jedną z najsilniejszych i najgrubszych kości naszego szkieletu. Każda kość miedniczna składa się z 3 części, które dopiero u dorosłego osobnika stanowią jedną całość. Do okresu pokwitania są wyraźnie rozdzielone warstwami chrząstki. Są to:

1. Kość biodrowa -skierowana ku kurze i nieco do tyłu.

2. kość kulszowa -skierowana ku dołowi i tyłowi

3. kość łonowa -skierowana ku dołowi o przodowi

Wszystkie te kością łączą się w zagłębieniu, które nazywamy panewką.

( szczegóły budowy kości są na schematach)

Połączenia miednicy.

Kości, które wchodzą w skład miednicy łączą się w mocny, sprężysty pierścień kostny poprzez dwa stawy krzyżowo -biodrowe oraz przez spojenie łonowe.

• Staw krzyżowo -biodrowy (art.. sacroilica) utworzony jest przez powierzchnie uchowate k. krzyżowej i k. biodrowej. Jama stawowa jest wąska, szczelinowata. Torebka stawowa jest silnie napięta. U seniorów może dojść do kościozrostu w tym stawie.

Pomimo niewielkiej ruchomości stawu jego rola jest bardzo duża. Przede wszystkim amortyzuje wszystkie wstrząsy podczas chodzenia, skakania. Nie śa one przenoszone na kręgosłup i pośrednio na tkankę nerwową.

Więzadła wzmacniające ten staw to:

- więzadła krzyżowo -biodrowe brzuszne

-więzadła krzyżowo -biodrowe grzbietowe

-więzadła krzyżowo -biodrowe międzykostne

-więzadło biodrowo -lędźwiowe

• Spojenie łonowe (symphysis pubica) -dwie powierzchnie spojeniowe Kk. łonowych łączą się przez krążek międzyłonowy (discuc interpubicus). Spojenie wzmacniają więzadła:

-więzadło łonowe górne

-więzadło łonowe łukowate

Miednica jako całość

Kresa graniczna dzieli miednicę na 2 odcinki:

1. górny -miednicę większą

2. dolny -miednicę mniejszą

Miednica większa utworzona jest przez lędźwiowy odcinek kręgosłupa, oba talerze Kk.. biodrowej. Bierze ona udział w tworzeniu ścian j. brzusznej.

Miednica mniejsza utworzona jest przez k. krzyżową i guziczną, Kk. kulszowe i częściowo biodrowe oraz Kk. łonowe. Miednica mniejsza stanowi kanał miednicy.

Różnice płciowe:

mężczyzna	kobieta
spojenie łonowe wyższe kąt podłonowy mniejszy (ostry) talerze biodrowe skierowane bardziej pionowo (stromo) płaszczyna wejścia ma kształt sercowaty	spojenie łonowe niższe talerze biodrowe silnie bocznie rozstawione kąt podłonowy większy większa odległość guzów kulszowych od siebie kanał miednicy we wszystkich kierunkach jest większy płaszczyzna wejścia jest wieksza i bardziej owalna

Temat: Połączenia kości kończyny dolnej wolnej.

(budowa anatomiczna ze schematów)

1. Staw biodrowy -łączy k. miedniczną z k. udową.

Panewka: utworzona jest przez k. miedniczną i pogłębia ją obrąbek panewkowy.

Główka utworzona jest przez k. udowej i pokryta jest chrząstką szklistą.

Torebka stawowa stanowi krótki, silny worek. Pod względem grubości i wytrzymałości nie ma silniejszej.

Torebkę wzmacniają więzadła: są one tutaj niezwykle silne. Torebka stawowa wraz z więzadłami jest wstanie wytrzymać udźwig ok. 500kg!!

• Więzadło biodrowo -udowe. Wyróżnia się w nim pasmo górne i pasmo dolne (jest wstanie udźwignąć ok. 350 kg)

• Więzadło łonowo -udowe

• Więzadło kulszowo -udowe

• Więzadło głowy kości biodrowej

• Warstwa okrężna -przebiega na wewnętrznej powierzchni torebki w postaci pasma okrężnych włókien.

Ruchy wykonywane w tym stawie-staw wieloosiowy panewkowy- zgięcia, prostowania, odwodzenia, przywodzenia, nawracania, odwracania, obwodzenia.

