08.03.2009
POZYTYWIZM jest pewnym stanowiskiem filozoficznym dotyczącym wiedzy ludzkiej, który zaistniał na przełomie XIX i XX wieku. Jest zbiorem reguł oraz kryteriów wartościowania odnoszących się do poznania ludzkiego, według których możemy określić, czy treść zawarta w wypowiedzi może zostać uznana za wiedzę. Ocenia spory filozoficzne i naukowe jako:
zasadne - które warto prowadzić;
bezzasadne - źle sformułowane, w których zastosowane pojęcia prowadzą do błędnych wniosków.
Doktryna pozytywistyczna podaje 4 reguły, które umożliwiają rozpoznanie wiedzy zasadnej od bezzasadnej:
REGUŁA FENOMENALIZMU - nie ma realnej różnicy między istotą i zjawiskiem. Mamy prawo rejestrować to, co faktycznie ujawnia się w doświadczeniu. Wszelkie opinie co do utajonych istnień nie zasługują na wiarę, a spory między stanowiskami w kwestiach wykraczających poza obszar doświadczenia mają czysto werbalny charakter. Fenomenalizm nie krytykuje samego pytania o bezpośrednie przyczyny danego zjawiska, ale nie godzi się na tłumaczenie zjawisk obecnością istnień, które nie dają się wykryć środkami dostępnymi człowiekowi.
REGUŁA NOMINALIZMU - zakazuje przypuszczać, by jakakolwiek wiedza formułowana w definicjach ogólnych miała w rzeczywistości inne odpowiedniki niż konkretne przedmioty jednostkowe. Wszystko co istnieje, istnieje bowiem w sposób empiryczny. O istnieniu rzeczy możemy mówić tylko wówczas, gdy potwierdza to nasze doświadczenie. Wyjątek stanowią nauki takie jak matematyka czy fizyka, które opisują stany idealne, niedostępne poznaniu empirycznemu, są one jednak tylko naszym wytworem, który służy do uogólniającego opisu rzeczywistości empirycznej i nie możemy przypuszczać, że w rzeczywistości występują. Stany idealne porządkują fakty i dzięki temu współtworzą wiedzę, ale służą tylko i wyłącznie opisowi.
ZAPRZECZENIE WARTOŚCI POZNAWCZEJ SĄDÓW OCENIAJĄCYCH I WYPOWIEDZI NORMATYWNYCH - wartości nie są cechami dostępnymi na drodze poznania.
JEDNOŚĆ METODY WIEDZY - sposób zdobywania wiedzy jest we wszystkich dziedzinach taki sam. Odrębność dziedzin jest tylko etapem historycznym ich rozwoju. Dalszy postęp doprowadzi do ujednolicenia, scalenia dziedzin w jedną.
2c. Leszek Kołakowski, Ogólna charakterystyka pozytywizmu, str. 9 - 18
Opracowanie.
1
HISTORIA MYŚLI SOCJOLOGICZNEJ - ĆWICZENIA