Intensywność produkcji i organizacji gospodarstw
Istnieją dwa pojęcia związane z intensywnością, a mianowicie intensywność organizacji i intensywność produkcji.
Intensywność organizacji jest określana na podstawie udziału roślin intensywnych (warzywa, sady, rośliny okopowe) w strukturze użytkowania ziemi oraz poziomu obsady zwierząt.
Intensywność produkcji natomiast jest oceniana na podstawie poziomu ponoszonych nakładów pracy i środków produkcji. Do jej mierzenia można się posłużyć wartością nakładów materialnych na jednostkę powierzchni, poziomem nawożenia mineralnego w kg NPK na 1 ha itd.
Obliczenie to nieco inaczej wygląda w produkcji roślinnej i zwierzęcej. W produkcji roślinnej polega na przemnożeniu udziału poszczególnych grup roślin w ogólnej powierzchni użytków rolnych przez odpowiednie współczynniki intensywności organizacji (za podstawę przyjęto zboża, dla których współczynnik wynosi 1,0).
W produkcji zwierzęcej mnoży się liczbę sztuk dużych w przeliczeniu na 100 ha UR przez współczynniki określone dla poszczególnych gatunków zwierząt.
Suma iloczynów dla produkcji roślinnej i zwierzęcej może być porównana z przedstawioną niżej skalą :
Poziom intensywności organizacji gospodarstwa
ekstensywne
mało intensywne
średnio intensywne
wysoko intensywne
bardzo wysoko intensywne
Suma iloczynów produkcji
roślinnej i zwierzęcej
do 200
200-250
250-300
300-350
Ponad 35
Intensywność organizacji i produkcji wskazuje na pewien stan.
Zwiększanie nakładów określa się jako intensyfikacja.
W zależności od stosowanych środków wyróżnia się intensyfikację pracochłonną i nakładochłonną.
Przeciwstawne zjawisko, związane z obniżaniem nakładów nazywamy ekstensyfikacją.
Tabela . Określenie poziomu intensywności organizacji gospodarstwa
Grupa roślin lub gatunek zwierząt |
Udział w UR w % lub liczba SD/100 ha UR |
Współczynnik przeliczeniowy |
Iloczyn |
I. Produkcja roślinna
1. Zboża
2. Rzepak
3. Rośliny strączkowe
4. Ziemniaki
5. Buraki cukrowe
6. Rośliny pastewne
7. Łąki i pastwiska
8. Sady
Razem produkcja roślinna |
40,0
5,0
5,0
10,0
5,0
10,0
24,0
1,0
100,0
|
1,0
2,0
1,2
3,0
4,5 0,75
0,5
2,5
X |
40,0
10,0
6,0
30,0
22,5
7,5
12,0
2,5
130,5 |
II. Produkcja zwierzęca
1. Bydło
2. Trzoda
Razem produkcja zwierzęca |
26,9
51,1
X |
2,6
2,0
X |
69,9
102,2 172,1 |
Ogółem gospodarstwo |
X |
X |
302,6 |
Uwaga. Inne współczynniki przeliczeniowe wynoszą:
warzywa polowe - 5,5;
okopowe pastewne - 3,5;
lucerna na siano - 2,0;
ugory zielone - 0,5;
ugory czarne - 0,3;
poplony i wsiewki - 0,75