2. Staw kolanowy (art. Genus) -jest największym stawem ustroju, bardzo eksploatowanym i często ulegającym uszkodzeniom. Bywa również nazywany stawem udowo -piszczelowym.

Panewka: utworzona jest przez oba kłykcie k. piszczelowej (ściślej przez powierzchnie stawowe górne) i przez rzepkę

Główka: utworzona jest przez oba kłykcie kości udowej.

Powierzchnie stawowe pokryte są grubą warstwą chrząstki (3-4mm). dla zabezpieczenia ruchów panewką posiada ruchome uzupełnienia w postaci dwóch przesuwalnych, półksiężycowatych pierścieni włóknisto -chrzęstnych tzw. łękotek. Łękotki pogłębiają powierzchnie stawową kości piszczelowej. Wyróżnia się łękotkę boczną i przyśrodkową. Łękotki dzielą jamę stawową na 2 piętra:

-górne (pomiędzy łękotką a kością udową) tu odbywają się głównie ruchy:

• Zgięcia -łąkotka przesuwa się do tyłu

• Prostowania -łąkotka przesuwa się do przodu

-dolne (pomiędzy łękotką a k. piszczelową) tu zachodzą nieznaczne ruchy obrotowe ale tylko przy spełnieniu określonych warunków.

Torebka stawowo po bokach jest dośc napięta i zrasta się bocznie z łąkotkami.Wzmocniona jest przez więzadła:

• Więzadło rzepki

• Więzadła poboczne strzałkowe

• Więzadło poboczne piszczelowe

• Więzadło podkolanowe skośne

• Więzadło podkolanowe łukowate

• Więzadło poprzeczne kolana

• Więzadła krzyżowe kolana: przednie i tylne. Więzadło krzyżowe przednie biegnie szerokim pasmem od wewnętrznej powierzchni kłykcia bocznego do pola miedzykłykciowego przedniego k. piszczelowej. Więzadło krzyżowe tylne biegne od powierzchni wewnętrznej kłykcia przyśrodkowego do pola miedzykłykciowego tylnego k. piszczelowej.

Funkcja więzadeł krzyżowych kolana:

• Silnie łącza k. udową z k. piszczelową

• Kierują kłykciami wspólnie z więzadłami pobocznymi

• Zabezpieczają staw we wszystkich jego położeniach, szczególnie w zgięciu. Podczas zerwania więzadeł występują zaburzenia ruchu, trudności w chodzeniu po schodach. Pojawia się tzw. objaw szufladkowy.

3. połączenia kości goleni. Kość piszczelowa i strzałkowa łączą się przez:

• staw piszczelowo -strzałkowy

• więzozrost piszczelowo -strzałkowy

• błone międzykostną goleni

4. Stawy stopy. W skład stopy wchodzą następujące połączenia stawowe:

• 
  Staw skokowo -goleniowy

• Stawy międzystępowe -tu wylicza się staw skokowo -piętowo -łódkowy oraz stawy między pozostałymi kośćmi stępu (piętowo -sześcienny, skokowo -łódkowy, klinowo -łódkowy)

• Stawy między kośćmi stępu i kośćmi śródstopia (stępowo -śródstopne)

• Stawy między kośćmi śródstopia (międzyśródstopne)

• Stawy śródstopno -paliczkowe i międzypaliczkowe stopy

Staw skokowo -goleniowy utworzony jest przez: bloczek kości skokowej (główka stawu) i powierzchnię stawową dolną k. piszczelowej i powierzchnie stawowe obu kostek (panewka). Torebka stawowa z boków jest napięta a w częściach środkowych luźna. Wzmacniają ją więzadła:

• Więzadło przyśrodkowe (trójgraniaste)

• Więzadło skokowo -strzałkowe przednie i tylne

• Więzadło piętowo -strzałkowe

Ruchy w tym stawie to ruchy zgięcia grzbietowego stopu i zgięcia podeszwowego stopy.

Sklepienie stopy składa się z pięciu podłużnych łuków kostnych zbiegających się ku tyłowi oraz z łuków poprzecznych. Trzy łuki podłużne biegną przez kości klinowate, k. łodkowatą do k. skokowej. Dwa pozostałe łuki boczne biegną przez k. sześcienną do k. piętowej. Podłużne sklepienie wzmocnione jest rozcięgnem podeszwowym stopy.

Łuki poprzeczne są wzmocnione więzadłami podeszwowymi i m. strzałkowym długim i m. przywodzicielem palucha.

4

---