Rozliczenia w Handlu Międzynarodowym.

Handel międzynarodowy jest definiowany jako odpłatna wymiana towarów lub usług z partnerami z stałą siedzibą poza granicą celną kraju. Inaczej mówiąc jest to wymiana towarów pomiędzy grupą krajów lub wszystkimi krajami z ich wszystkimi kontrahentami zagranicznymi. Handel zagraniczny obejmuje eksport i import. Procesy te zachodzą w bardzo różnorodnym i wieloczynnikowym środowisku. Rok rocznie dokonuje się miliardów pojedynczych transakcji handlowych. Na przestrzeni wieków kształtował się mechanizm wymiany międzynarodowej, ustalono pewne zasady, warunki wymiany pomiędzy krajami. Ujednolicono szereg formalności . Wszystko po to, aby stworzyć system wymiany, który będzie zrozumiały i akceptowanym w całym cywilizowanym świecie. Jako że Handel Międzynarodowy z zasady jest wymianą odpłatną dokonano pewnej unifikacji pojęć i sposobów rozliczania się. Pierwszym podstawowym pojęciem są dewizy:

Dewizy są to krótkoterminowe należności zagraniczne, które ze względu na swoją formę i płynność mogą występować jako międzynarodowe środki płatnicze. Obecnie najważniejszą formą dewiz są należności na rachunkach bieżących w bankach, którymi dysponuje się za pomocą poleceń wypłaty, czeków, weksli, kont kredytowych.

Pojęcie to jest istotne dla poniższe go podziału:

Rozliczenia międzynarodowe można podzielić na:

• GOTÓWKOWE

• MIĘDZYBANKOWE

• ROZLICZENIA PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI

Na początek zajmijmy się punktem trzecim. Rozliczenia tego typu może my podzielić na dwie podgrupy:

1. Inwestycje portfelowe.

2. bezpośrednie inwestycje zagraniczne.

Jako, że formy te były szerzej omawiane w referacie głoszonym dnia 16.12.2002 przez panie Joannę Krzywicką i Barbarę Kuriatę, zaznaczmy tylko, iż inwestycje portfelowe jest to zakup krótkoterminowych papierów wartościowych ( do roku czasu - akcje, obligacje) w celach spekulacyjnych. Natomiast inwestycje bezpośrednie jest to zakup pakietu większościowego akcji w celu zarządzania przedsiębiorstwem.

Jeżeli chodzi o rozlicznie gotówkowe to mają one znaczenie marginalne, ponieważ w kontekście prawa dewizowego z 1999 roku obrotu gotówkowego w Handlu Zagranicznym można dokonywać do wysokości 5 tysięcy euro ( obecnie 10 tysięcy euro). Powyżej tej kwoty rozliczenia muszą być dokonywane za pośrednictwem banków. I tu dochodzimy do Rozliczeń międzybankowych inaczej zwanych rozliczeniami dewizowymi. Możemy podzielić je na dwie podgrupy ze względu na formę zapłaty

A. Nie uwarunkowane, to są:

1. polecenie wypłaty

2. czek

3. weksel

B. Uwarunkowane, to są:

1. akredytywa

2. inkaso

POLECENIE WYPŁATY

CZEK

CZEK- papier wartościowy zastępujący w obrocie pieniądz gotówkowy. Jest dokumentem, w którym wystawca poleca - w formie pisemnej - bankowi wypłatę określonej kwoty okazicielowi lub wskazanej osobie. Za pomocą czeku jego wystawca rozporządza środkami pieniężnymi zgromadzonymi w banku.

Czek spełnia głównie funkcję płatniczą, gdyż pozwala regulować na bieżąco różnego rodzaju zobowiązania. Wystawienie czeku wymaga posiadania przez wystawcę odpowiedniego jego pokrycia na rachunku bankowym od momentu wystawienia aż do chwili jego spłaty bądź upływu terminu ustalonego do przedstawienia czeku trasatowi (bank wypłacający kwotę określoną na czeku). Własność czeku może być przenoszona przez jego posiadacza na inną osobę fizyczną lub prawną za pomocą indosu. Czek spełnia więc także funkcje obiegowe.

Warte zapamiętania:

Do wystawienia czeku niezbędne jest posiadanie określonej sumy pieniężnej na rachunku bankowym .

Nie można wystawić czeków bez pokrycia.

Jeżeli wystawimy grozi nam zarówno odpowiedzialność zarówno cywilna jak I karna ( w Polsce kara pozbawienia wolności do lat dwóch). Wystawca odpowiada za zapłatę czeku .Bank , któremu polecono zapłacenie sumy pieniężnej nie ponosi żadnej odpowiedzialności za czeki bez pokrycia.

