twilla1987
Jakie bariery stoją na przeszkodzie do tworzenia społeczeństwa obywatelskiego w Polsce.
Społeczeństwo obywatelskie- “ to zespół instytucji pozarządowych oraz różnego typu dobrowolnych, spontanicznych organizacji, związków zawodowych i stowarzyszeń będących podstawą samodzielnego, wolnego od ingerencji państwa rozwoju obywateli, a zarazem stanowi wyraz własnej aktywności, inicjatywy i realizacji potrzeb”.
Tworzenie się takiego społeczeństwa to długotrwały proces kształtowania się państwa. Państwo, które chce stać się społeczeństwem obywatelskim, musi spełnić pewne, określone dal każdego kraju takie same, warunki. Jeżeli te warunki nie zostaną spełnione, to społeczeństwo nie będzie w pełni obywatelskie i może nie funkcjonować jak należy. Pierwszym z tych warunków jest to, że władze w państwie powinien sprawować naród przez swoich reprezentantów lub bezpośrednio. Jeżeli władzę sprawują reprezentanci społeczeństwa powinni oni dokładnie znać prawo i działać na jego podstawie i w jego granicach, co oznacza że nie powinni być bezkarni,tylko jak każdy zwykły obywatel karani za złamanie prawa. Wobec reprezentantów państwa należy stosować prawo tak samo jak wobec obywateli. Prawo zaś powinno być skonstruowane w taki sposób aby dbało o interesy każdego obywatela danego narodu, a nie tylko o interesy przedstawicieli władz państwowych. Konieczne jest też zawarcie w prawie państwa praw człowieka i ochrona wolność obywateli. Aby te prawa były przestrzegane na ich straży powinny stać odpowiednie instytucje. W Polsce są to: Trybunał Konstytucyjny i Rzecznik Praw Obywatelskich. Ostatnim z warunków jest to, że obywatele powinni uczestniczyć w życiu społecznym aktywnie i mogli tworzyć organizacje pozarządowe wyrażające ich interesy. W te organizacje nie powinny ingerować organy władz państwowych i nie powinny być one kojarzone w żaden sposób z politykami.
Należy zastanowić się czemu Polska nie może stać się społeczeństwem obywatelskim. Co stoi na przeszkodzie zbudowania takiego systemu? Jakie bariery muszą przełamać obywatele i władze państwowe?
Jedną z podstawowych barier jest mentalność ludzka. Duża część społeczeństwa żyje nadal w przeświadczeniu, że nie jest bezpieczna w swoim domu, ponieważ : “ Niemiec przyjdzie i zabierze” itp. Ludzie skrzywdzeni przez wojny czują sie niepewnie i boją się innych narodowości. Panuje wśród nich ksenofobia - lęk przed innymi narodami. Niektórzy uważają, że wszystko co złe pochodzi od Żydów, Rosjan i Niemców, mimo iż czasy wojny juz dawni minęły i zapanował pokój. Istnieje też pogląd że mocarstwa takie jak Niemy, Francja czy Wielka Brytania robią wszystko, aby jak najbardziej wykorzystywać takie państwa jak Polska i poprzez ich duży rozwój gospodarczy mocarstw zniszczyć mniejsze państwa stwarzając dla nich niekorzystne warunki współpracy. Nieodpowiednią mentalność można też zauważyć w tym że Polacy wszystko chcą załatwiać. Nie dochodzą do swoich celów przez cierpliwość i rzetelną pracę tylko przez znajomości i “załatwianie” czegoś przez kogoś. Przez to właśnie istnieją takie zjawiska jak korupcja, łapówkarstwo. Zbyt trudno jest uczciwie czekać na efekty pracy, łatwiej jest żeby ktoś nam załatwił to czego potrzebujemy. Począwszy od drobnych przysług typu sprawdzenie czegoś i szybkie przeskoczenie pewnych formalności (co może wynikać bardziej z lenistwa i chęci jak najszybszych korzyści) przez “załatwienie” komuś pracy, kończąc na ważnych dla ogółu obywateli i władz sprawach. Ludzie nie ufają swoim możliwościom i wolą zapłacić komuś aby cos dla nich załatwił. Im więcej ważnych, znaczących (czytaj mogących coś załatwić) ludzi ktoś zna tym ma więcej “przyjaciół”
Kolejną barierą jest zanikający patriotyzm. Wielu ludzi wstydzi się tego, że są Polakami. Jest to spowodowane często niewiedzą lub błędną wiedzą na temat historii państwa (kiedyś podręczniki do historii były pisane przez wrogów państwa), polityków (ciągle oczernianych i wyszydzanych przez media), ogółu społeczeństwa. Może to też wynikać z niskiej samooceny niektórych obywateli i stereotypów jakie krążą o społeczeństwie Polskim poza granicami kraju (Polacy to pijacy, złodzieje, nieudacznicy, cwaniaczki). Wielu polaków którzy pracują za granicą ojczystego kraju wstydzi się swojego obywatelstwa i nie robi nic aby sprostować stereotypy. Wręcz przeciwnie pozwala na ich wypowiadanie i rozpowszechnianie, a co gorsza często przyznaje im racje. Ludzie nie przyznają się do polskich korzeni, bo boją się być wyśmiani, wyszydzeni czy gorzej traktowani. Patriotyzm zanika też dlatego, że przestaje być modny. Modne i na topie jest być kosmopolitą- obywatelem świata. W szkołach nie ma odpowiedniego kształcenia obywatelskiego. Wielu ludzi nie zna nawet dwóch zwrotek do hymnu Polskiego i nie wie czy flaga Polski jest biało-czerwona czy czerwono-biała. Panuje ogólne nie interesowanie się sprawami państwowymi tylko dbanie o własne dobro: “ Ważny jestem JA i tylko moje dobro i powodzenie się liczy”, a przecież patriotyzm to dbanie obywateli o całą wspólnotę narodową. Ludzie- szczególnie ci młodzi- nie szanują ojczystego języka. Nie potrafią sie nim poprawnie wypowiadać i zamiast czystej polszczyzny jako przerywników używają przekleństw (nie będę przytaczać). Często można zaobserwować w rozmowach młodzieży takie przerywniki jako coś co naturalnie ( w ich mniemaniu oczywiście) wpasowuje się w zdanie. Kolejnym brakiem postawy patriotycznej jest nieszanowanie jej wytworów kultury materialnej takich jak zabytki lub budowle które wkrótce mogłyby stać się zabytkami. Brak patriotyzmu widać też w nieposzanowaniu prawa Polskiego. Często jest ono nieprzestrzegane, omijane na wszelkie możliwe sposoby i krytykowane przez wielu ludzi. Jednak nikt nie podejmuje sie tego by je zmienić na korzyść ogółu obywateli tak aby nie było ono zbyt łagodne ani zbyt surowe.