Informacje ogólne

Należy podpisać z bankiem specjalną umowę czekową.

W banku należy również złożyć w banku wzór podpisu ( w wypadku firmy również wzór stempla firmowego). Otrzymasz książeczkę czekową.

Wymagane jest posiadanie środków pieniężnych na rachunku do momentu wystawienia czeku , aż do ostatniego dnia , w którym czek może być przedstawiony do zapłaty.

Umowa czekowa może przewidywać też kredytowanie wystawcy czeków do określonego limitu.

Co powinien zawierać czek:

1. nazwa "czek"- w samym tekście dokumentu w języku w którym go wystawiono, nazwa ma być w treści nie tylko w nagłówku. Tylko w prawie anglosaskim nie musi być nazwy czek,

2. bezwarunkowe polecenie zapłacenia oznaczonej sumy -nie może być żadnych warunków, np. " pod warunkiem, że... .",

3. nazwisko (nazwa) osoby która ma zapłacić- trasata - osoba, której trasant poleca zapłacenie sumy czekowej. Trasat jest dłużnikiem trasanta, który jego wierzytelność przekazuje wskazanej przez niego w czeku osobie; dla czeków płatnych i wystawianych w Polsce - może być to tylko - BANK,

4. miejsce płatności- jeśli tego nie ma - miejsce przy nazwisku trasata; jeżeli i tego nie ma to w miejscu wystawienia,

5. data i miejsce wystawienia czeku - jeżeli tego nie ma , to miejsce obok nazwiska wystawcy.

6. własnoręczny podpis wystawcy - w przypadku firm stempel.

Jeżeli nie ma choćby jednego z powyższych elementów , dany dokument nie będzie uważany za czek.

 

Rodzaje czeków:

1. nie na zlecenie (ang. not to order) - zawierają w swej treści nazwisko osoby na rzecz, której zostały wystawione i zastrzeżenie "nie na zlecenie";

2. czeki na zlecenie - tak samo jak wyżej, oraz zastrzeżenie " na zlecenie" lub bez takiego określenia;

3. czeki zawierając w swej treści "wypłacic okazicielowi"(ang. pay the bearer) lub imie , na rzecz której zostałły wystawione , oraz określenie " na zlecenie", są to tzw. czeki " na okaziciela " Czeki nie wskazujący, komu należy uiścić zapłatę, jest również czekiem na okaziciela.

4. czeki zakreślone - na czeku występują dwie równoległe linie , najczęściej ukośne oznacza to , że krąg osób , które mogą otrzymać zapłatę jest ograniczony,

5. czeki rozrachunkowe - służą do przeprowadzanie rozliczeń bezgotówkowych , w drodze przelewu z rachunku bankowego wystawcy na rachunek bankowy posiadacza czeku (rozrachunek księgowy),

6. czeki bankierski - stosowane dość często w handlu międzynarodowym, są to czeki którym wystawca i trasatem są banki,

7. czeki in blanco - czek nie zupełny opatrzony tylko podpisem wystawcy.

WEKSEL

Początek formularza

Dół formularza

WEKSEL - (wg ustawa z 28 IV 1936 r.) papier wartościowy stwierdzający wierzytelność pieniężną. Bezwarunkowe, pisemne, na specjalnym blankiecie zobowiązanie do zapłaty pewnej sumy pieniężnej w oznaczonym terminie określonej osobie lub okazicielowi przez osoby podpisane na wekslu; weksel może występować jako środek płatniczy, zastępując pieniądz. Znamy kilka rodzajów weksli:

I. Weksel własny (ang.promissory note)- papier wartościowy, na którym wystawca zobowiązuje się, że sam zapłaci za niego określoną kwotę.

II. Weksel trasowany (bill of exchange)(trata, weksel ciągniony) - weksel ten MUSI MIEĆ: - nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku w jakim go wystawiono;

- polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;

- nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata);

- oznaczenie terminu płatności;

- oznaczenie miejsca płatności;

- nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;

- oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla;

- podpis wystawcy weksla.

Jeżeli dokument nie ma wyżej wymienionych cech NIE JEST WEKSLEM TRASOWANYM. Wyjątek weksel bez oznaczenia terminu płatności - uważany jest za płatny za okazaniem.

Trzy podmioty:

1. trasat - osoba, która ma zapłacić, dostała weksel od wystawcy.

2. remitent - osoba, która otrzyma zapłatę.

3. wystawca weksla - osoba, która poleca zapłacenie remitentowi przez trasata sumy wekslowej.

III. Weksel in blanco- ma podpis akceptanta lub poręczyciela, lecz nie jest wypełniony całkowicie lub nie posiada niektórych cech. Aby powstało zobowiązanie należy uzupełnić weksel.

Zobowiązanie wekslowe może zostać przeniesione na inną osobę za pomocą

- indos - przeniesienie praw na inna osobę,

- cesja - przelew wierzytelności,

- dziedziczenie,

- przez samo wręczenie.

 

 AKREDYTYWA

Jeżeli eksporter nie ma zaufania do importera i chciał by ograniczyć ryzyko nie zapłacenia za towar przez importera, powinien uzgodnić w kontrakcie zastosowanie akredytywy dokumentowej.

Akredytywa dokumentowa (ang.documentary credit, doccredit, documentary letter of credit, letter of credit, L/C, elcee,LoC).

Akredytywa to sprawdzony i bezpieczny środek zapłaty w rozliczeniach zagranicznych. Służy ona do uregulowania należności między eksporterem a importerem za wykonaną usługę lub dostarczony towar.

Akredytywa dokumentowa jest zobowiązaniem banku wobec eksportera, podjętym przez bank na zlecenie , do wypłacenia (lub zabezpieczenia zapłaty ) eksporterowi określonej sumy w zamian za złożonego przez niego w przewidzianym terminie ustalonych w treści dokumentów.

Akredytywa jest korzystną formą zabezpieczania płatności, gdyż za zapłatę odpowiada strona trzecia tj. bank.

Akredytywa dokumentowa D/C znacznie ogranicza ryzyko niezapłacenia za towar przez importera.

Akredytywa pieniężna

Akredytywa pieniężna L/C jest dokumentem, w którym bank otwierający akredytywę upoważnia inny bank do dokonania wypłaty na rzecz wskazanego w jej treści beneficjanta, do wysokości kwoty i w terminie określonym w akredytywie.

Praktyka bankowa posługiwania się tą formą płatności została ujednolicona przez Międzynarodową Izbę Handlową. Ostatnia wersja pochodzi z 1993 roku.

W przypadku zapłaty za towar akredytywą w kontrakcie powinny zostać ustalone jej podstawowe dokumenty i powtórzone w zleceniu otwarcia akredytywy skierowanym przez importera oraz w treści akredytywy otwartej przez bank.

Rodzaje akredytyw:

1. nieodwołalna (ang. irrevocable credit) - stanowi ostatecznie wiążące zobowiązanie banku otwierającego akredytywę wobec beneficjanta; nie mogą być anulowane ani zmienione bez zgody wszystkich zainteresowanych stron; akredytywa powinna być określona jako nieodwołalna) w przypadku braku takiego stwierdzenia - akredytywę uważa się za nieodwołalną (patrz art.UCP 500),

2. odwołalna (ang. revocable credit) - takie, które mogą być odwołane lub zmienione bez wcześniejszego zawiadomienia beneficjenta; praktycznie nie stosowane ponieważ są nie do zaakceptowania przez eksportera,

3. potwierdzona ( ang. confirmed credit) - w tym wypadku bank pośredniczący (bank eksportera) dodaje do akredytywy otwartej przez bank importera i na jego zlecenie (ang. please add your confirmation to this credit) potwierdzenie, taki bank podjął wobec eksportera samodzielne zobowiązanie do zapłaty lub zabezpieczenie zapłaty,

INNE:

Awizowana -bank pośredniczący sprawdza autentyczność akredytywy i przekazuje jej treść beneficjentowi,

Negocjacyjna -bank pośredniczący jest upoważniony do negocjacji dokumentów.

Gotówkowa (ang. credit available by sight payment) - płatność następuje po przedstawieniu przez eksportera dokumentów zgodnie z warunkami akredytywy, może towarzyszyć trata płatna za okazaniem ciągniona na bank.

Z odroczonym terminem zapłaty (ang. credit available by deffered payment) - musi być dokładny termin płatności ; oznacza udzielenie kredytu przez eksportera importerowi.

Akceptacyjna (ang. credit available by acceptance) - bank zobowiązuje się do akceptacji trat terminowych ciągnionych na bank przez eksportera i do zapłaty za nie w terminie wymagalności.

Dostępna przez negocjację (ang. credit available by negotiation)- dokumenty mogą być prezentowane w wyznaczonym banku potwierdzającym lub innym prowadzącym negocjacje.