Ważną barierą jest też łatwość manipulacji obywatelami. Wielu ludzi ogląda programy telewizyjne słucha stacji radiowych i czyta gazety o jednym zabarwieniu (czyli przedstawiające te same poglądy - nie koniecznie słuszne). Jak powszechnie wiadomo media są najlepszymi manipulantami. Sterują ludzkimi poglądami. Lenin powiedział: “ Film jest najważniejszą ze sztuk” ponieważ odkrył w nim doskonałe narzędzie do manipulowania ludem (były to czasy kiedy kino w Rosji zaczynało raczkować). Ludzie są ślepo zapatrzeni we wszystko co widzą w telewizji i wierzą w każde słowo które usłyszą. Nawet nie zastanawiają się czy aby na pewno prezenter telewizyjny powiedział wszystko na dany temat, a nie tylko wybrane przez siebie fragmenty aby móc zmienić sens wypowiedzi na taki który by go zadowalał i był zgodny z poglądami jego przełożonych. Mass media są tak potężne z kilku powodów. Jednym z nich jest ogólna dostępność ludzi do telewizora, radia, gazety. Obecnie rzadko się zdarza aby w domu nie było telewizora i radia. Kolejnym powodem jest to że jest w nich pokazywane to co ludzie chcą oglądać czyli: seriale (rzekomo o zwyczajnym życiu) programy rozrywkowe które zapewniają rozrywkę, programy publicystyczne i informacyjne w których afera goni aferę. Ludzie nie zwracają uwagi na autentyczność informacyj które są im przekazywane. Są ślepo wpatrzeni w szklane ekrany i zasłuchani w odbiorniki radiowe. Nie są często świadomi tego że w każdym serialu, programie czy co by nie oglądali czy słuchali są przemycane treści związane z życiem publicznym i politycznym.
Wydaje mi się że Polskę czeka niezwykle długa i ciężka droga do stania się społeczeństwem obywatelskim. Aby mogło się nim stać w pełni musi przełamać wiele barier ale zanim je przełamie musi najpierw uświadomić obywateli o ich istnieniu. Zmiana polskiej mentalności może być nadzwyczaj trudna ponieważ jest ona bardzo silnie zakorzeniona w ludziach. Co prawda najbardziej w starszym pokoleniu (nasze babcie i dziadkowie) ale jest też przekazywana. Dziadkowie uczą swoje wnuki nienawiści do obcokrajowców i przestrzegają przed nimi. Koniczna jest walka z ksenofobiom i uczenie patriotycznej postawy obywateli. Każdy powinien znać hymn Polski i szanować symbole narodowe. Nie ulegać stereotypom i znać doskonale autentyczną historie państwa Polskiego. Powinno się też skończyć z “załatwianiem” różnych spraw i zwalczać korupcje. W ludziach należy też wytworzyć pewną świadomość tego z czym mają do czynienia w mediach. Otworzyć im oczy na informacje które nieustannie odbierają z różnych źródeł. Nauczyć ich kształtowania własnej opinii, a nie powtarzania w kółko raz usłyszanej cudzej. Jedno z najważniejszych Polacy powinni nauczyć się na równi przestrzegać prawa. Jeżeli spełnimy podstawowe warunki to może z czasem uda nam sie stworzyć prawdziwe społeczeństwo obywatelskie.
BIBLIOGRAFIA:
redakcja naukowa M. S. Szczepański - “Jaki region? Jaka Polska? Jaka Europa? Studia szkice socjalistyczne”Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2001
T. Kaferski - “ Społeczeństwo i prawa jego rozwoju” Warszawa 1986
dr L. B. Paszkiewicz - “Wykład monograficzny- Społeczeństwo obywatelskie” wykłady: 1, 3.
5