Nieprzenośna (ang. not-transferable) - do realizacji i podjęcia zapłaty upoważniony jest jedynie określony beneficjent.

Przenośna (ang.transferable) -można przekazać ją wtórnym beneficjentom na zlecenie pierwszego beneficjenta.

Dokumenty występujące w akredytywach.

Dokumenty są najważniejszym elementem przy dokonywaniu płatności za pomocą akredytywy. Bank uzależnia wypłacenie należności po przedstawieniu wymaganych dokumentów. Ich liczba rodzaj winna być uzgodniona w kontrakcie.

Zalety i wady akredytywy.

Korzyści Eksportera:

- zabezpieczenie przed ryzykiem odmowy przyjęcia towaru lub zapłaty przez importera,

- ułatwia uzyskanie kredytu bo jest dowodem zawarcia transakcji i zobowiązuje importera do dostarczenia pieniędzy natychmiast,

- bezpieczna i skuteczna gwarancja płatności, bo decyduje o zapłaceniu bank a nie importer,

- w przypadku akredytywy nieodwołalnej importer nie może sam wprowadzać zmian.

Niedogodności dla eksportera :

- importer może odrzucić dokument gdy są usterki porządkowe,

- eksporter ponosi ryzyko niezrealizowania transakcji (gdy pojawią się zmiany ),

- akredytywa nieodwołalna gdy bank eksportera nie potwierdzi nie ma gwarancji zapłaty.

Korzyści importera:

- zapłata dopiero po spełnieniu określonych wymogów przez eksportera,

- poprzez określenie terminu załadunku importer ma pewność, że zapłata będzie po wysłaniu towaru,

- może zażądać dokumentu wystawianego przez odrębne instytucje,

- minimalizuje ryzyko wadliwości towaru.

Niedogodności dla importera:

- eksporter może nie wykonać kontraktu,

- eksporter może wystawić konieczność depozytu pieniężnego (zabezpieczenia),

- akredytywa jest droższa i bardziej pracochłonna niż inkaso,

- importer aranżuje otwarcie akredytywy i ponosi koszt wystawienia,

- importer musi zapłacić za zgodne dokumenty nawet gdy towar jest uszkodzony konsekwencje późniejszej wysył ki ponosi importer (chyba że akredytywa wskazuje inaczej).

INKASO

Podsumowanie

Ujednolicenie i duża różnorodność form w rozliczeniach międzynarodowych ma za zadanie ułatwienie i uproszczenie handlu wszystkim uczestnikom rynku. Krajom rozwiniętym i rozwijającym się, wielkim koncernom i małym przedsiębiorcom, organizacjom pozarządowym i charytatywnym itd. Powstały specjalne ustalenia i umowy międzynarodowe regulujące szereg kwestii dotyczących handlu zagranicznego. I choć, aby zajmować się handlem zagranicznym trzeba posiadać nie tylko doskonałą znajomość zagranicznych rynków i ich specyfiki, ale też trzeba orientować się w gąszczu przepisów dotyczących samej wymiany jak również rozliczeń między stronami, to procedury te zostały znacznie ujednolicone i uproszczone. W tym właśnie celu powstały w 1990 roku tak zwane INCOTERMS, które dokładnie określają sposób i odpowiedzialność stron wymiany. Nie powiedzieliśmy także o dwóch istotnych sprawach Istnieję jeszcze formy całkowicie bezgotówkowych rozliczeń są to :

• barter

• kompensata

Barter jest to wymiana towaru za towar, forma rozliczeń archaiczna obecnie rzadko spotykana. Częściej spotykaną formą rozliczenia jest kompensata. Polega ona na równoważeniu wewnętrznego rozrachunku pomiędzy eksporterem a importerem bez transferu dewiz za pomocą wymiany towar - towar.

W ten sposób wyczerpaliśmy temat dotyczący rozliczeń w handlu międzynarodowym, oczywiście można by jeszcze szczegółowiej ująć temat jednak referat ten ma za zadanie przybliżyć problematykę i przedstawić oraz utrwalić podstawowe terminy z nią związane.

Bibliografia

1. Chrabąszczweska A. „Rozliczenia Międzynarodowe”

2. Wykłady Handle Zagraniczny i Rozliczenia Międzynarodowe - Kacperska E. 2001 SGGW.

3. Marciniak-Neider D. "Płatności w handlu zagranicznym" Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego; Gdańsk 1996

4. Adrzejczuk B. "Operacje dokumentowe ( w transakcjach handlu zagranicznego) Akredytywa dokumentowa Twigger Biblioteka Bankowca Warszawa 1993

 

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---